De Nieuwe Taalgids. Jaargang 27

Uit de tijdschriften. (September-Oktober).

De Gids. Sept. A.H. Cornette bespreekt onder het opschrift Veertig jaren Vlaamsche letteren een boek van de Zwitserse Lili Sertorius: Literarisches Schaffen und Volkstum in Flandern (1890-1930), dat hij prijst als een knap essay, maar waartegen hij ook ernstige bedenkingen ontwikkelt, o.a. tegen de opvatting dat Van Nu en Straks te exclusief-aristokraties was, en tegen de pessimistiese beschouwing van het heden.

De Nieuwe Gids. Sept. W. Kloos publiceert weer enige Nieuwe-Gids-correspondentie en bespreekt Het nagelaten werk van Aart van der Leeuw.

Okt. Behalve enige Correspondentie geeft W. Kloos Het een en ander over H. Gorter en Mevr. Roland Holst.

Groot-Nederland. Sept. Urbain van de Voorde besluit zijn belangrijk Essay over Karel van de Woestijne. S.E. van Praag geeft een beschouwing Over het komische en over komische situaties. Greshoff beoordeelt poëzie van Louis de Bourbon, H. de Bruin, Hendrik de Vries, G. Stuiveling en Eric van der Steen.

Okt. S.E. van Praag besluit het bovengenoemde opstel. Greshoff vraagt waardering voor de dichter A. van Collem, naar aanleiding van de Bloemlezing uit zijn werk.

[p. 382]

Opwaartsche Wegen. Sept. K.H. Miskotte publiceert een voordracht over Leven en lezen, om de grote betekenis van het lezen ‘met een volkomen ontvankelijkheid en trouwe overgave aan den vorm’ voor het geestelik leven te betogen.

Okt. Roel Houwink behandelt in een voordracht Het vormen inhoudprobleem in de letterkunde in verband met de mogelijkheid eener Christelijke litteratuur.

Stemmen des tijds. Okt. C. Tazelaar publiceert een aantal Onuitgegeven brieven van Mevrouw Bosboom-Toussaint, gericht tot C. Mulder te Kampen in 1880.

De Stem. Sept. In de Poëzie-kroniek bespreekt Anthonie Donker het werk en het talent van ‘De jongste generatie’.

Okt. Theun de Vries geeft een studie over Joannes Luyken. - Dop Bles schrijft een In memoriam Henri Borel. - In het Critisch Bulletin bespreekt S. van Praag Querido's laatste werk, n.l. Het Volk Gods en Menschenharten.

Studiën. Tijdschrift voor godsdienst, wetenschap en letteren. Sept. P.M. Brouwer besluit zijn artikel over Taalwetenschap en Esperanto.

Okt. B.W. Speekman behandelt, ter aanvulling, eveneens het onderwerp Taalwetenschap en Esperanto.

Den Gulden Winckel. Sept. S.M. Noach bespreekt het vijfde en zesde deel van Het dagboek van Fr. van Eeden. - De Kroniek van het proza van G. van Eckeren, met het opschrift Uitgelegde grenzen, handelt over De Man zonder Uniform van Willy Corsari en De Vuistslag van Constant van Wessem. - G. Stuiveling herdenkt Herman Poort, W.A. Kramers herdenkt Henri Borel.

De Vlaamsche Gids. Sept. Julius Pée besluit zijn artikelenreeks over Mevrouw Courtmans.

Okt. Een kort artikel van P. Wijndaele is getiteld: Dr. Constant Jacob Hansen (1833-1910) herdacht.

Dietsche Warande en Belfort. Sept. In de Kroniek over de Vlaamsche Letteren schrijft Urbain van de Voorde waarderend over de vertelkunst van Raymond Brulez in Sheherazade of de literatuur als losprijs.

Verslagen en Mededelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Febr.-Maart. J. van Mierlo betoogt, in een nieuwe bijdrage over Hendrik van Veldeke, dat onze dichter geen nobilis of miles

[p. 383]

(ridder), maar slechts ministerialis was. - Alb. J.J. van de Velde geeft Bio-bibliografische aanteekeningen over Johan van Beverwijck (1594-1647), de bekende Dordtse medicus en auteur. - J. Mansion behandelt Het element hide in plaatsnamen.

April-Mei. Lode Baekelmans beschrijft de reis van Een Hollander in de Vlaamsche gewesten in 1836, n.l. van Mr. A.W. Engelen, ook als dichter bekend, die zijn reisverhaal in 1837 publiceerde. - Paul Bellefroid geeft Beschouwingen over de Nederlandsche rechtstaal in Vlaanderen. - Leerzaam, ook uit taalkundig oogpunt zijn de Antwerpsche teksten uit de jaren 1292-1312 en de eerste Brabantsche teksten in onze taal, uitgegeven en toegelicht door Floris Prims. - J. van Mierlo oordeelt gunstig over een antwoord op de prijsvraag over Baudelaire en het Baudelairisme in de Nederlandsche letterkunde, dat ter bekroning zal worden voorgedragen.

Onze Taaltuin. Sept. In aansluiting bij Van Ginneken's Hadewijch-opstel vond A. Kievits Nog een wieledenker, namelik A. van Collem. - Jac. van Ginneken verkondigt de lof van Anton van Duinkerken's Dichters der Contra-reformatie, maar betreurt dat hij niet, evenals Maurits Sabbe (Brabant in 't Verweer), gewezen heeft op het strijdbare karakter van de Zuid-Nederlandse Katholieken in de 17de eeuw. - Het nieuwe perspectief in ons land, van G. Offermans, wijst op mogelike Oosterse invloeden op de vroege West-Europese kultuur. - B. ten Berge noemt Belangrijke sandhi-afwijkingen in het Groningsch. - De taalkaart begrenst de woorden wang, kaak, koon, kinnebakke enz. - Jac. van Ginneken bespreekt Een nieuwe Zuid-Limburgsche dialectmonographie, n.l. van W. Welter; J. Wils een Afrikaans boek: Woordeskat en woordherhaling van G. Aucamp.

Okt. G.S. Overdiep bespreekt de Negatie en andere syntactische vormen in de Gentsche volkstaal, naar gegevens in een bundeltje Gentsche Prâot van Jan Cleppe. - Jac. van Ginneken zoekt De geheime rijkdommen van onzen woordenschat in de praehistorie van onze taal, teruggaande tot het ‘jagertijdperk’ ongeveer 10.000 v. Chr.: hij meent allerlei betekenis-ontwikkelingen in de opeenvolgende voorhistoriese tijdperken nauwkeurig te kunnen aanwijzen. De taalkaart geeft het woord links naast zijn concurrenten slinks, lofter en enkele zeldzame andere woorden.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde. LII, afl. 3-4. Jan de Vries behandelt in de vijfde van zijn Studiën over Germaansche

[p. 384]

Mythologie de Wodan-verering bij West- en Noord-Germanen. - J.W. Muller vervolgt zijn Reinaert-studiën met een uitvoerig bespreking van Navolging en parodie van heldenepos en ridderroman, waarbij vooral gewezen wordt op de Lorreinen en de Karel ende Elegast. Zijn conclusie luidt: ‘Reinaert (I) is noch één doorloopende, bittere satire op één of meer bepaalde standen der menschenmaatschappij, noch één doorloopende hoonende parodie van heldenepos of ridderroman. Maar wel loopt er een onmiskenbare, licht-satirische en schertsend-parodische ader door het geheele werk.’ - D.C. Hesseling geeft een bijdragen over Papiaments en Negerhollands. - Willem de Vreese publiceert onbekende Middelnederlandsche fragmenten uit de Roman van Lancelot. - Een drietal kleine bijdragen van G.A. Nauta zijn getiteld: ‘Bij oe-relicten’, ‘De Floresta bij Huygens’, ‘Twee gedichtjes van Huygens.’

Levende Talen. Sept. De aflevering begint met een uitvoerig verslag van de vergadering die de Nederlandse sektie in Mei hield, en waar het doel van het moedertaalonderwijs en het onderwijs in de grammatika ter sprake kwamen. Naar aanleiding van de Nederlandsche sectievergadering deelt A. Peperzak een en ander mede uit zijn praktijk, n.l. de wijze waarop hij verband legt tussen de grammatika van het Nederlands en die der moderne talen. - E. Kruisinga betoogt in een artikel Taalwetenschap en taalgeschiedenis, ‘dat de taalgeschiedenis voor de filoloog wel algemeen-linguistiese waarde heeft, maar niets bijdraagt tot de kennis van de levende taal in het biezonder waarin de historiese ontwikkeling heeft plaats gehad.’ - A. Zijderveld beoordeelt De bottende bongerd van W.G. Wittop-Koning - Rengers Hora Siccama en Herman Poort, die hij voor de aanvangsklassen ongeschikt acht.

Eigen Volk. Sept. A.J. Veenendaal geeft een verzameling van Volkspoëzie uit den Crisistijd.

Ons Eigen Blad. Sept.-Okt. De Spraakkunstige varia van Gerlach Royen behandelen Hyperkorrektheid en Beschaafd en onbeschaafd in taalgebruik.

Museum. Okt. F. Muller Jz. beoordeelt het Handboek der erklärenden Syntax van W. Havers. - L.C. Michels beoordeelt Vercammen's proefschrift over Thijm en Vlaanderen.

C.d.V.