Afgelast
leidt tot ‘aflassen’, ook wel ‘aflasten’, wat fout is omdat het afgelasten is. Dat nu is zeer oude koek. Maar een zin uit het Leidsche Dagblad (3-3) brengt wat nieuws: ‘... een gezamenlijk proces van de deelnemers aan het adres van hun collega Antoine, die in zijn lied de euvele moed had een kleine show in te gelasten met een balletdanseres.’ □ Ambiance betekent omgeving en zo (weet je wel), ook nog ‘gezelligheid’ (?), sfeer, vrolijkheid, lawaai. Het woord is door E. de Goncourt in 1891 gemaakt. Ambiance heeft ook z'n vaste gebruikers hier; sweeruswatanders, zou Elias gezegd hebben. □ Geldt ook voor panel en magazine. Magazine een geliefd televisiewoord, Arabisch van afkomst, van Fransen huize, met Engelse uitspraak. Zeg maar magazijn, mèggezin is te moeilijk. □ Een pitspoes is een meisje dat zich om velerlei redenen ophoudt bij de pits. □ Het keukenmeisje dat kwaad werd om het rondleiden van het speenvarken, is in ons hele land beroemd geworden (3-4-70). Maar wat zei ze nou precies? De NRC zei dat ze zei: ‘Schande dat jullie dat eten.’ Zo deed het Vaderland. De Volkskrant liet haar roepen: ‘Vinden jullie het niet vreselijk dat dat dier gedood moet worden, omdat jullie dan kunnen vreten?’ Over ‘vreten’ sprak eveneens Het Parool. De Haagsche Courant houdt het meer aan de schone-letteren-kant (Boekenbal): ‘... naar de microfoon rende en riep dat het een schande was om een dergelijk dier aan een festijn op te offeren.’ Daartegenover staat dat de NRC de voorzitter liet zeggen dat het een ‘walgelijke, ongelooflijk verwerpelijke rottroep was’, terwijl de Volkskrant vermeldde dat de voorzitter zijn gasten kalmeerde door te roepen:
‘Dit is een enorme troep’. □ Uit de DM-terminologie: de ontwijving van de vrouw. □ Zou establishment niet met gezetenheid vertaald kunnen worden? Voordeel: je kunt uit de abstractie komen door het over de gezetenen te hebben, wat meebrengt dat er tal van aantrekkelijke rijmen te maken zijn. □ Tekort aan apothekersassistentes: een socioloog raadt aan een andere naam voor het beroep te zoeken. Niet doen, tenzij een flinke verhoging van het salaris helemaal niet helpt. De loodgieter en de notarisklerk hebben het - tevergeefs - ook met een nieuwe naam geprobeerd. □ Het Vaderland 18-4 had in een kop op de voorpagina het woord ruimtebreukelingen. Bij een schipbreuk (aloud middeleeuws woord) is het schip gebroken, vergaan. Met de ruimte is niets aan de hand. Het kan ook een inkorting van ruimteschipbreukeling zijn. Maar waarom geen waardering voor iemand die een nieuw woord maakt? □ Een tandpasta-maker adverteert dat zijn produkt ‘pyridyl-carbinol plus andere biologische aktieve stoffen bevat’: direct kopen! Net als de zeep die - volgens de televisiestem - lanoline bevat. De wetenschap zorgt voor de superlatieven (allerbeste, goedkoopste enz. zeggen niets meer, ieder weet dat niemand met ‘het allerslechtste’ en ‘het duurste’ zijn waren kan aanprijzen). Die lanoline en zo zijn, zoals een Engelse onderzoeker eens zei, the technical terms with snob-value. In een huidcrème-tekst: ‘Skinostelon de stof waarvan medisch is aangetoond dat zij een verjongende werking bezit.’ Mooi is ook ‘de pragmatische borstzak’ in een overhemd. □ Voor degenen die denken dat alleen maar in een land als het onze geduvel over op of met
vakantie bestaat, het volgende. In het Zuidafrikaans dagblad Die Transvaler van woensdag 18 maart 1970 staat iets over deze zaak: ‘Om hierdie standpunt (teen op vakansie) krag by te sit, het iemand die begrip vakansie as 'n dier voorgestel, met die persoon wat dit geniet, op sy rug, en dan word opgemerkt: Hoe belaglik! Met sodanige redenasies moet 'n mens darem versigtig wees, of jy kom tot dwase konsekwensies. Wat verhinder ons om met vakansie voor te stel as 'n hondjie wat deur die persoon wat dit geniet, aan die arm meegevoer word, desnoods onder die arm gedra?’ □ Op het aardige welkomspapier van Rotterdam voor de tentoonstelling Communicatie 70 staat in het Nederlands ‘zilveren bevrijdingsfeest’, in het Engels ‘Silver Liberation Jubilee’, in het Frans ‘cette ville qui commémore sa libération’ en in het Duits ‘ihr fünfundzwanzigjähriges Wiederaufbaufest’, wat dan wel een bevrijdende vertaling van bevrijding is. □ MMS-examen Nederlands. Kritiek van de pers (Volkskrant 15-4): ‘Dit stuk bevatte bijna meer vreemde termen dan Nederlandse woorden.’
Auteursrechtelijk beschermd