Onze Taal. Jaargang 42

Medici

spraken met Schmelzer. Aldus een heerlijke, zeer zeldzame kop in de NRC 16 oktober 1972. De Italiaanse minister van buitenlandse zaken heet Guiseppe Medici. □ Op het woord counter hebben we nog niet voldoende de aandacht gevestigd. En op counteren. Luister eens

[p. 8]

naar voetbalverslagen op de TV; een hele mooie counter, goed gecounterd. Bij de Hoornbrug Rijswijk een lichtreclame Counter Grill. □ Daartegenover het Vaderland van 18-11-72: De mijnwerker is al eerder met de politie in aanraking geweest wegens herhaald praalrijden. Doorgeven dat praalrijden. □ Bij de tandschone drop kan zich het branchevreemde geschenk voegen. □ Woorden gaan: timmermanswinkel, bewaarschool, paardenmestveiling (stond tot 1971 nog op een huis in Delft) maar andere komen, bijvoorbeeld tekstverwerkingsspecialiste. □ Oude doen nieuwe dingen, neem pakket: examenpakket, keuzepakket. Bij het praten over regeren kun je veelvuldig horen dat een pakket eisen op tafel wordt gelegd. Leraren kennen de pakketeisen: de eisen waaraan de examenpakketten moeten voldoen. Voor een dictee is nu de flauwe zin mogelijk over mensen die een pakket pakketeisen eisen. □ Of sec: het pianospelen sec, het leraarschap sec; mag van ons ook sek dat staat tenminste gek. □ Resultaatvoetbal, ook registratievoetbal geheten. □ Een krantelezer glimlachte even toen hij in de Vk 4-12-72 een woordvoerdster vond en dat kon hij eveneens doen toen hij de NRC 6-1-73 uitpriegelde: woordvoerdster (over ruimtevaardster is in deze rubriek al eens iets gezegd). Je staat er wel van te kijken als je merkt dat er 136 vrouwenwoorden op dster (waaronder de ganzenhoedster, de verbrodster en de slaapsteehoudster), evenwel slechts twee op rdstet zijn: de kaardster (ook de wolkaardster) en de (ver)antwoordster. Gaarne een briefje met vindplaats als we zelf nog niet de redevoerdster, bevelvoerdster of lijstaanvoerdster vermeld hebben. □ Woorden die een kleine twintig jaar geleden al gegaan zijn: de blauwe tram, de boedapester. Heimwee naar vijftig. □ In twee televisieberichten op 3-1 (over Waaldrecht) het woord arbeiderisme en arbeideristisch gevonden (‘een overdreven arbeiderisme’, ‘een klein arbeideristisch accentje’). Een grote zeldzaamheid is de verbinding van een zuiver Nederlands woord met isme. Gerlach Royen heeft een jaar of dertig geleden kerkisme gesignaleerd. Er zijn 590 woorden op isme, twee op ysme. □ Nadenken over ‘Afgezien van alle wettelijke en juridische consequenties die een ingrijpen van de minister ten gevolge zou kunnen hebben, zou daarom het zoeken naar een autoritaire oplossing van dat conflict op z'n zachtst gezegd zijn doel voorbij schieten.’ Gaat alleen als ‘zijn’ op ‘minister’ slaat, want het doel van het zoeken is de autoritaire oplossing. □ In het begin van dit jaar vertoonde een Haagse bioscoop een film over ‘Erotische belevenissen van sexgierige meisjes. ‘Belevenissen is een hinderlijk duitsachtig woord en sexgierig ook maar taalkundig interessanter want gierig doet denken aan wie niets willen geven aan anderen èn aan wie veel willen hebben van anderen. □ Jutfaas en Vreeswijk gaan van de kaart. Het wordt Nieuwegein, bestaande uit Nieuwegein-Noord en Nieuwegein-Zuid. Moge ergens een Jutfa(a)s(s)e straatweg of zoiets blijven ter scherping van ons spelvermogen. □ Woorden uit de welzijnscriminaliteit zijn babbeltruc en winkelterreur.

Nog wat woorden die gekomen zijn: Ontscholing, kenniskapitalisme, prestatiemoraal en kapstokbloot. Het laatste is niet onverhuld bloot en niet functioneel. □ Hulde aan het Statenlid dat op 19 januari zijn algemene beschouwing begon in een vreemde taal, omdat - naar hij zei - het Nederlands in officiële stukken nog nauwelijks Nederlands genoemd mag worden zodat je net zo goed meteen in een vreemde taal kan spreken. □ Op een vraag van een raadslid in Rijswijk aangaande het gebruik van het woord ‘Indisch’ (een ‘Indisch’ type) hebben B en W van die gemeente geantwoord dat de politie dit woord in haar signalementen niet behoeft te vermijden. □ Niet alleen Jutfaas en Vreeswijk gaan voorgoed af, maar ook Blokzijl, Vollenhove en Wanneperveen (in Overijssel); daar is Brederwiede voor in de plaats gekomen. □ Voor recyclen opgestuurd gekregen herbruiken en kringlopen. Wat zeggen de milieukundigen? Bij dergelijke voorstellen ook denken aan praktische bruikbaarheid. Vervoeging: herbruiken-herbruikte-herbruikt en kringlopenkringloopte-gekringloopt; zelfstandig naamwoord: de herbruik en de kringloop. □ Een blad dat we zelden lezen (tot onze schade), gaf ons een blijde schok door het bericht dat de Inspecteurs van Belastingen zich gekant hebben tegen het Nederlands van een fiscaal wetsvoorstel. Deze tijding stond in het Financiële Dagblad 14 juli 1972. De Inspecteurs (zo'n woord schrijf je onwillekeurig met een hoofdletter) menen dat een fiscale regeling in duidelijke bewoordingen moet zijn vervat; ‘zeker geldt dit voor een regeling die door een groep van 50.000 zelfstandigen moet kunnen worden begrepen en toegepast.’