U vraagt
en wij hebben gedurende de huiskamerfeesten aan het einde van het afgelopen jaar nauwelijks tijd gehad om ons te bezinnen over de vele dingen die samenhangen met taalkwesties waarover u van ons uitsluitsel verwacht. □ Zo blijkt er nog meer samen te hangen met de naam Nieuwenhuysen die wij met een z uitgesproken wensten te horen. Je kunt in je uitspraak bewust de s laten klinken om duidelijk mee te delen hoe de naam moet worden gespeld. Bij dergelijke namen zijn moeilijkheden met de spelling nu eenmaal onvermijdelijk. De naam Weysenfeld komt uit Duitsland, is meegekomen met vluchtelingen uit de zestiende eeuw. Kunt u zich voorstellen dat deze naam op ten minste 240 manieren kan worden gespeld? □ Over de historische namen als Oldenbarneveld (t, dt), Breugel (Brueghel, Breughel) schijnt een officieel document in de maak te zijn. Dat zal ons geloop naar een archief en gekijf met lieden die er alles van weten, besparen. □ ‘Uit de administratie afvoeren’ bevredigt sommigen niet. Zou moeten zijn ‘van de ledenlijst afvoeren’. Maar als er nu noch leden noch lijsten zijn? □ Op gevaar af voor oncultureel te worden gehoond, stellen we voor Filippijnen. De buitenlandse aardrijkskundige namen waarvoor een Nederlands woord bestaat, volgen de Nederlandse spelling. Weenen werd Wenen. Zutphen ligt niet in het buitenland; daarom handhaven sommige Zutfenaren hun nette peeha. Als ze er eens diep van doordrongen waren dat hun plaatsnaam in de kille, natte moerstaal zuidveen betekende... □ Kent u het woord brombier? Het is geschilderd op een bordje van een Rotterdamse bromfietsenzaak. Er wordt benzine voor bromfiets mee bedoeld. Mooi. □ Met plestik blijven wij haspelen. (Er bestaat ook een vernederlandsing plastiek van!). In overeenstemming met de jutezak zou men
plasticzak kunnen schrijven? Het bijv. naamwoord plestik wordt niet of nauwelijks verbogen. Wij hebben althans het plestikke zakje nog nooit gehoord. Zo is de sprong naar de samenstelling misschien gemakkelijker verklaarbaar. □ Een ‘wraddel’ is volgens het woordenboek een kossem. □ Dat is een kwab onder de hals van een rund of een konijn. □ Laten we aannemen dat de firmanaam is De Maas. Mag De Maas adverteren met ‘een De Maas' produkt’? Dat lijkt ons verkeerd. Lidwoord-tweedenaamvalsvorm - zelfstandig naamwoord (een Bilderdijks gedicht) loopt niet. Wel als u er een samenstelling van maakt: een De-Maas-produkt of een de-maas-produkt. Wordt u eruit wijs? Het laatste is een soortnaam, dus kleine letter: dieselmotor. Waarom niet al die streepjesrompslomp vermijden en normaal ‘een produkt van De Maas’? Die ‘tweede naamval’ is toch maar schijn. Het apostrofje (s') staat er maar voor spek en bonen bij. □ Het woord overlappen is sinds lang in het Nederlands aanvaard. Uitspraak rijmend op gappen. □ Groot getwist geweest over een hele grote wagen. Dat hele is bijwoord, dus het kan niet worden verbogen. Eigenlijk verkeerd geredeneerd, want ‘hele’ wordt ‘verbogen’ in zo'n positie, dus moet het goed zijn. Een kwestie van smaak. Wij hebben heus niets tegen die hele grote wagen. Wel iets tegen ‘een sluwe maar niet sluw genoege Chinees’.
Auteursrechtelijk beschermd