Onze Taal. Jaargang 20

Surabaja en India.

Een lezer schrijft ons: In Uw blad van Februari 1949 wordt door U uiteengezet, dat Indonesische woorden met een ‘oe’ klank met een ‘u’ geschreven dienen te worden omdat de regering van Indonesië dit heeft voorgeschreven.

Ik kan mij hier geheel mee verenigen voor zover het de Indonesische taal betreft, doch ik meen dat men deze regel niet mag overnemen voor de Nederlandse aardrijkskundige benamingen en eigennamen.

Evenmin als men in het Nederlands over Paris, Berlin, Köln, Liége, Aachen, Budapest of Milano schrijft, dient men Bandoeng en Soerabaja in het Nederlands Bandung en Surabaja te schrijven. En al evenmin als wij er aanstoot aan nemen, dat 's-Gravenhage The Hague of La Haye en 's-Hertogenbosch Bois le Duc of Herzogenbusch wordt

[p. 32]

genoemd, kan men er elders bezwaar tegen maken, dat de Indonesische plaatsnaam Bandung door ons Bandoeng wordt geschreven.

Het zal U bekend zijn, dat de beslissing van de Nederlandse regering of ook zij de Indonesische plaatsnamen met een ‘u’ zal gaan schrijven, zal afhangen van het advies, dat het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen hierover zal geven en het lijkt mij daarom juist niet voortijdig het Nederlandse taalgebruik te wijzigen.

Inderdaad mag het Nederlandse taalgebruik niet voortijdig worden gewijzigd. Hier is echter geen sprake van taalgebruik, doch van spelling. Namen als Surabaja, Bandung enz. zijn geen vernederlandste woorden, maar zij zijn geheel onveranderd uit het Indonesisch overgenomen. Naar verhouding zijn er maar weinig geografische namen, die wij in het Nederlands vertalen, zoals Berlijn, Parijs, Londen. De meeste laten we onvertaald en deze brengen we dan ook niet over in de Nederlandse spelling. We schrijven niet: Salzboerg, Roerort, Bordo, Toeloeze e.d., doch Salzburg, Ruhrort, Bordeaux, Toulouse.

Iets anders is het, als de geografische namen, waarvoor wij eigen woorden hebben, niet meer met die woorden worden aangeduid. Daartegen verzetten wij ons met hand en tand! En zeer terecht maakt een van de redactieleden van Van Dale's woordenboeken zich daarover bezorgd. Hij schrijft: Wanneer de spraakmakende gemeente al ooit het monopolie heeft gehad van de vorming van nieuwe woorden, dan is ze dit in de laatste jaren meer en meer aan het verliezen: kunstmatige vormingen krijgen steeds meer de overhand, vooral dank zij de machtige steun van pers en radio, die ook in dit opzicht dus een steeds grotere verantwoordelijkheid krijgen.

Sinds jaren treft het me dat het aantal anglicismen in de Nederlandse dagbladpers langzaamaan toeneemt. Ik wil vooral de moeilijkheden van de vertaler niet onderschatten, en evenmin de snelheid waarmee hij moet werken uit het oog verliezen. Maar dat verklaart toch m.i. niet alles.

Incidentele Anglicismen ga ik verder voorbij (de Friese eilanden i.p.v. de Waddeneilanden, het Engels Kanaal i.p.v. het Kanaal, bulletin i.p.v. nieuwsuitzending, ruwe materialen i.p.v. grondstoffen); ik wil me beperken tot één geval.

Vóór de soevereiniteits-overdracht spraken de Engelsen van India of British-India (= Nederlands Voor-Indië of Brits-Indië); ná die gebeurtenis werd dat land verdeeld zoals u weet in wat de Engelsen noemen India en Pakistan (= Nederlands Voor-Indië en Pakistan). Maar wat hebben we nu zien gebeuren? Gaandeweg is de hele Nederlandse pers gaan spreken van India, de radio sprak dat niet op z'n Engels uit, maar volgde een uitspraak die niemand gebruikt: die met een a a. Vervolgens werd i.p.v. Voor-Indische het adjectief Indiase gesmeed, en denkelijk is het wachten nu op een Indiaër i.p.v. een Voor-Indiër. Ik vraag me af, waarom.