Onze Taal. Jaargang 22

Aanbesteden

Het is zo gemakkelijk gezegd: ‘aanbesteden’ betekent dat en dat, men zou er een meew. voorwerp bij kunnen gebruiken, maar beter is het zo en zo te doen. Deze maand ruim baan voor de veranderingen in ons dat en dat en zo en zo:

(d. W.) In het April-nummer, geachte Redactie, bent U gederailleerd, móést U wel derailleren, want niemand kan deskundig zijn op alle terreinen. Uw definitie van aanbesteden heeft mij, die enige honderden aanbestedingen per jaar meemaakt, zeer geschokt en ook de - zij het niet van harte - door U goedgekeurde zin ‘aan wie deze werkzaamheden zijn aanbesteed’ krast mij ijzig in de oren, want dat heeft nog nooit een architect of een aannemer gezegd. ‘Aanbesteden’ betekent ongeveer: ‘een aantal ondernemers gevraagd of ongevraagd in de gelegenheid stellen prijs op te geven voor de uitvoering van een werk of een levering op basis van voor allen gelijke voorwaarden’. Het opdragen aan een der ondernemers is helemaal niet zeker en valt daarom beslist niet onder het begrip ‘aanbesteden’. Wel kan uit die aanbesteding een opdracht voortkomen, maar de aanbesteder is daartoe niet verplicht.

‘Aanbesteden’ kan daarom geen meewerkend voorwerp hebben. De zin ‘het werk is hem aanbesteed’ is niets anders dan een eenvoudige contaminatie van ‘het werk is aanbesteed’ en ‘het werk is hem gegund’.

Het is dus niet juist, zoals U schreef, dat ‘het werk is aanbesteed’ betekent ‘het werk is aan iemand opgedragen’. Dat zijn twee heel verschillende zaken! Ten slotte: men zegt niet ‘aan wie deze werkzaamheden bij aanbesteding zijn gegund’, maar: ... na...

(Dr.) Mr. Cremers onderscheidt op blz. 82 van zijn ‘Bouwrecht’ (1931) drie wijzen van aanbesteden:

1.	De onderhandse aanbesteding.
2.	De aanbesteding bij openbare inschrijving.
3.	De aanbesteding bij beperkte inschrijving.

‘Aanbesteden’ is niet anders dan ‘een prijs vragen’, zij het dan dat de uitdrukking ‘aanbesteden’ slechts in bijzondere gevallen voor het prijsvragen wordt gebruikt.

Na de op grond van de aanbesteding verkregen offerten volgt de gunning of opdracht tot uitvoering van de levering (ook een ‘werk’ is een levering) aan de aannemer en pas daarna wordt het contract van aanneming opgemaakt, van ‘aanneming’ en niet van ‘aanbesteding’. De vermelding in Van Dale (de kleine) dat aanbesteden zou zijn: tegen een bepaalde prijs opdragen, is m.i. niet correct.

Het in Uw artikel genoemde concept zou dus beter kunnen luiden: ‘De persoon is in dienst van een aannemer, aan wie deze werkzaamheden na aanbesteding zijn opgedragen’. Uit het voorgaande zal ook wel duidelijk zijn, dat men niet, aan wie ook iets kan aanbesteden. De architect of ingenieur of de opdrachtgever kan iets aanbesteden; een werk kan worden aanbesteed, maar daarmede is het ook uit.

Wij laden zonder blikken of blozen de schijn op ons van Verdeel en Heers door ten slotte het woord te geven aan een andere getuige-deskundige uit de bouwwereld, die beweert:

(Mu.) De persoon, die werkzaamheden aan een aannemer wilde aanbesteden, had volkomen gelijk, maar toch is het niet zo verwonderlijk, dat anderen hiertegen bezwaar maakten (niet tegen het feit natuurlijk, maar tegen de gebruikte zin). ‘Aanbesteden’ wordt nl. in twee betekenissen gebruikt. De eerste is: een aantal aannemers (hetzij enkelen, hetzij ieder die maar wil) de gelegenheid geven, ‘op een werk in te schrijven’, d.w.z. op te geven, voor welk bedrag hij dat werk volgens de voorwaarden van bestek en tekeningen wil maken. Dit is de meest gebruikelijke betekenis en het is dus begrijpelijk, dat iemand alleen deze betekenis kent en dus zegt: daar kàn geen meewerkend voorwerp bij. Maar de tweede betekenis is: het werk na vergelijking van de inschrijvingen opdragen. In die zin wordt het weinig gebruikt (we spreken dan meestal van ‘gunnen’), maar als we het op deze wijze toepassen, kan er dus zeer zeker een meewerkend voorwerp bij komen en de zin: ‘ik heb het werk aan de laagste inschrijver aanbesteed’ is dus even juist als de in bouwkundige kringen meer gebruikelijke: ‘ik heb het aan hem gegund.’ Koenen is op dit punt beter ‘bij’ dan Van Dale, want die geeft beide betekenissen.