Taal en Letteren. Jaargang 12

XXVI.
Een verkiezings-gedicht uit de 17^de eeuw.

Het onderstaande gedicht is afgeschreven van een blad uit een hs. der 17^de eeuw. Het blad behoort toe aan Mr. J. Nanninga Uitterdijk te Kampen en is afkomstig uit de nalatenschap van Graaf van Limburg Stirum te Warmond.

Het vers, dat den indruk maakt compleet te zijn, schijnt geschreven bij gelegenheid van de een of andere verkiezing. Het is een hekeldicht op de machtige, anti-orangistische familie Bicker te Amsterdam, waaraan, zooals bekend is, Jan de Wit door huwelijk verwant was. Dat onze poëet geen vriend en bewonderaar is geweest van de patricische, Amsterdamsche familie blijkt duidelijk genoeg uit zijn produkt, waarin bikker = afzetter, despoot, en bikken synoniem gebruikt wordt met: den baas spelen, heerschappij voeren.

Kan misschien één onzer historici het gedicht nader toelichten en verklaren, waarom juist ‘Vrieslant’ gewaarschuwd moest worden voor (de) Bickers?

Rechts boven draagt het blad het nummer 41.

[p. 556]

 

Vrieslant, wacht u, dat geen Bickers

 

Oyt beguych'len uwen Staet

 

Bickers zyn vergifte kickers

 

In de kerck en in den Staet.

5

Bickers zijnder, swarte raven,

 

Bickers van het galgche goet

 

Bickers mede die sich laven

 

Met der armen vleesch en bloet.

 

't best sij bicken van het lantschap,

10

Voor haer selfe en voor haer maets:

 

Wie niet sijn van haer verwantschap

 

Sij verbicken met veel quaets.

 

Bickers willen meester wesen

 

Bickers soecken 't hoochst gesach

15

Men mach Bickers dus wel vreesen

 

Haer gebick is vuyl bejach.

 

Bickers soecken steets te bicken

 

Soo maer 't bicken voordeel doet

 

Al raeckt 't landschap seyl aen stucken

20

Bickers bicken gelden moet.

 

Bickers steeds opt bicken loeren

 

Soo bij daech als oock bij nacht

 

Over d' adel, borgers, boeren

 

Bicken sij met volle macht.

25

Worden Bickers eens u hoofden,

 

Wee u, wee u! Friesch gemeent:

 

't Geen sij door haer bicken kloofden,

 

Wordt van meenich noch beweent.

 

Engelant heeft sulx bewesen,

30

Duytslant, Franckrijck, Napels mee:

 

Polen, Turken en Chineesen

 

Voelen noch al bickers wee.

 

Neerlandt kan oock mee betuygen

 

Hoe haer 't bicken over quam.

35

Maer sij dee de Bickers buygen

[p. 557]

 

Dus zijn noch de Bickers gram.

 

D'allerhoochste monarchijen

 

Zijn door Bickers mee gebickt

 

Wilt dus sulcke Bickers mijen

40

Stemt u staetsvolck, dat u schickt.

 

Kiest voor u oprichte bickers

 

Die quae Bickers bicken aff

 

En 't gemeenebest beschicken

 

Sulcke zijn u vryheits staff.

45

Bickt u pijlen aen malkanderen

 

Neerlant met een stalen bandt

 

Soo oyt Bickers díe verand'ren

 

't is 't verderff vant gansche Landt.’

In vs. 19 en 27 hebben we t' veranderd in 't: de punctuatie is gebleven wat ze was.

S.S. Hoogstra.

Kampen, November '02.

Vraag.

Wat is de etymologie en de betekenisgang van Toelast.

Zie Van Lennep, Uithangteekens III.

d.H.

S.