De Nieuwe Taalgids. Jaargang 29

[p. 428]

Uit de tijdschriften. (September-Oktober).

De Gids. Sept. Een ‘stem uit de redaktie beweert dat de nieuwe spelling “volkomen onverantwoordelijk” is’, omdat ‘in een verzorgd gebruik van de taal de correcte toepassing van buigingsuitgangen en de pronominale aanduiding nog steeds klinkt’. Een radiorede van Minister Colijn leverde hem daarvoor het bewijs! - De Kroniek van Anton van Duinkerken behandelt De richting der moderne prozakunst, naar aanleiding van Van Leeuwen's Naturalisme en Romantiek, een splitsing die de beoordelaar te geforceerd acht.

Okt. Een ‘stem uit de redaktie’ verlangt een ‘spellingcommissie op breeden grondslag’ om aan de ‘chaos’ een eind te maken. - Jan Hulsher deed een onderzoek naar De bronnen van Leopold's Oosterse Gedichten. - F.C. Dominicus schrijft over Het onderwijs in de moedertaal op de Middelbare School. - Anton van Duinkerken bespreekt in de Kroniek Kalff's studie over ‘Het Dietsche dagboek’ met het opschrift Dagboekhouders betrapt.

De Nieuwe Gids. Sept. W. Kloos schrijft zijn herinneringen aan Dr. J.H. Leopold. Okt. Dit jubileum-nummer bij het vijftigjarig bestaan bevat een reeks kleine gelegenheidsbijdragen o.a. van Fr. Erens (Invallen), W. Kloos, Max Kijzer (De beweging van de Nieuwe Gids en haar invloed op de vaderlandsche cultuur), J.E. van der Laan (In memoriam Prof. J. Prinsen), J. Reddingius, P.H. Ritter en B.J. Stokvis (Lodewijk van Deyssel en W. Kloos). Veel nieuws voor de geschiedenis van de Nieuwe Gidsbeweging brengt deze bijdragenreeks niet.

Groot-Nederland. Okt. Frans Coenen beoordeelt het nagelaten werk van H. Gorter over De Groote Dichters.

De Stem. Okt. In de Poëziekroniek bespreekt A. Donker de uitgave van Leopold's verzamelde Verzen.

Opwaartsche Wegen. Sept. T. de Bruyn schrijft Over H. Marsman, naar aanleiding van ‘De dood van Angèle Degroux’, om na te gaan in hoeverre de elementen van zijn overig werk ook hierin aanwezig zijn. - Het opstel Nieuwe Zakelijkheid

[p. 429]

van H. de Bruin gaat over de roman Bint van H. Bordewijk. - P.H. Muller beoordeelt Patriciërs van Jan H. Eekhout.

Okt. Een bijdrage van R. Houwink handelt over Het Jodendom en de literatuur.

Roeping. Sept. G. Knuvelder kondigt Vondels Geloof, van Gerard Brom aan, waarbij hij de schrijver gemaniereerdheid van stijl verwijt.

Okt. F. van Oldenburg Ermke schrijft in de reeks Pentekeningen of geschreven portretten met waardering over Dirk Coster en zijn werk. - P. van der Meer de Walcheren toont zijn bewondering voor Antoon Coolen's Dorp aan de rivier. - Gerard Knuvelder beoordeelt de romankunst van Willem Elschot en kondigt de studie van Van Ginneken over Ras en Taal aan.

De Opbouw. Sept.-Okt. W.L.M.E. van Leeuwen vervolgt zijn Litteraire beschouwingen over hedendaagse dichtkunst.

Dietsche Warande en Belfort. Juli-Aug. In dit feestnummer, bij het tachtig-jarig bestaan van de Dietsche Warande, herdenken Anton van Duinkerken de wording van Het Tijdschrift van Thijm en Filip de Pillecijn van Dietsche Warande en Belfort (1900). - J.F.M. Sterck vertelt over De Warandier als hoffelijk minstreel. - De Academische Herdenkingsrede van Prof. Scharpé, uitgesproken door zijn ambtgenoot P. Sobry, schetst de bemijnnelijke persoonlijkheid en de wetenschappelijke werkzaamheid van de Leuvense geleerde.

De Vlaamsche Gids. Sept. C. Debaive prijst het Roman-repertorium en het Lectuur-repertorium (met 12000 bio-bibliografische schrijversnota's), uitgegeven door het Algemeen Sekretariaat voor Katholieke Boekerijen te Antwerpen en bewerkt door Joris Baers pr.

Studiën, Tijdschrift voor godsdienst, wetenschap en letteren. Okt. Joh. Heesterbeek gaat na, in hoeverre het drama Thomas Morus van H. Roland Holst beantwoordt aan de historische werkelijkheid: achter de hoofdfiguur van het drama schuilt de dichteres.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Jan. Een bijdrage van A.H. Cornette, getiteld: Karel van de Woestijne en de muziek, is gegrond op een reeks artikels van deze auteur in De Standaard (1928-1929).

[p. 430]

Febr. Belangrijk is een nieuwe uitgave van de Mnl. fragmenten van Het Roelantslied, vergeleken met het Volksboek, door J. van Mierlo, die daarbij een zeer uitvoerige en degelijke Inleiding schreef. - Leonard Willems vervolgt zijn Reinardiana met een beschouwing over het Akrostichon van Reinaert I en van de veelbesproken Proloog. - L. Grootaers hield een voordracht over De rol van het dialectonderzoek in de moderne linguistiek, met een historisch overzicht van deze studie en illustrerende voorbeelden uit het Nederlands en het Romaans. - A.H. Cornette ontwikkelt ernstige bezwaren tegen Urbain Van de Voorde's essay over Karel Van de Woestijne.

Jaarboek 1935. Dit deel bevat een uitvoerige herdenking van Leven en Werk van Isidoor Teirlinck door Omer Wattez, en een Levensschets van Napoleon de Pauw († 1922) door Leonard Willems.

Maart. Am. Joos geeft een bijdrage over De Uitingen van gevoelens, in aansluiting bij een vroegere studie over Het Gevoel in de Spraakkunst. - Floris Prims vertelt over Het ontstaan van ‘De Vlaamsche Leeuw’ in 1845, maar waarvan de voorgeschiedenis tot 1839 teruggaat. - Een grotendeels bibliografische bijdrage van Maurits Sabbe bewijst de grote populariteit van De ‘Emblemata Horatiana’ van Otto van Veen.

April-Mei. J.W. Muller geeft een uitvoerige belangrijke reeks Tekstcritische en exegetische aanteekeningen bij Elckerlijc, als pendant van Leonard Willems' Elckerlijc-studiën. - Leonard Willems levert een bijdrage Over een onuitgegeven gedicht van Ledeganck. - A. Vermeylen geeft zijn Herinneringen aan Johan de Meester.

Leuvensche Bijdragen XXVII, afl. 1-2. Gerlach Royen's beschouwing over Spraakvorm en Taalnorm geeft geen absoluut antwoord op de vraag ‘Wat is korrekte taal?’ omdat een scherp omlijnde norm niet bestaat. - J.F.J. van Tol beschrijft Nederlandse drukken van de Historie van Sydrack. - W. de Vries richt 'n Laatste woord tot Kloeke, als besluit van hun polemiek.

Bijblad, afl. 1-2. J. Mansion maakte Losse aanteekeningen bij Schönfeld's Historiese Grammatika. - J. Leenen beoordeelt Enkele bloemennamen in de Zuid-Nederlandsche Dialecten door J.L. Pauwels en L. Grootaers, en de Klank- en Vormleer van het Brusselsch Dialect, door G. Mazereel. - A. Boon beoordeelt Stoett's uitgave van Drie kluchten uit de zestiende eeuw en J. Leest, Duitsche invloed op het Nederlandsch der protestantsche theologen

[p. 431]

sedert het begin der XIXe eeuw. - Th. de Ronde beoordeelt het proefschrift van Cath. Ypes over Petrarca in de Nederlandse letterkunde.

Onze Taaltuin. Sept. Jac. van Ginneken geeft een overzicht van zijn onlangs Verschenen, breed opgezette studie over Ras en taal. - G.S. Overdiep vervolgt zijn bijdrage Over Potgieters litteraire vormen en beoordeelt afwijzend de Taalboeken van Van Ham en Hofker. - E. Bruinsma publiceert een fragment van Van Alphen over de taal. - G.S. Overdiep bespreekt het boek van R.F. Lissens: Het impressionisme in de Vlaamsche letterkunde.

Okt. In een artikel De studie der Middelnederlandsche grammatica beoordeelt G.S. Overdiep geringschattend de ‘Mnl. bloemlezing met grammatica’ van A.C. Bouman. - Jac. van Ginneken is ingenomen met een fantastische beschouwing van David Thomas over De taal die wij tot onze huisdieren spreken, die volgens deze schrijver tot voorhistorische tijd teruggaat. - H.L. Bezoen doet merkwaardige mededelingen over Vinkenkerels en vogelaarstaal. - Jac. van Ginneken levert Een semantische proeve over taal en levensbeschouwing, naar aanleiding van het woord en het begrip ‘moeten’. - G.S. Overdiep vervolgt zijn studie Over Potgieters litteraire vormen.

Levende Talen. Okt. W. Kramer's leerzame lezing over Moedertaalonderwijs, gehouden voor Utrechtse studenten, is hier geheel afgedrukt. - Leo Straus geeft een verslag van de besprekingen over Het standaardnederlands, die 29 Juni l.l. te Amsterdam plaats vonden. - J.C. de Haan betoogt dat het literatuuronderwijs, ook van de moderne talen, aan de Neerlandicus opgedragen dient te worden. - A. Zijderveld beoordeelt het proefschrift van Cath. Ypes over Petrarca in de Nederlandse Letterkunde en het Beknopt Handboek van de Nederlandse Letterkunde van C. Tazelaar. - W.H. Staverman beoordeelt de Leerlingenspraakkunst van B.H. Noach en G.A. Boutelje.

Tydskrif vir Wetenskap en Kuns. Aug. Anna de Villiers wijst op Onontgonne gebiede in die Afrikaanse letterkunde, d.w.z. stof die Afrikaanse schrijvers nog nooit behandeld hebben - A. Coetzee bespreekt Drie vergete afbeeldings van die Afrikaanse grammatika en woordeskat; drie handboeken voor het gesproken

[p. 432]

Afrikaans van ± 1900. - P.J. Nienaber beschrijft Die Afrikaanse aanspreekvormen, waaraan hij een historisch overzicht van de Nederlandse aanspreekvormen laat voorafgaan.

Tijdschrift voor Taal en Letteren XXIII, afl. 3. L.J. Rogier vervolgt zijn opstel over Het Gentse professoraat van J.M. Schrant, waarin deze ‘deftige’ hoogleraar gekarakteriseerd wordt als een braaf, conscientieus kamergeleerde, maar die als geestelijk en bezielend leider te kort schoot. - Het artikel Mariken en Lucifer van E. Serrarens is geschreven naar aanleiding van Heinz Haerten's werk over Vondels verhouding tot de Duitse barok. Terecht verwerpt hij de stelling van deze Duitser dat zich in Marieken van Nieumeghen al een moderne renaissance-idee openbaart. Meer waardering heeft hij voor de karakteristiek van de barokdichter Vondel, al acht hij diens grote betekenis voor de Duitse litteratuur niet voldoende gemotiveerd.

Vondel-Kroniek, nummer 4. B.H. Molkenboer begroet met grote ingenomenheid Vondels Geloof door Gerard Brom. - B. van den Eerenbeemt besluit zijn artikel over Vondel en Engeland. - Willebrord Lampen schrijft over Vondel en Velius, naar aanleiding van Vondel's gedichtje op deze Hoornse kroniekschrijver. - Een lange reeks Kantteekeningen, met veelzijdige inhoud, besluit de aflevering.

Neophilologus XXI, afl. 1. Hk. Brugmans geeft in een artikel Défense de la dialectique een beschouwing naar aanleiding van de strijdende opvattingen van litteratuurgeschiedenis. - P. Fijn van Draat wijst op de onderscheiden betekenis en gevoelswaarde van A Dutch diminutive. - A.E.H. Swaen noemt een reeks Engelsche zangwijzen bij Hollandsche dichters.

Ons Eigen Blad. Sept. Gerlach Royen bespreekt de verhouding Landstaal: Streektaal, waarbij hij wijst op de vervloeiende grenzen, ondanks zekere normen.

Museum. Aug.-Sept. J.W. Muller beoordeelt de uitgave der Werken van Michiel de Swaen V en VI; G. Stuiveling het proefschrift over Herman Gorter van T.J. Langeveld-Bakker; A. Zijderveld Sterck's bundel opstellen Onder Amsterdamsche Humanisten, die z.i. liever tot een samenhangend geheel verwerkt hadden moeten worden.

C.d.V.