U vraagt en wij....
Niet ‘hergegroepeerd’ maar ‘hergroepeerd’. ‘Her’ is een voorvoegsel, waarmede nieuwe werkwoorden worden gemaakt. Het wordt niet van het vervoegde werkwoord gescheiden; ‘hergroeperen’ is onscheidbaar. Of ‘opnieuw groeperen’ beter is dan genoemd woord, dunkt ons een kwestie van smaak te zijn. □ De werkwoordsvorm bij ‘gij’ levert moeilijkheden op. ‘Ge bent’ zal wel een verwarring zijn van ‘ge zijt’ en ‘je bent’. Al is ‘ge’ dan de verzwakte vorm van ‘gij’ en lijkt het in klankvorm op ‘je’, toch moet men de werkwoordsvorm, die bij ‘gij’ behoort, gebruiken. □ ‘Wij berichten U niet toe te kunnen stemmen in..’ Is ‘te kunnen toestemmen’ niet het enig juiste? De laatste zinsnede ligt in stijlwaarde hoger. Maar er is geen vaste regel, die ons verbiedt dergelijke samenstellingen te splitsen. Het is wel het oude verschil tussen gesproken en geschreven taal. Men zegt wel ‘de auto, waar ik mee reed’, maar schrijft eerder ‘de auto, waarmee ik reed’. □ ‘De grote vraag is, hoeveel woningen of er beschikbaar zijn.’ Gooit U dit ‘of’ maar gauw uit de zin. □ Van Dale geeft ‘herwapening’ en niet ‘herbewapening’. Laatste woord fout? Het eerste is in elk geval tamelijk ongebruikelijk. Het laatste zou niet juist zijn, als er geen ‘bewapenen’ bestond. Welnu, met de hand op Van Dale: het bestaat! Als er bezwaar zou bestaan tegen de twee voorvoegsels (her-be) achter elkaar, dan wijzen we op ‘herbebossing’, ‘herbenoeming’, ook in Van Dale. Waarom dit boek dan ‘herbewapening’ niet vermeldt? Wij weten het niet. □ ‘De maatschappij besloot tot algemene revisie van de installaties.’ Is
‘algehele’ niet beter? Ja, ook wij vinden (zonder ‘algemeen’ nu fout te noemen) ‘algeheel’ sterker klinken. Het begrip ‘totaal, volledig, geheel’ wordt met de versterking ‘al’ wel beter uitgedrukt door het laatste woord dan door ‘algemeen’, dat soms wat vaag van betekenis is. □ De melk- en andere boeren hebben een overtreffende trap. Wij hebben opgestuurd gekregen een lijst van een kruidenier, die zijn ‘fram- en abrikozenjam’ aanbeval! □ In Den Haag is een ‘IJs en tearoom’. Daar is altijd de crème de la crème. Daarom die room en dat ijs. In andere steden is ook wel wat, niet alleen bij ons. □ De kranten geven ons advertenties te zien, waarin ‘handkerchiefs’ worden geprezen. Weet U wat dat is? Ja, wij hebben onze tranen er mee gedroogd, toen we (ook in de krant) lazen, dat de Nederlandse athleten goede ‘losers’ waren. □ Een vertaling voor ‘full-employment’? ‘Volledige taak, werkkring, betrekking’. De Engelse term krijgt vaste voet. Het kan zijn, dat het een speciale uitdrukking gaat worden, waarmee men meer en andere dingen bedoelt. Het kan ook zijn, dat.. (zie vorige hoofdstuk). □ Een Vlaming vraagt ons het Nederlands voor ‘livre à onglets’. Dat is een boek met inkepingen aan de rand om het opslaan te vergemakkelijken. Maar nu een kernachtig woord! □ Onze Taal schreef eens in een onbewaakt ogenblik ‘opstelraad’. Grote ongerustheid. Moeten wij de Vlamingen navolgen? Waarom ‘redactie’ opgeven voor een purisme? Onze Taal zal haar dure ogenblikken beter bewaken. □ Over purismen gesproken: ‘tilkamer’ in plaats van ‘lift’. Nu niet van een taalstrijder, maar van een spontaan kind.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd