Onze Taaltuin. Jaargang 1

[Nummer 1]

Ter inleiding

NADAT wij den inhoud en de strekking van dit Maandblad uitvoerig hebben toegelicht in het Prospectus, dat onze lezers misschien wel willen bewaren en straks met dezen eersten jaargang willen laten inbinden, hebben wij op deze eerste bladzijde niets anders meer te doen, dan kort ons program samen te vatten.

Onze Taaltuin wil dus zijn een wetenschappelijk taaltijdschrift niet slechts voor de taalgeleerden en het onderwijs, maar ook om leiding te geven aan het groote publiek.

Wij beschouwen ons echter niet als gidsen naar een gevaarlijk of ontoegankelijk gebied, waar de gewone sterveling zonder ons zijn weg niet zou kunnen vinden; maar voelen ons als hoveniers van den taaltuin, die in werkelijkheid de dagelijks bezochte en gebruikte verkeersplaats is van heel ons Nederlandsche volk.

Ook meenen wij dat de hoveniers er zijn voor den hof en noemen dus ons maandblad niet: De Taalhovenier maar Onze Taaltuin en nemen hem gelijk hij nu eenmaal door het gebruik en de traditie van het voorgeslacht is aangelegd en ingericht van onze vaderen over. En daarom streven wij ook niet naar één bepaald doel of parti pris in dien taaltuin, noch als Puristen, om al het vreemde te weren, noch als Conservatieven, die vóór alles het oude willen bewaren, noch als revolutionairen, die met geweld al het oude willen verwerpen, noch als haastige heelmeesters, die overal wonden en ziektes meenen te ontwaren, en maar aanstonds aan het genezen willen slaan.

Wij zijn ons echter ter dege bewust, dat niet iedereen, die toch dagelijks in dien taaltuin speelt, zonder veel studie en ervaring, zoo maar ineens alle geheimen ervan doorschouwt, of alle soorten van gewassen weet te behandelen naar den eisch van hun aard, of het nut van alle

[p. 2]

perken en paden kan raden; en wij weten, dat velen daar toch graag over meepraten, en de verstandigen dan den hovenier wel eens eenige vragen willen stellen. Welnu, het doel van dit Maandblad is nu: aan allen, die er belang in stellen de volle waarheid mee te deelen omtrent alles wat er in zoo'n taaltuin pleegt te geschieden, en niet slechts de oppervlakkige waarheid der feiten-kennis, maar ook de diepere waarheid der oorzaken-kennis, die wij wetenschap plegen te noemen.

Verder beseffen wij ook, dat Onze Taaltuin een functie te vervullen heeft in de samenleving en de eendracht van ons volk, en tevens in het verkeer van ons volk met de landen en volken, waarmee wij in nauwere betrekking staan; en dat wij als hoveniers dus toch ook den plicht hebben, om de paden niet vol onkruid te laten groeien, en zoo op den duur Onzen Taaltuin te laten verwilderen. En daarom zaaien en snoeien en wieden wij, hakken wij soms oude boomen om, en zetten er nieuwe voor in de plaats; want het geregelde verkeer van ons volk heeft in onzen tuin allerlei paden en perken aangelegd, groote breede wandelwegen, maar ook kleine slingerpaadjes; en nu hebben wij als hoveniers den plicht, die te eerbiedigen en te handhaven, zoolang ze aan hun doel beantwoorden. Wij moeten m.a.w. aan Onzen Taaltuin een gezonde ontwikkeling verzekeren en zijn bruikbaarheid langzaam en geleidelijk aanpassen aan de behoeften van den nieuwen tijd. En dit Maandblad biedt dus de geschikte gelegenheid om daarvan rekenschap te geven, en het grootere lezerspubliek op de objectieve gronden onzer keuze te wijzen.

Drie belangen hebben wij daarbij vooral in het oog te houden.

In de eerste plaats moet Onze Taaltuin de Volksuiting dienen: ons volk behandelen dus met het levende, sappige, malsche, kleurige woord, de sprekende namen, de kernachtige zegswijze, het levende spreekwoord, het volksrijmpje of het kinderlied. Wij mogen hierbij de verschillende dialectperken niet vergeten; en kunnen zelfs aan den vorm en de eigenaardigheden dier perken de oudere ontwikkelingsgeschiedenis der samenstellende ethnische deelen van ons volk herkennen. Ja, ook het gezonken cultuurgoed uit vroegere beschavingen leeft daar nog in voort.

Maar ten tweede bezitten wij in Onzen Taaltuin: een nationalen bewusten cultuurschat. Wij hebben nu eenmaal onze nationale traditie diep verankerd in onze nationale deugden en gebreken, in ons klimaat en ons kustlandschap: want Onze Taaltuin ligt aan de zee, de wijde wereldzee. Maar ook onze helden en heiligen, de besten onzer voorvaderen, vooral de dichters en zangers, de redenaars en de praters heb-

[p. 3]

ben er allen iets van het hunne in nagelaten. En als wij denken aan de mogelijkheid van een internationale taalnivelleering, worden wij ons plotseling, met eenige koppigheid bewust, dat wij toch niet van plan zijn Onzen Taaltuin zoo maar plotseling op te geven voor een Algemeen Europeesch wandelpark.

En dan ten derde is Onze Taaltuin immers een instrument voor de schoone kunst onzer thans levende dichters en schrijvers, die juist met de klank- en kleurmiddelen uit onzen eigen Taaltuin zóó weten te tooveren, die juist met de stylistiek van Onzen hof zoo prachtig raad weten, die juist met de syntaxis onzer Nederlandsche volzinnen zulke verrukkelijke struweel- of boschpartijen weten aan te leggen, of bloemen en majesteitelijke boomen weten te doen groeien, dat ze nergens ter wereld hun volkomen weerga vinden. En daarom zullen wij als Hoveniers ook de bloeiende kunst-waranden onzer woordkunstenaars van den taalkant bezien en bewonderen, en ze voor het nageslacht trachten te behouden.

En daarbij zullen wij geen leeftijd of staat, geen groep of stand vergeten, wij zullen trachten Onzen heelen Taaltuin te doen kennen en bewonderen, te doen waardeeren en liefhebben; en hierin zullen wij slagen, als het ons gelukt, in dien hof: de ziel, de van leven sprankelende ziel, te zien worstelen met de wetten der onbezielde stof, en ze daarover in vrije heerlijkheid te zien zegevieren.

Nijmegen en Groningen, 1 April 1932.

JAC. VAN GINNEKEN.

G.S. OVERDIEP.