Onze Taal. Jaargang 25

Ver-

(T.F.) Is er verschil tussen ‘menen’ en ‘vermenen’? En tussen ‘melden’ en ‘vermelden’? Geeft u eens een lijst met de betekenissen van ver-. In een gewoon woordenboek als Koenen vind ik al ruim 70 kolommen van woorden met ver-. Enig systeem erin zie ik niet.

(Red.) Tussen menen-vermenen en melden-vermelden is nauwelijks van een merkbaar betekenisverschil sprake. Bij deze tweelingen zijn de ver-woorden een tikje aan de officiële kant. Terwijl ‘menen’ en ‘melden’ in tal van gevallen kunnen voorkomen, blijven ‘vernemen’ en ‘vermelden’ meer voor speciale uitdrukkingen bewaard: naar wij vermenen, de vermeende eigenaar, vermeende rechten, de kronieken vermelden, eervolle vermelding enz. Vooral ‘vermenen’ is wat ouderwets gekleurd.

Het systeem van ver-? Als Koenen al 70 kolommen geeft, wat zal dan wel het grote woordenboek moeten geven. Een vooropgezet systeem moet u ook niet zoeken. Wel zijn er enige groepen van min of meer samenhangende betekenissen te onderscheiden. De moeilijkheid is dat ver- een verzwakking is van een drietal verschillende voorvoegsels (o.a. voor).

1.	weg: verstoten, verbannen, verkopen.
2.	vernietiging: verbranden, vergaan, verdoen.
3.	verkeerd doel of gevolg: verleiden, verwennen, vergissen.
4.	verandering van plaats: verhuizen, verbedden, verpotten.
5.	verandering van manier: verbouwen, vertimmeren, verkleden.
6.	ongunstige betekenis: verdenken.
7.	begin: vernemen, verlieven.
8.	versterking: verblijven, vertroosten.
9.	bedekken: verzilveren, verzegelen.
10.	maken of worden van bijv. naamw.: verflauwen, verrijken.
11.	idem van zelfst. naamw.: verafgoden, verstenen.
12.	als overgankelijk w.w. naast onovergankelijk w.w.: verzwijgen - zwijgen, verschrikken - schrikken.
13.	‘over’: vernachten, verwinteren, verwinnen (denk aan verrassen - überraschen!).

De twee door U genoemde woorden, vermenen en vermelden, zijn eigenlijk bij geen van de bovenstaande groepen onder te brengen. Er zijn meer van die buitenbeentjes: verwisselen, vereisen, vermissen.