Gas
Een onzer lezers meent indertijd in O.T. te hebben gelezen, dat een Belgische geleerde omstreeks het begin der vorige eeuw het woord ‘gaz’ smeedde. Hij vestigt daarom onze aandacht op een artikel van Prof. Brender à Brandis in ‘Het Gas’ van 1 Maart 1950, waarin dat wordt tegengesproken. ‘Immers’, zo schrijft de genoemde hoogleraar, ‘Jan Baptist van Helmont (geboren 1577 te Brussel, overleden 30 Dec. 1664, dus lang voordat er nog sprake was van België of van Belgen), schreef in zijn “Ortus Medicinae” (Ontstaan der Geneeskunde), dat in 1652 bij Lod. Elsevier te Amsterdam werd uitgegeven, op bl. 59: “Paradoxi licentia, in nominis egestate, halitum illum, Gas vocavi, non longe a Chao veterum secretum”. (Met een vrijheid tegen het gewone ingaande, heb ik bij gebrek aan een naam dien damp, welke niet veel verschilt van den Chaos der Ouden, “Gas” genoemd).
Bij het verhitten van organische stof, o.a. hout in een afgesloten ruimte, had hij gewichtsverlies gevonden, er was iets onzichtbaars, iets onvormelijks verdwenen. (Chaos was voor de Grieken het onvormelijke, waaruit de wereld bestond).
Dan zegt hij op dezelfde bladzijde: “Gas et Blas nova quidem sunt nomina, a me introducta eo quod illorum cognitio veteribus fuerit ignota” (Gas en Blas zijn echter nieuwe namen, door mij ingevoerd, en wel omdat het begrip ervan aan de Ouden onbekend was).’
Zie o.a. ‘Het Gas’ 1920, bl. 200.’
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd