onder meer de betekenis van laat staan heeft in laat staan dat ze blij zijn = lascia stare che siano contenti. Ook va via = ga weg heeft iets waarvan je denkt dit kan niet goed zijn. ■ In een uit het Engels vertaald boek (De privéfactor van Graham Greene) ben ik op de kryptische uitdrukking tautologisch gesproken gestuit: Ik ben het tautologisch gesproken met u eens, ongetwijfeld als vertaling van I agree with you tautologically. Misschien dat de vertaler de betekenis van tautologisch hier niet goed voor ogen stond. ■ Afgezien daarvan, is het grappig dat gesproken hier wordt toegevoegd, om het bijwoordelijk karakter van het adjectief aan te duiden. Zou het kunnen zijn dat in het Nederlands van de toekomst gesproken als achtervoegsel gaat fungeren om een bijwoordelijke status van adjectieven aan te geven? Zoals het vulgairlatijnse mente (abl.) = geest zich aan de vrouwelijke vorm van het adjectief in de romaanse talen heeft gehecht? Op die manier krijgen we dus als vertaling van roulez prudemment: rijdt voorzichtiggesproken. ■ Het wordt hoogtijd dat er een leerstoel voor taalfuturologie wordt opgericht. ■ Als reactie op een vierkantje in het decembernummer 1978 schrijft een lezer uit Brussel mij dat verscheidene woordenboeken inderdaad als betekenis van arbitraire beslissing e.d. vermelden beslissing van de scheidsrechter. ■ Nou, vooruit dan. Alleen voor de duidelijkheid dit: ik heb nooit ontkend dat arbitrair iets met arbiters te maken zou kunnen hebben, in contexten waar dit duidelijk is. Spontaan zou ik nooit op die relatie gekomen zijn, evenmin als iemand van mijn (Nederlandse) kennissen. Raadsels dus. ■ Nogmaals
het dakje op zone en controle. Met de heer Van der Weijden uit Eindhoven ben ik het volkomen eens dat de uitspraak van deze woorden met gerekte open o niet Frans is. Niettemin wordt ze gebezigd, waarschijnlijk al generaties lang, en ook in fonetische handboeken gesignaleerd. Zou het kunnen zijn dat de gewraakte uitspraak stamt uit een tijd dat het Frans heel anders dan nu werd uitgesproken? Ik dacht dat veel voor deze hypothese pleit. ■ Afgezien van het voorgaande, wil ik alleen maar opmerken dat ik voor privé-doeleinden het dakje gebruik om rekking van een normaal kort uitgesproken klinker aan te duiden. Vergelijk gêne, bête, tête-à-tête. Neem ook de schrijfwijze bêta (duidelijk geen Frans woord.) Tenslotte, maar dat moet u absoluut niet verder vertellen, schrijf ik stiekem rôze in plaats van rose. ■ Ik verschil dus van mening met mijnheer Van der Weijden, waar hij veronderstelt dat onze uitspraak van zone en controle op misplaatste aanstellerij berust. Er zijn echter gevallen van foutieve uitspraak die wel hierop terug te voeren zijn. Ik denk met name aan de g. Vele Nederlanders hebben de neiging op de g in elk buitenlands woord als de g in gat uit te spreken, dus als een ‘zachte k’, terwijl in de Romaanse talen de g voor e en i altijd anders wordt uitgesproken: in het Frans als zj, in het Italiaans als dzj en in het Spaans nota bene als de ch in toch! ■ Tussen ons alfabet en het cijfersysteem bestaat een aantal homografieën: 0 en O, 1 en l. Er zijn ook
soortgelijke homografieën tussen ons alfabet en het Griekse. Een voorbeeld: een tekena(a)r(es) van Franse prentbriefkaarten placht haar/zijn naam (Yvon) nogal puntig te schrijven, waardoor je het op zijn Grieks als gnoê kon uitspreken. Zo heeft ook de eigenaardige schrijfwijze van de hoofdletter N in de merknaam MONA mij aanvankelijk doen veronderstellen dat het toetje van die firma een mopatoetje heette. Zo ziet u maar weer dat ook de meest onschuldige kennis vervreemdend kan werken. ■ Veni, vidi, vici kunt u lezen op pakjes sigaretten van het merk Marlboro. Wat wordt hier overwonnen? De afkeer van het merk of de neiging tot het roken ervan? ■ De heer Stel uit Ede heeft de volgende zin in het blad DOMO-koerier gesignaleerd: Met name in de groep van ventende melkhandelaren dreigt vergrijzing op te treden en daarmee het ontstaan van witte plekken op de kaart. Eeuwen later zal een journalist in die vergeten wijken doordringen en hij zal tot een stokoude man spreken: ‘De melkboer, I presume?’
P.C.U.d.B.
Auteursrechtelijk beschermd