De Taalgids. Jaargang 7

EENE ONTLEDING.

Wanneer wij hulp behoeven, dan zoeken wij die bij de menschen; daarom is het goed dat wij onder menschen leven; want indien wij alleen waren, dan konden wij geene hulp bij anderen zoeken. (Anslijn, Aanleiding, blz. 35, N^o. 6).

Zinsontleding.

Samengestelde volzin, bestaande uit 3 zinnen, de tweede is aan den eersten verbonden door het redengevend voegwoord daarom, de derde aan de vorige door het redengevend voegwoord want.

De eerste zin is samengesteld en bestaat uit den hoofdzin dan zoeken wij die bij de menschen en den voorwaardelijken bijzin wanneer wij hulp behoeven.

De tweede zin is samengesteld en bestaat uit den hoofdzin

[p. 47]

daarom is het goed en den zelfstandigen bijzin dat wij onder menschen leven, het eigenlijke onderwerp van den hoofdzin.

De derde zin is samengesteld en bestaat uit den hoofdzin dan konden wij geene hulp bij anderen zoeken en den voorwaardelijken bijzin indien wij alleen waren.

1. Wanneer wij hulp behoeven	Bepaling van zoeken.
a. wanneer	Bepaling van behoeven.
b. wij	Onderwerp.
e. hulp	Bepaling van behoeven (lijdend voorwerp).
d. behoeven	Gezegde.
2. dan	Bepaling van zoeken.
3. zoeken	Gezegde.
4. wij	Onderwerp.
5. die	Bepaling van zoeken.
6. bij de menschen	Bepaling van zoeken.
1. daarom	Bepaling van is goed.
2. is goed	Gezegde.
3. het	Onderwerp.
4. dat wij onder menschen wonen	Onderwerp.
a. wij	Onderwerp.
b. wonen	Gezegde.
c. onder menschen	Bepaling van wonen.
1. indien wij alleen waren	Bepaling van konden.
a. indien	Bepaling van alleen waren.
b. wij	Onderwerp.
c. alleen waren	Gezegde.
2. dan	Bepaling van konden.
3. konden	Gezegde.
4. wij	Onderwerp.
5. geene hulp	Bepaling van zoeken (lijdend voorwerp).
6. bij anderen	Bepaling van zoeken.
7. zoeken	Bepaling van konden.

[p. 48]

SPRAAKKUNSTIGE ONTLEDING.

Wanneer	Voorwaardelijk Voegw.
wij	Pers. Vnw. van den 1^en Pers. Meerv. 1^e nv.
hulp	Gem. Znw. Vr. Enk. 4^e nv.
behoeven	Pers. Regelm. Gelvl. Bedr. ww. 1^e Pers. Meerv. v. d. Teg. tijd der Aant. wijs.
dan ^1)	Bijwoord.
zoeken	Pers. Onreg. Gelvl. Bedr. ww. 1^e Pers. Meerv. v. d. Teg. tijd der Aant. wijs.
wij	Pers. Vnw. v. d. 1^en Pers. Meerv. 1^e nv.
die	Aanw. Vnw. Vr. Enk. 4^e vn.
bij	Voorzetsel.
de	Lidwoord Mannel. Meerv. 4^e nv.
menschen	Gem. Znw. Mannel. Meerv. 4^e nv.
daarom ^2)	Redengevend Voegw.
is	Pers. Onr. Onz. ww. 3^e Pers. Enk. v. d. Teg. tijd der Aant. wijs.
het	Pers. Vnw. v. d. 3^en Pers. Onz. Enk. 1^e nv.
goed	Bijv. nw. (naamwoordelijk gezegde).
dat	Voegw.
wij	Pers. Vnw. v. d. 1^en Pers. Meerv. 1^e nv.
onder	Voorzetsel.
menschen	Gem. Znw. Mannel. Meerv. 4^e nv.
leven	Pers. Regelm. Gelvl. Onz. ww. 1^e Pers. Meerv. v. d. Teg. tijd der Aant. wijs.
want	Redengevend Voegw.
indien	Voorwaardelijk Voegw.
wij	Pers. Vnw. v. d. 1^en Pers. Meerv. 1^e nv.

¹⁾Dit woord staat op de grens van de bijwoorden en de voegwoorden. Ik breng het tot de bijwoorden, omdat het alleen nog eens wijst op hetgeen door den geheelen bijzin uitgedrukt wordt.

²⁾Wanneer men daarom een samengesteld bijwoord noemt, kan men daar goede gronden voor hebben, m.i., betere, dan die waarop men het tot de voegwoorden brengt.

[p. 49]

alleen	Bijv. nw. (praedicatief).
waren	Pers. Onreg. Ongvl. Onz. ww. 1^e Pers. Meerv. v. d. Onv. Verl. tijd der Aant. wijs.
dan ^1)	Bijwoord.
konden	Pers. Onreg. Gelvl. Bedr. ww. 1^e Pers. Meerv. v. d. Onv. Verl. tijd der Aant. wijs.
wij	Pers. Vnw. v. d. 1^en Pers. Meerv. 1^e nv.
geene ^2)	Lidwoord met de ontkennende g.
hulp	Gem. Znw. Vr. Enk. 4^e nv.
bij	Voorzetsel.
anderen ^3)	Onbep. Vnw. Zelfst. gebr. Meerv. 4^e nv.
zoeken	Pers. Onreg. Gelvl. Bedr. ww. Onbep. wijs.

J.A. van Dijk.

¹⁾Zie de noot 1 op de vorige bladz.

²⁾Ander is afgeleid van and (tegen): de andere is de tegengestelde.

³⁾Die Lulofs' Kakographie gebruiken, zullen zich herinneren dat in het voorbeeld van stijl met verouderde woorden gesproken wordt van een vader, die negeen vaar kende. Vaar is vrees, en neg-een is de ontkenning van een (dus ons geen). Van dit ontkennende neg, dat van ne afgeleid is, hebben wij dus in niet, nooit, nergens, enz. het voorste - in geen het achterste deel. De eigenlijke zuivere ontkenning is ni, dat later verzwakt werd tot ne en vervolgens in en overging. Dit is de reden dat ik geen eveneens heb genoemd als ik een hier noemen zou.