Onze Taal. Jaargang 32

Er was

nog een alfabetzinnetje blijven liggen; het luidt: ‘Alom berucht collaboratrice, door enige fanatieke gewetenloze harpijen ingeleid, (jouwend kanalje, lasterende met niets ontziende perversiteit, quasi rechtschapen) sprak tot uitzinnige vrouwen, ware Xantippes, ijverzuchtige zottinnen.’ □ We zijn nog niet klaar: wie levert ons de zin voor de schrijfmachinereparateurs? Dezen moeten een korte zin hebben waarin alle letters van het alfabet voorkomen; zij gebruiken die zin om te controleren of alle letters het goed doen. Het beroemde Engelse voorbeeld is: the quick brown fox jumps over the lazy dog. Jaren geleden schijnt er een krant geweest te zijn die een prijs had uitgeloofd voor een zin van die aard, nog korter dan de volgende: zijn dom exquis wijfje bracht vlug kip. □ Een belezen man heeft zo'n zin ontdekt in een klassiek boek (Statenbijbel, Handelingen, 18-24): Ende een zeker Jode met name Apollos, van geboorte een Alexandriner, een welsprekende man, quam te Ephesen, machtigh zijnde in de schriften. Het klopt, maar de zin is erg lang. □ Sommigen willen vasthouden aan een oude schilderachtige regel: meedelen doe je aan gelijken of ‘minderen’, berichten doe je aan ‘hogeren’. Ieder mag dat voor zich zelf uitmaken; wij vinden dat voorschrift lastig en uit-de-tijd. Van Dale zegt dat berichten o.a. meedelen is en meedelen o.a. berichten. □ Mag je spreken van lichte administratieve werkzaamheden? Slaat lichte uitsluitend op lichamelijke arbeid, zodat eenvoudige hier beter zou zijn? Daar zit veel in, in zo'n redenering; ter wille van de duidelijkheid is eenvoudige hier wellicht toch beter. Aan de andere kant, wij kunnen ons zware (lichamelijke) arbeid bij de administratie niet goed voorstellen. Trouwens, lichte heeft een brede gebruiksmogelijkheid: lichte kost, lichte lectuur, lichte muziek, lichte straf, lichte slaap, licht gemoed, lichte taak, lichte buiging (en voor de volledigheid ook nog:) lichte vrouw. □ Pathetic betekent in het

[p. 51]

Engels, behalve ‘aan hartstocht uitdrukking gevend’ ook nog ‘deernis wekkend, aandoenlijk’. Kan dat in het Nederlands ook? Gelezen (over de Feyenoorders): ‘.. omdat die Rotterdamse jongens op zo'n, er is geen ander woord voor, pathetische wijze Nederlands waren.’ □ Natuurlijk moest de sentimentoloog een sedimentoloog zijn, maar we vonden het te flauw om dat erbij te zetten. □ We vinden dat gespeend een gelukkig purisme voor het nu wat kinderachtige modewoord gefrustreerd (de psychologen zullen dat niet met ons eens zijn). Het staat in een oud en roerend boek (twee gelieven die van hun liefde hebben afgezien): ‘maar levendiger, maar krachtiger, maar inniger, maar meer veredeld was hunne vriendschap geworden nadat er eenige jaren waren heengevloden over de eerste smart der gespeende hartstocht.’ □ Wat dat stomme e-tje in het Nederlands betekent, kun je zien op het knipseltje waarin gesproken wordt van de Friezen die liever in Amsterdam dan in Groningen gaan studeren: ‘Men gaat niet in Amsterdam studeren uit arre moede, maar omdat men in een werkelijke stad en wat verder van huis wil zitten.’ Dat moest er nog bij komen dat de Friezen uit geldgebrek in A. gingen studeren. □ Velen gaan ergenis schrijven in stede van ergernis. Dat moeten ze voortaan laten. □ Kun je een brief eindigen met: Houdt u ervan overtuigd dat wij ons uiterste best zullen doen? Ten eerste: denk over de dt na; ten tweede: bij overtuigd staat ervan; ten derde: hou(dt) u u ervan overtuigd? ten vierde: hou(dt) u zich ervan overtuigd? ten vijfde: Neerlands grootste woordenboek zegt: ik houd mij overtuigd - ik geloof stellig. Los (of: lost u) dit vraagstuk in uw vakantie eens op. □ Gevraagd is: een werkwoord met nog meer ‘voorzetsels’ dan: ergens van op aan kunnen. Is - zo denken wij - van op aan het enige voorbeeld van drie? □ De socioloog: ‘De criminele elementen vervoegen door hun psychisch, moreel en ethisch defect niet over tegenkracht.’ Uit het Duits vertaald? □ Wij zijn nog (een beetje) tegen typografica als Algerijnse Volks- en democratische Republiek (Staatscourant 3-4-63). Of vindt men dat niet meer zo erg? □ Een moeilijkheid met Sint. De Woordenlijst noopt ons achter Sint een streepje te zetten: Sint-Bernard. Maar is dit Sint geen ‘titel’? Er is verschil tussen Sint Maarten (de heilige) en Sint-Maarten (het eiland). □ Aanvullingen bij onze beschouwing over de straatnamen: 1. De A'damse Cabeliaustraat (genoemd naar ene meneer Kabeljauw) wordt uitgesproken als Kabééliaustraat! 2. In voormalig Schiebroek (nu Rotterdam) is een lei, nl. de Wilgenlei. 3. Avenue Concordia heeft met een oud, deftig buiten te maken; vandaar dat Frans. 4. De post in A'dam zit met de Jan Pieter Heyestraat en de Jan van der Heijdenstraat, evenals met de Haarlemmerstraat en de Haarlemmermeerstraat. □ Als vademeca het meervoud is van vademecum is penningmaitresse het vrouwelijk van penningmeester. □ In Vrij Nederland (4-5-63) staat: ‘Het zou wel eens zo kunnen zijn dat ons land te klein en eigenlijk te onbelangrijk is om op den duur een eigen taal te handhaven’. We lopen nu al twee-en-een-halve maand te snikken over die vreselijke voorspelling. Voor den duur der vakantie houden we daarmee op.