U vraagt
Wat een scramasax is. Wij die alles weten, weten dat dit een kort ijzeren Frankisch zwaard is, nu nog alleen te zien in musea. Goed woord voor kruiswoordraadsels. □ ‘Hij stelde zich diametraal tegenover dit voorstel op’. Sweereswatanders voor ‘hij was ertegen’. □ In april hebben wij de betreurenswaardige lotgevallen verhaald van een Nederlander die aan Belgische officiële instanties in het Frans had geschreven. Wij kregen nu ter inzage een afschrift van een brief uit de andere richting: ‘wij flikflooien ons met de hoop dat u op onze aanbieding wilt ingaan.’ Woordenboekentaal, zo absurd dat wij aan het twijfelen zijn geslagen. □ De staande uitdrukkingen blijven ons zorgen baren: bij dezen en niet bij deze. Het criterium van de uitspraak van de -n is o.i. onbruikbaar. De uitdrukking als geheel is oud en daarmee staand; (bij) dezen kunt u beschouwen als een naamvalsvorm van (bij) dit; dus hierbij. □ Geheel nieuw was voor ons het woord stilteplaat. Dit is een grammofoonplaat (voor de ‘jukebox’) die helemaal niets geeft. Wie van rust houdt koopt ermee een paar minuten stilte. □ Wij schrijven eigenwijs grammofoonplaat met tweemaal m, omdat wij aan het Griekse gramma verknocht zijn. De Engelsen doen het met één m. Oorspronkelijk (1878) heette het geluidsding van Edison een ‘phonograph’ (= ik schrijf geluid). Tien jaar later bracht een Duitse firma het bekende toestel in de handel onder de naam grammophon. De woordenlijst schrijft ons eveneens de mm voor. Daarop houden we het dan maar. □ Hi-Fi is een reclameterm bij allerlei versterkers en ontvangtoestellen. Betekenis high fidelity, hoge getrouwheid (van natuurnabootsing). De uitspraak is ons niet duidelijk:
hie-fie, haai-fie, haai-faai? □ Tiener hebben wij een duidelijke en aardige vernederlandsing gevonden van teenager. Sommigen vinden tiener lelijk; nu is zowel vinden als aardig en lelijk maar betrekkelijk. Tiener is naar vorming goed Nederlands.: telwoord + uitgang = afleiding. Steun bij: een vijftiger enz. Geen Duits! Moeilijk wordt het met de twenties, de tieners die nog niet zesentwintig zijn. De Duitse klerenreclamisten hebben het woord twen verzonnen. Een opmerking van Joachim Stave in Muttersprache (oktober 1959): Die Twenmacher haben sich da ein Sprachkleid gestrickt das genau so künstlich ist wie die Bilder auf denen junge Menschen die neue Mode vorführen. Auf dem Laufsteg der Twensprache herrscht die Pose die man in Werbekreisen als Snob-Appeal bezeichnet. (Mogen we het onvertaald laten?) Desondanks: tiener blijft onze sympathie houden. En twenties? ‘Twintigers’ gaat niet, die zijn te oud en afgezaagd. Twinners? Vol spanning zullen we volgende week het ochtendblad opslaan om onze oude inborst te verwarmen met de grote advertenties vol tieners en tot-25-ers. Als we in ons fotoalbum bladeren om onze eigen gestalte in onze jeugd 15-25 te bewonderen, beginnen we ons te schamen. Wat zagen we er toen al wormstekig uit... □ Het meervoud van studente is studenten. Daarmee is het vrouwelijke in de massa opgegaan. Liever meisjesstudenten. □ In het Voorlopig Verslag van de Tweede Kamer over de begroting van Algemene Zaken wordt erop aangedrongen de Troonrede voortaan te doen bestaan uit kortere zinnen dan die van de laatste Troonrede. Uit dit A.N.P.-bericht maken wij op dat vele Tweede-Kamerleden Onze Taal lezen. □ Op de adresbandjes van Onze Taal staat o.a. ‘terug aan afzender s.v.p.’. Dat zet kwaad
bloed, daar s.v.p. a.u.b. is. We hebben onze administratieve jongens op de vingers getikt. Zij hebben nog een voorraad voor drie maanden. Daarna is het a.u.b. □
Auteursrechtelijk beschermd