Onze Taal. Jaargang 19

De spellingkwestie

Een van onze trouwste medewerkers (want hij verzorgt het orgaan technisch) schrijft: Trouw ‘Onze Taal’ lezende, omdat mijn arbeid aan de Drukkerij dit medebrengt, en dit steeds met grote belangstelling doende, trof het mij, dat in het laatste nummer onder de rubriek ‘U vraagt en wij....’ het advies gegeven werd de woorden Leidse vaart, Leidse weg en dergelijke namen van vaarten, wegen, pleinen en straten met ch te schrijven, omdat dit aardrijkskundige namen zijn. Ik heb in mijn kantoortje een kaart hangen, getiteld ‘De spelling van het land bij de hand’, en daarop lees ik het tegenovergestelde, n.l.: namen van straten, pleinen, lanen en dergelijke, worden niet als aardrijkskundige namen behandeld, dus: Loosduinse kade, Venlose straat, Grote Markt, Roosendaalse straat en Oudenbossche weg. Oudenbosch schrijft men met ch, dus Oudenbosscheweg ook. Steeds heb ik mij aan deze regel gehouden, omdat ik daar vrede mee had. Immers deze straatnamen worden genoemd naar een stad of dorp, en hebben dus geen aardrijkskundige betekenis.

Wat dunkt u hiervan?

Zou ik nog een andere opmerking mogen maken? Verdient het geen aanbeveling om in ‘Onze Taal’ één spelling te schrijven?

Thans is de zaak zo, dat onze taal in ‘Onze Taal’ op drie wijzen wordt geschreven, soms in één artikel op twee.

Momenteel wordt geschreven:

a.	de consequente oude spelling;
b.	de vereenvoudigde spelling met handhaving van de verbuigings-n;
c.	de consequente nieuwe spelling.

De Redactie van ‘Onze Taal’ volgt, als ik mij niet al te zeer vergis, de spelling genoemd onder b. Welnu, een inzender vraagt of schrijft in de spelling a of c, en het antwoord van de Redactie is in spelling b.

Zou het niet eenvoudiger en gemakkelijker zijn als we allen nu maar gingen schrijven in de spelling c?

Op den duur verliezen de schrijvers van a en b het toch, want de jeugd wordt onderwezen in de spelling c.

En aan de jeugd is de toekomst.

Deze opmerkingen van een van onze trouwste medewerkers verdienen plaats. Wat de kwestie van de Leidsche vaart en de Leidse straat aangaat, twee redactieleden waren geneigd (zoals ook uit de opmerkingen blijkt, die gemaakt zijn in de rubriek ‘U vraagt en wij...’ in het vorig nummer) de ch ook in straatnamen te handhaven. De inzender heeft, op den keper beschouwd, eigenlijk gelijk. In Leidse straat hebben we niet met een aardrijkskundige naam te doen. Dat lijkt oppervlakkig zo. Oudenbosch is een aardrijkskundige naam. Leiden ook, maar Leidsche is een bijvoegelijk naamwoord geworden en dan kan de ch niet gehandhaafd worden, omdat in den aardrijkskundigen naam Leiden geen ch voorkomt. In afwijking met hetgeen geschreven is in de bekende rubriek in het vorige nummer, zouden wij dus willen raden in Heemstede (of was het in Haarlem?) de schrijfwijze Leidsche straat te veranderen in Leidse straat. Leidsche vaart wordt echter wel in zijn geheel als een aardrijkskundige naam beschouwd, evenals Hollandsch Diep, Hoogeveensche Vaart, die volgens de spelregels de

[p. 36]

ch dan ook behouden. ‘Aardrijkskundige namen zijn namen van steden, dorpen, rivieren, bergen enz. (Waterloo, Hollandsch Diep enz.)’ Als voorbeelden worden dan o.a. genoemd: 's-Hertogenbosch, Leidschendam, Hoogeveensche Vaart, Hollandsch Diep. Ook waar op bepaalde plaatsen van zo'n vaart de erlangs lopende kade met den naam van de vaart wordt aangeduid, wordt de ch behouden.

Met de algemene opmerkingen van den schrijver over de spelling kunnen wij het niet eens zijn. Aan de jeugd moge de toekomst zijn, de regering heeft ons, ouden knarren, het recht gelaten den buigings-n te gebruiken. Welnu, wij vinden dien zo mooi, dat wij hem gaarne blijven schrijven. En wat zien wij in dit pleidooi van den inzender? Hij schrijft: ‘op den duur’. Dat doet hij onbewust, omdat hij, die nu óók zo jong niet meer is, dien buigings-n hier niet missen kan, ja, omdat hij dien n mooi vindt van klank. Op het gebied van de schrijfwijze kunnen en mogen wij niet dwingend optreden. Daarom staat ook altijd het bekende slotregeltje over de hele breedte van de pagina op de laatste bladzijde van elk nummer. De redactie is ten minste eensgezind geworden op dit punt, dat zij zelve wil schrijven in de vereenvoudigde spelling met handhaving van den verbuigings-n. Die is te mooi om nu al veronachtzaamd te worden. Dat moet de jeugd dan maar doen, als het haar beurt is dit orgaan samen te stellen. Trouwens, de gemiddelde leeftijd van de redactie is ook nog maar veertig!

Antwoord van den medewerker.

Over het eerste gedeelte behoef ik niet meer te schrijven. We zijn het met elkaar eens, dus de Leidsche straat wordt ont-ch-t.

En nu wat de algemene opmerkingen betreft. De Redactie vergist zich als zij zegt, dat ik onbewust ‘op den duur’ schrijf. Integendeel, dat heb ik bewust gedaan. Immers ‘op den duur’ is een staande uitdrukking, en in ‘De spelling van het land bij de hand’ lees ik, dat in staande uitdrukkingen de naamvalsvormen blijven. Wij blijven dus schrijven: uit den aard der zaak, op den duur, in den beginne, enz. enz. Overigens ben ik het met de Redactie eens, ik vind de buigings-n ook mooi. Alleen om verwarring te voorkomen in onze spelling leek het mij gewenst, het hoofd in de schoot te leggen, maar misschien komt dat, omdat dit hoofd aan het grijzen is, en ver boven de veertig uitgaat!