De Nieuwe Taalgids. Jaargang 33

[p. 283]

Aankondigingen en mededelingen.

De uitbreiding van het Nederlandsch taalgebied vooral in de zeventiende eeuw.

Oudere lezers zullen zich de belangrijke artikels herinneren die Prof. Dr. J.W. Muller in de vijftiende jaargang van ons tijdschrift (1921) publiceerde. Ze zijn onlangs, herzien en bijgewerkt, in een keurig verzorgde uitgave, bij W.P. van Stockum en Zoon te 's-Gravenhage verschenen.

Album Philologum voor Prof. Dr. Th. Baader.

Dit Album, ter ere van de Nijmeegse hoogleraar in 1938 samengesteld, bevat een aantal bijdragen die ook onze lezers kunnen interesseren. E. Blancquaert betoogt dat de term ‘sandhi’ naast ‘assimilatie’ eigenlijk overbodig is. N. van Wijk behandelt eveneens een terminologische vraag, nl. hoe fonologie te definiëren is (De indeling der klankwetenschap: De Saussure en de phonologische school). - L. Kaiser geeft de uitkomsten van een experimenteel onderzoek: De biologische en de linguistische zijde van dialectonderzoek, met vier kaarten toegelicht. - G. Gosses protesteert in het Fries tegen het misbruik van de term Ingvaeonisme (Ingvaeonomany). - W. Pée geeft een historisch overzicht van het Dialectonderzoek in West- en Frans-Vlaanderen. - L. Grootaers bestudeerde De namen van de ‘mier’ in de Zuid-Nederlandsche dialecten. - H.L. Bezoen bespreekt Oostnederlands ‘weesboom’. - L.C. Michels verklaart een plaats in de ‘Heerlijckheyd van Salomon’ door een verwijzing naar Maerlant's ‘Naturen Bloeme’ (De Topaas en Vrouw Venus). - W.H. Beuken toont aan dat Van Mierlo zich vergiste, toen hij allerlei Mnl.-werken toeschreef aan Martijn van Torhout, en hem op die grond als ‘dichter van beteekenis’ kenschetste (Het Rijmboek van Audenaerde). - Zr. Marie Josepha vraagt aandacht voor De schrijfster van het Diepenveense Hs.D. - P. de Keyser levert een geïllustreerde Bijdrage tot de Ikonografie van de Reinaert.

De Gezelle-uitgave voltooid.

Onlangs verscheen het achttiende en laatste deel van Guido Gezelle's Volledige Werken (N.V. Standaard-Boekhandel - 1939), dat het tweede deel van de Brieven van, aan en over Gezelle bevat, geput ‘uit velerlei briefwisseling’. De uitgever, Prof. Frank

[p. 284]

Baur, deelt mede, dat dit een ‘beperkte bloemlezing’ is, ‘uit vele honderden stukken’, die door reeds gedrukte en nog te publiceren brieven aangevuld dient te worden. Zulke dokumenten zijn van belang voor de dichterbiografie en de interpretatie van zijn werk, en stellen in staat om ‘het geestelijk klimaat van een leven te teekenen in zijn onderscheiden phasen’. Bij de voltooiing van deze monumentale uitgave is een woord van gelukwens op zijn plaats, in het biezonder aan de energieke leider van deze onderneming, die tijd noch moeite gespaard heeft om dit werk zo goed mogelijk tot stand te brengen.

Jacob van Zevecote's Nederduytsche Dichten (1626-1638).

De uitgave die Ph. Blommaert in 1840 van Zevecote's gedichten bezorgde, was verouderd en vrijwel vergeten. Dr. O. Dambre deed dus een goed werk door een enigszins besnoeide nieuwe uitgave te bewerken, voor de Seven Sinjoren in 1939 gedrukt (Antwerpen - De Sikkel). De waarde van deze uitstekend verzorgde tekst wordt verhoogd door een uitvoerige inleiding over het ‘bewogen, tweeslachtig’ leven en de betekenis van deze uitgeweken Gentse dichter, door Koopmans gekarakteriseerd als ‘de schaduw van de door hem zo zeer bewonderde en benijde neef Heinsius’. Zonder overschatting en met grondige kennis van het onderwerp heeft Dr. Dambre voor deze merkwaardige renaissance-poëet terecht belangstelling gewekt.

Idioticon van het Antwerpsch Dialect.

Dit reeds zo uitvoerige zevendelige Idioticon is door de zorgen van de Koninklijke Vlaamsche Academie verrijkt met een driedelig Bijvoegsel, bewerkt door Jozef Cornelissen. Het veelbetekenend motto luidt: ‘De volkstaal is een onuitputtelijke mijn’. Het laatste, derde deel (S - Z; 256 blz.) is onlangs verschenen (Turnhout - Drukkerij J. van Mierlo-Proost - 1939).

Van Ginneken's jongste taalbeschouwing.

Onder de titel La reconstruction typologique des langues archaiques de l'humanité heeft Jac. van Ginneken in de Verhandelingen der Kon. Ned. Akademie van Wetenschappen (Nieuwe reeks, deel XLIV. - Amsterdam 1939) een breed opgezette studie gepubliceerd (182 blz.), waarin hij de oorsprong van de menselijke taal naspoort: langs de weg van een klinkerloze taal en een

[p. 285]

taal die uit ‘clics’ bestaat, komt hij tot de gebarentaal, als de oorspronkelijkste taal. Een beknopt overzicht vindt men in Onze Taaltuin.

Mededelingen van het Frederik van Eeden-Genootschap VI.

In deze Mededeling (Juli 1939) zijn een drietal lezingen afgedrukt, nl. Van Eeden's verhouding tot het Christendom, door Ir. L.J.M. Feber; Het ‘Dromenboek’ van Frederik van Eeden door S.M. Noach, en Frederik van Eeden en ‘Geestelijke Weerbaarheid’ door Dr. H.W. van Tricht. Deze Mededelingen zijn niet in de handel, en worden slechts voor de leden gedrukt.

Als derde deel van de Bibliotheek der Nederlandse Letteren is een herdruk verschenen van Prosper van Langendonck's Gedichten, ingeleid en verzorgd door Maurice Gilliams, en Alfred Hegenscheidt's drama Starkadd, ingeleid door Dr. M. Rutten.

Kleine tekstuitgaven voor het onderwijs.

Van de Bongerd-boekjes, onder leiding van Dr. G. Stuiveling (bij J.B. Wolters - Groningen) verschenen een drietal, nl. Variaties, een bundel gedichten op bepaalde motieven, verzameld en ingeleid door Dr. G. Stuiveling; Kunst en kritiek vóór en uit de tijd van '80, door dezelfde bewerker, en Verhalen, gekozen en ingeleid door Dra M. Stuiveling-Van Vierssen Trip.

Grondig herziene herdrukken: Lanseloet van Denemarken, aanvankelijk bezorgd door Dr. P. Leendertz Jr., herzien door Dr. C.C. de Bruin (Nederlandse Schrijvers, Zwolle - Tjeenk Willink).

J. van Vondel's Adam in Ballingschap, 4de druk, uitgegeven door Dr. A. Zijderveld (Pantheon, Zutphen - W.J. Thieme)¹⁾.

Een kleine, goedkope bloemlezing uit de Gedichten van J.A. Alberdingk Thijm, met een inleiding, bezorgde Dr. M. van Can (Kerkrade - Drukkerij De Zuid-Limburger).

C.d.V.

1) Bij de dansrei, vooral vs. 841-843 is de verklaring over 't hoofd gezien, die indertijd door J.J.G. Boeler S.J. gegeven is (De dansrei uit Adam in Ballingschap), nl. uit het wereldbeeld van Ptolomaeus. Deze verklaring ontbreekt ook in de kommentaar van Prof. Molkenboer in de W.B.-uitgave, hoewel de bedoelde verhandeling daar (in de Literatuuropgave (X, blz. 726) wel vermeld is.