Taal en Tongval. Jaargang 8

[p. t.o. 97]

Prof. Dr. L. Grootaers

[p. 97]

Prof. Dr. Ludovic Grootaers †
9-8-1885 - 13-10-1956

Op 13 oktober 1956 overleed te Heverlee Prof. Dr. L. Grootaers, een van de pioniers van het wetenschappelijk onderzoek van de Zuidnederlandse dialekten.

Hij werd geboren te Tongeren op 9-8-1885, studeerde Germaanse filologie te Leuven onder de leiding van de professoren Lecoutere, Bang, Colinet, Scharpé en De Cock, en promoveerde met een proefschrift over Het Dialect van Tongeren, dat in jg. VIII (1908-9) en IX (1910-11) van de in 1896 door Ph. Colinet en L. Goemans opgerichte Leuvense Bijdragen verscheen.

In 1920 werd hij assistent van Prof. Noyons, die te Leuven direkteur was van het instituut voor fysiologie, waar ook het fonetisch laboratorium was ondergebracht, waarvan Prof. Grootaers in 1922 direkteur werd. Hij stichtte rond dezelfde tijd aan de Universiteit te Leuven de Zuidnederlandse Dialectcentrale en werd er in 1924 docent en in 1935 ordinarius, nadat hij gedurende bijna dertig jaar leraar M.O. was geweest te Nijvel, Namen en Leuven.

De wetenschappelijke aktiviteit van Prof. Grootaers ligt vooral op het gebied van de dialektologie. Op de waarde van zijn talrijke publikaties, waarvan men de bibliografie vindt in het Album dat hem in 1950 bij zijn vijfenzestigste verjaardag werd aangeboden, hoef ik niet meer te wijzen.

Maar daarnaast was Prof. Grootaers ook een uitstekend organisator en een groot animator. Hiervoor getuigen o.m. het aanzienlijk dialektmateriaal dat hij in de Zuidnederlandse Dialectcentrale heeft bijeengebracht en het groot aantal dialektologische proefschriften en verhandelingen die onder zijn leiding werden geschreven. Ook de Leuvense Bijdragen, ‘zijn’ tijdschrift, zijn hun lang bestaan en hun hoge standing aan deze stille maar taaie werker verschuldigd.

Zijn Inleiding tot de Taalkunde en tot de Geschiedenis van het Nederlands, waarvan de 6^e druk in 1948 verscheen en op het titelblad waarvan de naam Lecoutere nog steeds uit piëteit vermeld wordt, heeft hij steeds gewijzigd en bijgewerkt, zodat het aan de jongste eisen van de wetenschap voldoet en voor een groot aantal studerenden in binnen- en buitenland een uitstekende en betrouwbare gids is.

[p. 98]

Bij het grote publiek vestigde Prof. Grootaers zijn naam, nu vijfentwintig jaar geleden, door de publikatie van zijn Nieuw Frans-Nederlands, Nederlands-Frans Woordenboek, waarvan in 1955 de 13^e herziene en verbeterde druk het licht zag. Hoevelen heeft het niet geholpen, niet alleen om een juiste vertaling te vinden, maar ook om een foutieve uitdrukking door een korrekte te vervangen en zich de juiste uitspraak van een of ander moeilijk woord eigen te maken.

In andere tijdschriften, handelingen of jaarboeken zal men uitvoeriger op de wetenschappelijke verdiensten van deze stille geleerde wijzen. Men zou zich kunnen afvragen, waarom hij geen deel uitmaakte van de redaktie van Taal en Tongval. Toen tot de oprichting van dit tijdschrift werd besloten en hij verzocht werd tot de redaktie toe te treden, wees hij dit verzoek, ondanks de sympatie die hij voor het opzet voelde, van de hand, omdat de Leuvense Bijdragen heel zijn tijd in beslag namen en hij die plaats aan een jongere wilde overlaten.

Ik heb Prof. Grootaers vrij laat leren kennen. Indien ik mij niet vergis, was het op de eerste samenkomst van Nederlandse, Duitse en Vlaamse dialektologen, toponymisten, folkloristen en historici te Kleef in 1934. Maar sindsdien had ik het voorrecht hem dikwijls te ontmoeten in allerhande kommissies. Wat mij het eerst had getroffen was zijn opvallende gematigdheid op alle gebied en zijn sekuurheid. Hij was steeds even bedaard en even kalm. Ik heb hem, zelfs in gepassioneerde diskussies, nooit één woord hoger dan het andere horen zeggen en toch verdedigde hij zijn mening met evenveel klem als de anderen. Hij was een toonbeeld van orde en regelmatigheid, zelfs in het roken: na de pijp een sigaar, dan weer een pijp, maar alles met mate. Hij was de verpersoonlijkte bereidwilligheid en ik kan mij niet inbeelden dat ooit iemand tevergeefs op hem een beroep zou hebben gedaan. Wenste men een inlichting of een raad, men kreeg die per kerende post, zelfs als hij met vakantie was. Zijn dialektmateriaal stond steeds ter beschikking van wie het nodig had. Toen ik voor een paar jaar materiaal wilde verzamelen voor mijn dialektgeografisch onderzoek, was hij niet alleen zo bereidwillig om een speciale vragenlijst te laten drukken en die te verzenden, maar hij was bovendien zo vriendelijk om het materiaal dat ik nodig had spontaan aan mijn Luiks seminarie voor Vlaamse dialektologie te schenken.

Met hem is niet alleen een groot taalkundige heengegaan, maar ook een gemoedelijk, eerlijk, ruimdenkend, gekultiveerd, gestyleerd en toch zeer eenvoudig man: het echte type van de gentleman.

Willem Pée