De Nieuwe Taalgids. Jaargang 73

Mevrouw Klaartje Witse-Donze

‘Cetera desunt’, zo eindigt de bijna-idylle Gerrit Witse door Beets in 1840 geschreven en in 1851 verschenen in de derde druk van zijn Camera Obscura. De ontbrekende rest moge voor iedere ervaren lezer duidelijk zijn, zij was dat kennelijk niet voor de leerlingen van een meisjesschool te Kampen. Dus schreven zij de auteur een brief. Het antwoord van Beets aan deze meisjesklas werd mij enige jaren geleden ter hand gesteld door een oude haagse dame en vormt, zo niet een literair dan toch een aardig menselijk document; geschreven op een velletje gelinieerd papier aan beide zijden beschreven en door de auteur zelf van een kantlijn voorzien. Ik laat de volledige tekst hier volgen:

Aan de leerlingen der vierde klasse van de meisjesschool te Kampen.
Lieve meisjes,
Gaarne beantwoord ik een bescheiden schrijven. Zou een brief van twaalf jeugdige ‘vereerdsters’ mijn hart niet verdagen? en kan een belangstelling in het lieve Klaartje Donze mij anders dan hoogst aangenaam zijn? Ik houd ook zooveel van haar. Hoe het met haar afliep wenscht gij te weten? Wel! zooals het zich aan het slot van het verhaal wel liet aanzien en gij allen voor haar hoopt. Dr. G. Witse kreeg haar tot vrouw en zij heeft een goeden man aan hem gehad en hij heeft haar zoo gelukkig gemaakt, als ik van harte wensch, dat mettertijd uw aller lot zal wezen met de lieve mannen, die ik vertrouw, dat gij allen evenzeer waard zijt als Klaartje Donze. Witse is professor geworden en daar had Klaartje dit voordeel bij, dat hij een rustiger leven had en meer bij haar thuis kon blijven. Ofschoon hij nog al eens buiten de stad in consult geroepen werd. Zij leven beiden nog en zijn zoo oud als ik, maar het is, alsof zij altijd jong blijven, zoodat velen wel willen zeggen, dat zij mij lang overleven zullen. Met de beste wenschen voor uw aller levensgeluk ben ik uw hartelijk toegenegen
Hildebrand

Utrecht 12 Maart 1883

Met name het slot van deze brief is mijns inziens kenmerkend voor de auteur van de Camera Obscura. Dat hij zonder bezwaren het open einde van de vertelling inruilt voor een happy ending zegt wellicht niet alleen iets over de afstand die de toen achtenzestig-jarige innam tot zijn jeugdwerk maar geeft evenzeer aan hoe hij zich kon verplaatsen in de gevoelens van zijn jeugdige lezeressen. Het moet een aardige man geweest zijn.

Den Haag, Tomatenstraat 145

j. kreuzen