in een nog ongepubliceerd boekwerk over de geschiedenis van de industrie: Kleding omvat vooral kleermakers en naaisters. □ Ook leuk: advertentietekst waarin om enkele Freelance gatvrouwen gevraagd wordt. Geen sex, waarschuwt dezelfde advertentie. Aangezien Vrij Nederland verzuimd heeft, de tekst in de rubriek Geknipt te signaleren, krijgt u de grap via deze ongebruikelijke weg aangeboden. □ De reclameslagzin Mascotte, 3× beter kende u allang. Geïnspireerd door deze tekst, dan wel door het Engels, heeft een of andere advertising joker het gepresteerd om in één tekst over copieerapparaten 10 maal meer, 10 maal beter, 10 maal zuiniger enzovoorts te schrijven. Misschien is dit allemaal niet zo vreselijk, maar u moet begrijpen, het vreet aan mij dat de persoon in kwestie misschien niet eens wéét dat het in werkelijkheid 10 maal zo goed etcetera moet zijn. □ We blijven even in de reclamesfeer. Weet u eigenlijk wanneer je whiskey schrijft, en wanneer het whisky moet zijn? Dit prangende probleem is opgelost in dit stukje proza: (...) wordt Ierse whiskey 3× gestookt (en niet tweemaal, zoals andere whisky). U ziet het: Ierse whiskey, 3× beter! □ Een probleem dat alleen voor mij kennelijk een probleem was: hoe (in)correct is de uitdrukking denken om? De oplossing staat in Van Dale. Persoonlijk echter vind ik denk aan de kinderen ook in de betekenis van ‘vergeet de kinderen niet’ mooier dan denk om de kinderen. □ Vaart minderen spaart kinderen. Voor onze kinderen, rijdt voorzichtig. Pour nos enfants, roulez prudemment. Ik ben 15 jaar, ik wil niet overreden worden. Weest voorzichtig, denk aan onze kinderen. Wat hoort in het rijtje niet thuis? □ Alweer enige tijd geleden bracht
ik het ‘oh yes’-probleem ter sprake. Nog ernstiger is het feit dat in veel vertaalde literatuur ‘oh no’ vertaald wordt met ‘oh nee’. Niet alleen dat dit ge-o-h- maar eens afgelopen moet zijn: de vertaling is meestal ook essentieel onjuist, namelijk in die gevallen waar oh no equivalent is met het Nederlandse ‘nee, spaar me alsjeblieft, dit kan ik er echt niet meer bij gebruiken, vertel me in godsnaam dat het niet waar is, anders bega ik een ongeluk of word ik anderszins krankzinnig’. Misschien vindt u dit wat lang. In dat geval adviseer ik als vertaling ‘néé’. □ Wat vindt u van de uitdrukking de verklaring X staat haaks op de verklaring Y? Dit ben ik tegengekomen in een tekst die met het een en ander wilde aanduiden dat X en Y elkaar tegenspreken. Daar ben ik het niet mee eens. Als X en Y elkaar tegenspreken, staan ze lijnrecht tegenover elkaar, dus maken een hoek van 180°. Haaks liggende uitspraken maken een hoek van 90° met elkaar, dus spreken elkaar naar voor de helft tegen. Zijn hier misschien lijnrecht tegenover en loodrecht op (= haaks op) met elkaar verward? □ Het is uit met de pret. Kon men enkele jaren geleden nog fijn nostalgisch winkelen in de Piazza te Eindhoven, thans is het puur personalistisch inkopen doen geblazen. □ Ook alternatief is niet meer wat het geweest is. Een zegsman vertelde mij dat hij bij een forumzitting over het grammaticaonderwijs op de basisschool een notoire abolitieadept verscheidene malen had horen reppen van ‘alternatieve mogelijkheden’. Het hier gebezigde adjectief had niet de betekenis die het op het eind van de jaren '60 had gekregen - de uitdrukking betekende met andere woorden niet ‘mogelijkheden voor een anderssoortige maatschappij’, maar gewoon ‘andere
mogelijkheden’, dus ‘alternatieven’. □ In een artikel van een zekere heer Verhasselt van een jaar of zes geleden trof ik een aardige opmerking over het verschil tussen de betekenissen die Nederlandstalige Belgen enerzijds, en Nederlanders anderzijds aan dezelfde woorden kunnen hechten. Zo veronderstelde hij dat ‘arbitraire beslissing’ voor een Nederlander zou betekenen ‘beslissing van de scheidsrechter’. Zo lees je nog eens wat. □ Eigenlijk zijn alle vierkantjes, mits goed afgerond, heteroloog. Dit vierkantje wordt niet meer vervolgd.
P.C.U.d.B.
Auteursrechtelijk beschermd