Onze Taal. Jaargang 23

Taalzorg

Uit Taalzorg van de Hoogovens nemen wij gaarne over:

Hefvork en hefdoorn

Ten einde eenheid te verkrijgen in de namen van werktuigen die op ons bedrijf worden gebruikt, zijn voor de Engelse woorden forktruck en ramtruck, in overleg met enkele betrokken afdelingen, de Nederlandse benamingen hefvork en hefdoorn vastgesteld.

Als aanduidingen voor de functies van de personen die deze werktuigen bedienen, zijn gekozen de woorden hefvorkbestuurder en hefdoornbestuurder; de benamingen heftruckdrijver en heftuigdrijver zijn dus komen te vervallen.

Watergekoeld

Watergekoeld behoort met gasgevuld, olieoplosbaar, wateroplosbaar, handbediend, stoomgedreven, oliegesmeerd, enz. tot de koppelingen die in de Nederlandse techniek niet thuishoren. Waarom niet: met water gekoeld, in olie oplosbaar, door stoom gedreven?

(Red.) Nog een kleine aantekening: is iemand Uwer een Nederlands woord bekend, dat in ons land gebruikt wordt in plaats van ‘bulldozer’?

Onderwerpelijk

(J. d'H.) In de, helaas, voortwoekerende ambtelijke stijl heeft men het vaak over de ‘onderwerpelijke’ aangelegenheid, het ‘onderwerpelijke’ verzuim e.d. Beter lijkt me ‘deze’ aangelegenheid, het ‘bedoelde’ verzuim enz. Is dit ‘onderwerpelijk’ werkelijk Nederlands?

(Red.) Het is werkelijk Nederlands, al klinkt het aan de ene kant stadhuisachtig en aan de andere kant gezocht en gemaakt gelijk een samenstelling als ‘levensbeschouwelijk’. Iets meer over het woord. Het betekent ‘waarover we het hebben’. Het werd vroeger ook wel gebruikt als niet onaardige vernederlandsing van ‘subjectief’ (objectief werd dan ‘voorwerpelijk’). Zo kunt U bij Multatuli lezen:.. omdat de opvatting van het begrip gezondheid zeer onderwerpelijk is.

[p. 20]

Nog eens de radio!

(Ph. J.C.) Wat mij in de radio-uitzendingen buitengewoon hindert, is het platte Nederlands, dat er zeer bewust gesproken wordt. Waarom is dat nodig? Is dit soms, omdat een groot percentage van de luisteraars zelf ook plat Nederlands spreekt en wil men deze mensen op hun gemak stellen door hen in hun eigen taaltje aan te spreken? Of is het om alleen maar een ‘lollig’ effect te krijgen?

Wat de reden ook moge zijn, naar mijn mening heeft dit een funeste uitwerking op een groot gedeelte der luisteraars en vooral op de jeugd. Kinderen nemen snel iets over van dialect en plat praten en wij kunnen er van overtuigd zijn, dat door deze uitzendingen in platte taal vele jongeren zich gesterkt voelen om ook plat te praten. Ronduit gezegd: de radio verpest de Nederlandse taal erdoor, omdat deze afschuwelijke uitspraak in alle huizen kan doordringen. Een remedie is natuurlijk de radio af te zetten, maar dat is geen oplossing. De oplossing moet in de studio gevonden worden.

Ik begrijp heel goed, dat het wel eens leuk kan zijn, soms zelfs wel heel ‘lollig’ om eens iemand plat te laten praten door de radio, maar het gebeurt veel te veel. Ik weet ook, dat het in de buitenlandse uitzendingen ook vaak gebeurt en dat men soms van een Engels programma nauwelijks iets verstaat door het echte ‘cockney’-Engels, dat er gesproken wordt. Dit mag echter geen maatstaf zijn voor onze uitzendingen.

(Red.) Het bovenstaande is waarschijnlijk een van de honderden stemmen, die zich in ons land hebben laten horen naar aanleiding van het optreden van ‘Willem Parel’. Deze is een zeer bekende Nederlandse cabaret-artist, die onder de schuilnaam Parel voor de microfoon 's Zaterdagsavonds als Jordaanse orgeldraaier zijn milde levenswijsheden ten beste gaf (geeft en zal geven?). Hoewel wij in November 1952 in een hoofdartikel uitvoerig zijn ingegaan op het platvloerse praten als vermaak in de omroep, willen wij ook nu nog even ‘reijageire’. De briefschrijver heeft gelijk. In Nederland geeft de radio ons dit vermaak veel te veel. Over smaak valt niet te twisten, over wansmaak wel! Er gaat nauwelijks een dag voorbij, of in een of andere uitzending komen meneren met ai's en au's ons opvrolijken door eens expres daudgewaun te swamme aufer de daogelikse praublaime fen ons minse. Een beetje azijn op de sla is heerlijk, een hele fles is ongenietbaar. De Nederlandse radio bewerkt ons nu al jarenlang met de brandslang! Daarom bent U zeker zo zuur geworden, zullen de pro-Parels ons zeggen.