Onze Taal. Jaargang 43

Variëteit en variété

Actualiteiten-interview

- Voelt u zich belazerd?

- ??

- Ik zei: voelt u zich belazerd?

- Oh... nu geloof ik dat ik weet wat u bedoelt... nee, ik heb de vorige week wel een griepje gehad, maar nu voel ik me weer lekker.

- Gefeliciteerd, maar dan hebt u me toch niet helemaal begrepen. Ik bedoelde: voelt u zich belazerd door de tegenpartij?

[p. 27]

- Oh... Oh... neemt u me niet kwalijk... 't drong niet direct tot me door. Maar u wilt weten of ik me bedrogen voel. Ja en nee... (enz.).

(Van Dale ‘belazeren (plat) - beetnemen, bedriegen, bedotten.’)

Taalsepsis

Steeds meer mensen, te horen in de omroepmedia, staan ergens ‘septisch’ tegenover. Het verbaasde ons op hygiënische gronden, dat dergelijke mensen in de studio worden toegelaten. Want sepsis is rotting, bederf door infectie. En daar ben je toch voorzichtig mee.

Tot iemand ons vertelde dat die mensen ‘sceptisch’ bedoelden. O juist, maar waarom spreken ze het dan ook niet zo uit? Je mag ook ‘skeptisch’ schrijven, waaruit je opmaakt dat de c in dat woord als k wordt uitgesproken. Dan zijn we meteen van die taalrotting, van dat taalbederf, af. Maar ja, je blijft natuurlijk met die infectie zitten, en die grijpt blijkbaar stevig om zich heen.

Duidelijke taal

Uit een ochtendblad: De Koeweitse minister El Atiki heeft gezegd: ‘Ik boycot alle olie die van mij naar Nederland gaat.’

Begrijpt u wel?

Aitums

‘Ik zal u de belangrijkste aitums van ons programma noemen. Het eerste aitum is de bescherming van ons groene gras in het algemeen. Het tweede aitum is het behoud van de grasbermen langs onze wegen...’

Aitum dus. Zo spreken de Engelsen het óók uit, maar ze schrijven item, net zoals de Romeinen 2000 jaar geleden. Maar waarom zou je, om maar een greep uit de Nederlandse equivalenten te doen, van ‘punt’ spreken, als je het ook met op z'n Engels uitgesproken Latijn kunt doen?

Conflict Mozes-Mohammed

Oorlog tussen Israël en de Arabische landen; nu ook een conflict Mozes-Mohammed. Het moest er wel van komen. Een radiocorrespondente vertelde ons uit Brussel, dat Nederlanders die aan de grens wonen Belgische benzine kunnen krijgen. Maar ze moeten het wel in België halen, oftewel: ‘De berg komt niet naar Mozes, maar Mozes komt naar de berg.’ -

En wat blijft er dan over voor Mohammed? Moet die nu de berg op om de Tien Geboden in ontvangst te nemen?

Aandoenlijk...

‘Men vermoedt’, aldus het TV-journaal op 29 december, ‘dat de aanslag het werk is van leden van de Baskische afscheidsbeweging.’ -

Zo'n beweging beweegt ons tot tranen toe, zoals bij menig afscheid het geval is.

... en in-schattig

En ook op en uit het kijkwonder: ‘Het gaat om het inschatten van nationale en internationale belangen’ -

Deze spreker willen we eraan herinneren, dat het Duitse woord voor ‘het’ es is en dat voor ‘van’ von.

Een uitspraak...

Gelezen in een artikel van een psycholoog in Intermediair 23 febr. '73: ‘De grammatica verandert met de levende taal van de zich ontwikkelende subjecten.’ -

Hetgeen niet wegneemt dat sommigen de grammatica hanteren als onderontwikkelde subjecten.

....en een uitspraakkwestie

Hoe spreek je ‘hygiëne’ uit? Ministers, Kamerleden, woordvoerders van actiegroepen en nieuwslezers doen het over het algemeen zó: higiène. We vinden dat toch bepaald halfslachtig. Het woord stamt uit het Grieks en is via het Frans tot ons gekomen. Hoe de Grieken het precies uitspraken weten we niet; we hebben dus de keus tussen Frans en Nederlands, of wel tussen hizjène en higiéne. Maar met ‘higiène’ vallen we tussen twee stoelen op de grond. Dat wil zeggen: naar onze, zéér bescheiden, mening.

De taal lééft

Vóór 1970: ‘Hoe vond je dat toneelstuk?’

Ná 1970: ‘Hoe kwam dat toneelstuk op je af?’

Mr. M.C. Godschalk.