De Vraagbaak. Almanak voor Suriname 1928

Verzoekschriften.

Ieder heeft het recht verzoekschriften in te dienen bij de bevoegde machten, zoowel in Nederland als in Suriname. De verzoekschriften moeten persoonlijk onderteekend zijn en mogen slechts uit naam van meer geteekend worden wanneer dat geschiedt door of vanwege wettig samengestelde en erkende lichamen en dan alleen over onderwerpen tot hun werkkring behoorende.

Requesten om pro deo te mogen procedeeren, kunnen zonder betaling van zegel worden ingezonden.

Requesten, ingediend door onvermogenden, behooren vergezeld te gaan van een bewijs van zulk onvermogen, af te geven door de Politie.

De bevoegdheid om verzoekschriften bij de bevoegde macht in te dienen voor personen die niet schrijven kunnen, is bij verordening van 4 Juli 1905 (G.B. No. 48) verleend aan de navolgende personen:

[p. 118]

1.	de notarissen en de ambtenaren met de notarieele praktijk in de districten belast;
2.	de ambtenaren van politie en de commandanten der politiestations in de districten;
3.	de districts commissarissen en secretarissen binnen de grenzen van hun district;
4.	de Gouvernements Secretaris ten behoeve van boschnegers en Indianen;
5.	de Agent Generaal ten behoeve van immigranten en kolonisten;
6.	de griffiers bij de verschillende gerechten t.a.v. verzoekschriften met de rechtspraak in verband staande;
7.	de deurwaarders t.a.v. verzoekschriften, die met hunne bediening verband houden;
8.	de ambtenaren v/d Burgerlijken Stand t.a.v. verzoekschriften op den Burg. Stand betrekking hebbende;
9.	de Controleur en de Adj. Controleur der belastingen, alsmede de Ontvanger en Betaalmeester t.a.v. verzoekschriften, die met hunne bediening verband houden;
10.	de Gouv. Landmeter, t.a.v. verzoekschriften o/h domeinbeheer betrekking hebbende,

De sub 2, 3, 4, 5, 9 en 10 bedoelde ambtenaren zijn verplicht voor onvermogenden, die daarvan doen blijken, hun tusschenkomst, en gratis, te verleenen. De Districts-Secretarissen alleen niet, wanneer zij als notaris fungeeren.

Legalisatie van handteekeningen vindt ingevolge de resolutie van 22 Maart 1888 (G.B. No. 15) alsvolgt plaats:

a.	handteekeningen van leden, griffier en substituut-griffier van het Hof van Justitie, notarissen, praktizijns of deurwaarders, ambtenaren van den Burg. Stand: door den Voorzitter van gemeld Hof (of den rechter die hem vervangt) en van dezen weder door den Gouverneur.
b.	handteekeningen van kanton- en ommegaande rechters en hunne griffiers of van particulieren: door den Procureur Generaal en van dezen door den Gouverneur;
c.	handteekeningen van ambtenaren, geëmployeerden of militairen: door den Chef van hunnen dienst en van dezen door den Gouverneur.

Godsdienst.

Ieder belijdt zijne godsdienstige meeningen met volkomen vrijheid, behoudens de bescherming der maatschappij en van hare leden tegen de overtreding der strafwet. Aan alle kerkgenootschappen wordt gelijke bescherming verleend. De Gouverneur waakt dat deze

[p. 119]

zich houden binnen de palen van de gehoorzaamheid aan de wettelijke regelingen en de gestelde machten.

De belijders der onderscheidene godsdienstige meeningen genieten allen dezelfde burgerlijke en burgerrechten en hebben gelijke aanspraak op het bekleeden van waardigheden, ambten en bedieningen.

De openbare eeredienst en de godsdienstoefening is aan geene andere beperkingen onderworpen dan aan die, welke in het belang der openbare orde, rust en zedelijkheid bij verordening worden bevolen. In de politiestrafverordening is (art. 53 nieuw) bepaald, dat hij, die te Paramaribo zonder vooraf verkregen vergunning van den Procureur-Generaal, straatpredikaties houdt, gestraft wordt met geldboete van ten hoogste f 25,-. Tegen het door geweld, of bedreiging met geweld, verhinderen van geoorloofde openbare godsdienstige bijeenkomsten of geoorloofde kerkelijke plechtigheid en tegen het opzettelijk, door het verwekken van wanorde of het maken van gedruisch, storen van een en ander zijn straffen bedreigd van resp. een jaar en een maand. Voorts is ook strafbaar het in de geoorloofde waarneming zijner bediening bespotten van een bedienaar van den godsdienst en het beschimpen van voorwerpen aan een eeredienst gewijd waar en wanneer de eeredienst geoorloofd is.

Verdeeling van de bevolking naar de godsdiensten en kerkelijke gemeenten op 1 Januari 1927.

	Paramaribo	Districten	Te zamen
Ned. Hervormde Gemeente	5997	1274	7271
Evang. Luth. Gemeente	2502	359	2861
R.K. Gemeente	15872	8190	24062
Evang. Broeder Gemeente	15723	13447	29170
Israëlietische Gemeente	698	52	750
Vrije Evang. Gem. [Baptist]	149	31	180
Doopsgezinden	64	59	123
Episcopaalsche Gemeente	788	333	1121
Mahomedanen	1344	33192	34536
Hindoes	1928	19791	20719
Volgelingen van Confucius	433	278	711
Andere gezindten	205	273	478
	_____	_____	_____
	45703	77279	122982

[p. 120]

Gewapende Macht.

Alle weerbare mannen in Suriname zijn gehouden, ingeval het land door een buiten of binnenlandschen vijand wordt bedreigd, tot hare verdediging en, in tijd van vrede, tot bewaring der inwendige rust mede te werken. Zij zijn vereenigd in eene Schutterij te Paramaribo en in de districten in eene gewapende burgermacht publicatie van 31 Dec. 1835 (G.B. No. 14) gewijzigd bij G.B. 1836 No. 7, 1841 No. 6, 1858 No. 4, 1865 No 4, 1872 No. 7, 1894 No. 31. Zie ook G.B. 1874 No. 33).

De Schutterij is bij G.B. 1925 No. 70 rustend gemaakt. Op 1 Januari 1927 is die verordening in werking getreden.

In Suriname bestaat voorts een korps gewapende politie, georganiseerd bij verordening van 21 December 1894 (G.B. 1895 No. 10), gewijzigd bij G.B. 1906 No. 45 en [1907 No. 55]. Aan het hoofd van de Politie staat de Procureur Generaal, terwijl het korps bestaat uit 1 Commissaris, 1 Hoofd-Inspecteur, 3 inspecteurs, 8 adjunct inspecteurs, 16 hoofdagenten en 211 agenten 1e, 2e, 3e en 4e klasse.

Er is verder een militaire bezetting met een Kapitein der infanterie [thans een Majoor titulair] aan het hoofd.

Deze bezetting is verder als volgt samengesteld:

Infanterie.

4 luitenants w.o. een adjudant van den Gouverneur, 1 sergeant-maj. of adj. onderofficier-instructeur, 1 dito administrateur, 1 fourier, 10 sergeanten w.o. een ordannans van den Gouverneur, 18 brigadiers w.o. een kok 7 brigadiers-sergeanten of serg.-maj. stafhoornblazers w.o. ten hoogste 1 sergeant majoor en 2 sergeanten, 4 tamboers en hoornblazer, 180 soldaten, w.o. ten hoogste 16 muzikanten.

Artillerie

1 sergt. of sergeant-majoor geweermaker

Militaire administratie.

1 luit., ond.-luit. of adj. onder officier, 1 brigadier kleermaker, 1 dito schoenmaker, 1 dito bakker, 4 soldaten-bakker

Geneesk. Dienst.

1 officier van gezondheid 1e klasse, 5 dito 2e klasse 1 militaire apotheker.

Militaire schrijvers.

1 serg.-maj. of adj. onder officier, 1 serg. of burgerschrijver, 1 serg., brigadier of soldaat.

[p. 121]

Onderwijs.

De verspreiding van verlichting en beschaving en de aanmoediging van kunsten en wetenschappen wordt door de Regeering aanhoudend behartigd.

Het geven van onderwijs staat vrij aan een iegelijk, die voldoende bewijzen van bekwaamheid en zedelijkheid levert.

De Overheid zorgt zooveel mogelijk, dat het lager onderwijs de verkrijging der allereerste kundigheden onder het bereik brengen ook der onvermogenden. Dit geschiedt door bekostiging op den voet van gelijkheid van het bijzonder en het openbaar onderwijs. Deze gelijkheid is tot nu toe echter slechts gedeeltelijk doorgevoerd.

De regeling van het onderwijs heeft plaats gehad bij verordening van 8 December 1876 (G.B. 1877 No. 10), waarvan de geldende tekst is opgenomen in G.B. 1906 No. 1, gewijzigd en aangevuld bij G.B. 1907 No. 77, 1915 No. 78, 1917 Nos. 2 en 80 en 1919 No. 48. De ondersteuning aan de besturen van bijzondere scholen is geregeld bij het Koninklijk besluit van 4 December 1925 No. 23 [G.B. No. 93]; uitvoeringsbesluiten in G.B. 1926 No. 40 (gewijzigd en aangevuld bij G.B. 1926 No. 44 en 1927 Nos. 4, 23 en 88) en in G.B. 1926 No. 46. De inkomsten der onderwijzers bij het openbaar onderwijs zijn krachtens G.B. 1925 No. 93 vastgesteld bij de resolutie van 4 Januari 1926 No. 26 [G.B. No. 2], aangevuld bij G.B. 1926 No. 32.

In de scholen worden niet toegelaten onderwijzers en leerlingen, indien zij niet met goed gevolg of meer dan eens de inenting der koepokken hebben ondergaan of aan de natuurlijke kinderpokken [variolae] hebben geleden: Verordening van 15 December 1903 [G.B. 1904 No. 16], gewijzigd en aangevuld bij G.B. 1919 No. 64; uitvoeringsbesluit in G.B. 1904 No. 20, gewijzigd en aangevuld bij G.B. 1910 No. 5 en 1917 No. 35.

Aan het hoofd van dezen tak van dienst staat een Inspecteur voor het Onderwijs, die, wat het toezicht betreft, wordt bijgestaan: te Paramaribo door de commissie van onderwijs, in Nickerie door de sub-commissie van onderwijs en in de overige districten door de districtscommissarissen.

Openbare Gezondheidsdienst.

De Overheid heeft het toezicht over den stand der Openbare Gezondheid en al wat daarmede in verband

[p. 122]

staat, z.a. het uitoefenen der genees-, heel-, verlos- en artsenijbereidkunst. Dit toezicht is geregeld bij verordening van 1896 G.B. No. 23 en voorts bij G.B. 1896 Nos. 24/26, 35/36, 45/46.

Aan het hoofd van den Openbaren Gezondheidsdienst staat een arts, met den titel van Geneeskundig-Inspecteur.

In den loop van 1927 werden de Burgerlijk- en Militair-Geneeskundige Dienst wederom (evenals vóór 1921) onder één Hoofd, den Chef van den M.G.D. vereenigd. Deze is dus nevens zijn militair ambt ook met dat van Geneeskundig Inspecteur belast.

Aan dit Hoofd zijn toegevoegd een Officier van Gezondheid 1ste klasse, die belast is met de functiën van Hoofd van het Militair Hospitaal en een Officier van Gezondheid 2de klasse, Hygiënist-specialist, als onderchef van den Burgerlijk-Geneeskundigen Dienst.

Het Militair Hospitaal te Paramaribo, waarin militairen zoowel als burgers ter verpleging worden opgenomen, geniet een zeer goede reputatie en heeft een goed klinkenden naam, ook ver buiten de grenzen van Suriname.

De medische behandeling en verpleging staan er op hoog peil.

Een modern goed ingerichte afdeeling voor besmettelijke ziekten, waarvan de verschillende afdeelingen goed geïsoleerd zijn, maakt eene behoorlijke verpleging van de patiënten mogelijk, zonder gevaar dat de ziekte van den eenen lijder op den anderen kan overgaan.

De inrichting beschikt over meerdere specialisten op verschillend gebied. Vermoedelijk zal in den loop van dit jaar het aantal specialisten vermeerderd worden.

Sedert 1926 wordt aan patiënten die voor eigen rekening in de 1ste of 2de klasse van deze inrichting verpleegd worden, toegestaan zich desgewenscht door geneesheeren, niet aan de inrichting verbonden, te doen behandelen.

De Geneeskundige School zorgt voor de opleiding, van jonge lieden tot genees-, heel- en verloskundige die hunne praktische opleiding in het Militair Hospitaal genieten, terwijl sedert 1 Maart 1928, onder leiding van den gynaecoloog Dr. E.R. De Vries, een cursus voor de opleiding van vroedvrouwen in het leven is geroepen.

2 × 's jaars bestaat er gelegenheid tot het afleggen van examen tot genees-, heel- en verloskundige, apothekers, vroedvrouwen, leerling-apothekers en tandheelkundigen (zie het hoofdstuk Beroepskeuze hierna).

[p. 123]

Aan de opleiding van verpleegsters wordt er in het Militair Hospitaal zooveel zorg besteed, dat het diploma voor ‘ziekenverpleging’ hier uitgereikt, bij wet gelijk gesteld is aan het Nederlandsche diploma.

Ook bestaat er in het Militair Hospitaal een cursus voor ‘Kraamverpleging’ waarvan het diploma eveneens gelijkwaardig is aan het getuigschrift dat van Rijkswege in Nederland wordt uitgereikt.

Ontbrak het tot dusverre aan behoorlijke gegevens betreffende de Volks- en besmettelijke ziekten, in die leemte is thans voorzien door het in 1927 van de hand van den Hygiënist-specialist, den Arts Dr. P.H.J. Lampe, Officier van Gezondheid der 2de klasse van het Nederlandsch Indische Leger verschenen boek getiteld ‘Suriname - Sociaal - Hygiënische beschouwingen’. Dit boek bevat zeer vele waardevolle gegevens betreffende deze materie en vormt een uitmuntende basis voor een georganiseerde en krachtige bestrijding van de in Suriname heerschende volks- en besmettelijke ziekten.

Onder leiding van Dr. Lampe is thans als onderdeel van den Openbaren Gezondheidsdienst een tak van dienst in het leven geroepen, die tot hoofdtaak de bestrijding der hiergenoemde ziekten heeft.

Te Paramaribo wordt vanwege den Openbaren Gezondheidsdienst strenge contrôle gehouden over de privaten, ter voorkoming van besmetting met mynwormziekte [Anchylostomiasis] voorts over de zindelijkheid der erven en loozingen daarvan. Met het toezicht daarover is belast een speciaal daarvoor georganiseerde brigade. De opzichters, bij deze brigade dienende, bezoeken ook geregeld de districten.

De verzorging van den Openbaren Gezondheidsdienst in de districten is opgedragen aan Districts-geneesheeren, die bijgestaan worden door ziekenoppassers.

Op de plantages staan er ziekenhuizen waarin de arbeiders verpleegd worden.

Behalve in onvoorziene gevallen, waarin zij ten alle tijde ontboden kunnen worden, bezoeken de districtsgeneesheeren de plantages waarop immigranten gevestigd zijn 2 × 's weeks.

Op de plantages Katwijk [Commewijne] en Jagtlust [Suriname] zijn centraal-ziekenhuizen opgericht, waarin ook arbeiders van andere plantages verpleegd worden.

Gouvernements ziekeninrichtingen in de districten vindt men te Nw. Nickerie, Albina, Coronie en op Groningen in Saramacca. [De inrichting te Albina is een Infirmerie].

[p. 124]

De Roomsch Katholieke Missie heeft te Paramaribo een modern ingericht ziekenhuis ‘Het St. Vincentius Ziekenhuis’, dat onder leiding van den genees-, heel- en verloskundige J.F. Nassy als Geneesheer-Directeur staat. Aan deze inrichting is als gynaocoloog en chirurg werkzaam de Arts L.J. Rens. De verpleging is er in handen van de ‘Liefdezusters van Tilburg’.

Ook in dit ziekenhuis hebben de patienten in de 1e en 2e klasse vrije keuze van arts.

Krankzinnigenverpleging. Te Paramaribo vindt men de ‘Inrichting ter verpleging van krankzinnigen op Wolffenbuttel’.

Aan het hoofd daarvan staat een Psychiater-specialist als geneesheer-directeur, bijgestaan door een gediplomeerde krankzinnigen-verpleegster als hoofdverpleegster.

Geleidelijk wordt de verzorging der zieken in deze inrichting verbeterd en op hooger peil gebracht.

Het aantal verpleegden bedroeg op 1 Januari 1928:

	Mannen	Vrouwen	Te zamen
Surinamers	63	51	114
Britsch Indiërs	22	5	27
Ned. O. Indiërs	22	18	40
Eng. W. Indiërs .	4	4	8
Chineezen	1	-	1
Europeanen	1	-	1
	_____	_____	_____
	113	78	191

Lepraverpleging. In Suriname bestaan er drie inrichtingen voor verpleging van melaatschen, n.l. 1 Gouvernements-inrichting en 2 particuliere. De grootste is de gouvernements-inrichting te ‘Groot-Chatillon’ aan de Boven-Suriname, 3 uren stoomens van Paramaribo.

De bevolking van die inrichting bedroeg op 1 Januari 1928 125 M. 34 Vr. en 2 kinderen.

Naast ‘Groot-Chatillion’ ligt de protestantsche inrichting ‘Bethesda’ met een bevolking van (op 15 Februari 1928) 38 mannen en jongens en 24 vrouwen en meisjes.

De derde leproserie is de Roomsen Katholieke ‘St. Gerardus Majella Stichting,’ die te Paramaribo gevestigd is, op 1 Januari 1928 waren in die inrichting aanwezig: 44 mannen, 46 jongens, 44 vrouwen en 23 meisjes, totaal 157.

[p. 125]

De bestrijding der lepra is sedert de laatste jaren ernstig ter hand genomen. Aan den Arts F.P. Schuitemaker komt de eer toe daaraan een krachtigen stoot te hebben gegeven.

Sedert 1923 wordt door dezen arts onvermoeid gearbeid aan en propaganda gemaakt voor een doelmatige bestrijding van deze gevreesde volksziekte. Dank de maatregelen, thans getroffen door het tegenwoordig Hoofd van den Openbaren Gezondheidsdienst, Dr. J. De Ruyter, is men nu op den goeden weg. En wordt het systematisch verzamelen van gegevens en het behandelen der patienten voortgezet, dan kan de ziekte hier zeker met succes bestreden worden.

Dat lepra te genezen is, is gelukkig ook in Suriname bewezen.

Het lepra vraagstuk is in Suriname in de eerste plaats een van opvoeding.

De bevolking van de besmettelijkheid van deze ziekte te overtuigen, is in deze een factor van het hoogste belang. Daarnaast staat het woningvraagstuk.

Voor wat betreft het besmettingsgevaar, kan erop worden gewezen, dat gevallen van lepra onder Europeanen, deze gelooven wel in de besmettelijkheid, slechts sporadisch zijn voorgekomen en dan nog wel als regel bij personen die uit hoofde van hunne betrekking aan infectie waren blootgesteld.

Betreffende het woningvraagstuk kan gewezen worden op het feit, dat in de districten, waar de woningtoestanden zooveel beter zijn dan te Paramaribo, de lepra in veel geringer mate voorkomt.

Armbestuur.

Het aanmoedigen van arbeidszin en het weren van luiheid en lediggang bij de onvermogende bevolking is een onderwerp van aanhoudende zorg der Regeering.

Het toezicht over het armwezen en de noodige voorzieningen daaromtrent worden bij verordening geregeld.

Daarbij wordt in acht genomen het beginsel, dat de bijzondere en kerkelijke liefdadigheid vrijgelaten en zooveel mogelijk bevorderd wordt.

Van Gouvernementswege worden aan de verschillende kerkgenootschappen subsidiën verleend voor verzorging hunner weezen, terwijl de inrichting voor ouden en gebrekkigen ‘'s Landsgrond Boniface’ een onderkomen van 's landswege biedt.

[p. 126]

Van landswege zijn in 1927 subsidiën verleend voor verzorging van 580 weezen door de verschillende kerkgenootschappen, terwijl op 's Landsgrond Boniface op 1 Januari 1928 aanwezig waren 435 verpleegden en aan 53 behoeftigen buiten het gesticht een wekelijksche rantsoen voedsel werd verstrekt.

Gemeenschap.

Landwegen. Door het Kol. Gouvernement wordt een spoorweg geëxploiteerd, welke Paramaribo, via de landbouwstreken aan de Para, met het binnenland verbindt. De lijn is 173 KM. lang, en komt bij Kwakoegron [K.M. 79,1] uit aan de Saramaccarivier, gaat vervolgens in Z.O. richting door de 1e goudzône. Bij ‘Kabelstation’ (K.M. 133) gaat zij over de Surinamerivier door de 2e goudzône, naar het eindpunt ‘Dam’ aan de Sarakreek.

Door deze verbinding is het mogelijk om reizen naar de goud- en balatavelden, waarover men voorheen 12 tot 14 dagen langs de waterwegen moest gaan, in een à twee dagen te doen.

Bij den rivierovergang te Kabelstation is, voor de verbinding der beide oevers van de daar 300 M. breede Surinamerivier, eene kabelbaan-installatie. Deze inrichting is sedert 1922 buiten dienst gesteld. De overvaart vindt thans per veerboot plaats.

Voor de verbinding van de verschillende districten over land met Paramaribo, werd een tien tal jaren geleden door den toenmaligen directeur van het departement van Openbare Werken en Verkeer, C.J. Witteveen, een algemeen wegenplan voor de kolonie ontworpen. Dit plan wordt nu in hoofdtrekken gevolgd bij den aanleg van wegen in de verschillende districten, met welk werk in de laatste jaren een aanvang is gemaakt.

Nevens de bestaande voet- en fietspaden aan de oevers van de verschillende districten in het meer bewoonde deel der kolonie, is aangelegd een weg, de ‘Luitenant Weyneweg’ - genoemd naar den aanlegger daarvan -, van Albina naar Moengotapoe aan de Coermotibo. Deze 24 K.M. lange weg wordt nog dit jaar in verbinding gebracht met de Bauxite onderneming Moengo. Door een brug over de Coermotibo zal Moengo, vanaf Albina, over land kunnen worden bereikt. De lengte van de weg Albina-Moengo bedraagt 45 K.M.

In verbinding met den weg naar de Kasabaholo is een weg tot Leiding 8 aan het Saramaccakanaal tot stand

[p. 127]

gekomen, terwijl die langs het Pad van Wanica in goed berijdbaren staat tot voorbij Lelydorp aan den Curaçaoweg (K.M. 19) is gebracht.

Plannen zijn in voorbereiding om den rijweg van Nieuw Amsterdam naar Spieringshoek, aan den linkeroever van de Commewijnerivier, door te trekken tot de koffieplantage Slootwijk. Hiertoe zal een brug over de Orleanakreek worden geslagen.

Vanuit Meerzorg, die tegenover Paramaribo ligt is de hiervoren genoemde rijweg Nieuw-Amsterdam-Spieringshoek en plantage Peperpot aan de Surinamerivier te bereiken.

Een veerdienst, - in handen van een particulier - zorgt voor de verbinding tusschen Paramaribo en Meerzorg.

Publieke Diensten. De verbinding met de verschillende districten langs de waterwegen wordt van Gouvernementswege onderhouden.

Dagelijks vaart een boot naar de Commewijnerivier met Sommelsdijk als eindpunt. Drie malen per week is er gelegenheid naar de plantages aan de Surinamerivier t/m de plantage Guineesche Vriendschap.

Twee malen per week heeft de vaart naar het district Saramacca plaats.

Behalve door de booten die de gewone vaart op de Surinamerivier onderhouden bestaat er wekelijks op den Vrijdag gelegenheid tot het station Carolina.

Eens in de veertien dagen [des Woensdag] wordt de dienst op de Boven Commewijne onderhouden t/m het station Potribo. Er bestaat een wekelijksche verbinding tusschen Moengo en andere aan de Cottica gelegen plaatsen. De stoomer welke de dienst onderhoud vertrekt telkens des Dinsdag van Paramaribo en keert op den Donderdag terug.

Door den stoomvaartdienst van de firma C. Kersten & Co, wordt met subsidie van het Gouvernement, een veertiendaagsche dienst onderhouden met Berg en Dal aan de Surinamerivier.

Albina en Coronie worden door de zeestoomers van het Gouvernement om de 14 dagen aangedaan; Nickerie heeft een wekelijksche verbinding, de eene week in aansluiting met den Coroniedienst en de andere als tusschenstation van de vaart naar Demerara.

Verkeer. Voor het onderhouden van geregelde publieke diensten door particulieren binnen de kolonie tot

[p. 128]

vervoer van personen en goederen, is vergunning van den Gouverneur vereischt.

Eveneens is vergunning vereischt om met motorvoertuigen de openbare wegen te berijden.

Het is verboden de wegen te berijden met voertuigen met eene zwaardere netto-belasting dan 2000 K.G., terwijl - met uitzondering van rij- en voertuigen, uitsluitend bestemd voor het vervoer van niet meer dan 8 personen [de bestuurder inbegrepen] - vereischt wordt eene opgave van den Directeur van het Departement van Openbare Werken en Verkeer, behelzende:

het toelaatbaar maximum in kilogrammen der nettobelasting waarbij, de druk per centimeter loopvlakbreedte van eenig wiel niet overschrijdt 90 K.G. voor rubberluchtbanden en 60 K.G. voor andere banden;

het toelaatbaar maximum in kilogrammen der nettobelasting waarbij de druk per as 1000 K.G. niet te boven gaat.

Met voertuigen, voorzien van rubberbanden, op welker loopvlak ijzer is aangebracht, mag niet worden gereden.

Financien.

Het beleid der geldmiddelen en het beheer der domeinen is onder oppertoezicht van den Gouverneur opgedragen aan den Administrateur van Financiën.

Het muntwezen is bij de Wet van 1 Juli 1909 [G.B. No. 61] geregeld. De Nederlandsche munten zijn tevens voor Suriname van kracht; Suriname heeft geen eigen munten. Wettig betaalmiddel zijn:

tot ieder bedrag, het gouden tientje, de rijksdaalder, de gulden en de halve gulden;

tot f 10. - het dubbeltje en het kwartje;

tot f 1. - de stuiver;

tot f 0.25 de 2½ cent, de cent en de halve cent.

Het is de bedoeling eerlang den halven cent te doen vervallen. Reeds wordt hij in de Koloniale boekhouding zooveel mogelijk vermeden.

Zilverbons ter waarde van f 2.50 zijn sedert geruimen tijd - na den oorlog - in omloop.

De Surinaamsche Bank heeft het monopolie als circulatiebank en brengt in omloop biljetten ter waarde van f 5. - f 10. -, f 25.-, f 50. -, f 100. -. f 200. -, f 300. - en f 1000. -

Op Albina zijn ook geldig de zilveren, nikkelen, bronzen of koperen muntstukken, die in Fransch Guyana gangbaar zijn [verordening van 20 Jan. 1909] [G.B. 1910 No. 21).

[p. 129]

Pasmunt tot ten minste f 50. - in zilveren, of f 10. - in nikkelen of bronzen munten, kan worden ingewisseld tegen rijksdaalders, guldens en halve guldens bij den Kol. Ontvanger en Betaalmeester, den Ontvanger in Nickerie en de Distr. Commissarissen van Albina en Coronie.

Bronzen pasmunt is in Suriname ingevoerd bij publicatie der Wet van 24 Dec. 1886 (G.B. 1887 No. 5).

Belastingen worden slechts uit kracht eener wet of verordening geheven en op het stuk daarvan mag geen privilegie worden verleend. Zulke belastingen mogen niet strekken om den vrijen handel met Nederland en de andere Nederlandsche gebiedsdeelen te belemmeren of om den handel, de nijverheid en den landbouw van Suriname te bevoorrechten boven dien van Nederland of zijne andere gebiedsdeelen.

De baken-, loods-, haven- en andere soortgelijke scheepsongelden en de bepalingen omtrent de groote scheepvaart zijn dezelfde voor alle vlaggen.

De voornaamste belastingen, in Suriname geheven wordende, zijn:

de inkomstenbelasting (G.B. 1921 No. 112, gewijzigd bij G.B. 1924 No. 84); uitvoeringsbesluit; G.B. 1922 No. 34;

de huurwaardebelasting (G.B. 1910 No. 88, juncto, G.B. 1913 No. 21 en 1920 No. 64);

het paardengeld (G.B. 1854 No. 10, juncto G.B. 1900 No. 35);

de accijns op het binnenl. gedistilleerd (G.B. 1891 No. 2, juncto G.B. 1898 No. 48, 1902 No. 17, 1907 No. 51, 1922 No. 55);

het recht op verlofbewijzen tot verkoop van gedistilleerd [G.B. 1920 No. 67 juncto G.B. 1920 No. 118); uitv. besl. G.B. 1920 No. 68, juncto G.B. 1921 No. 4;

de invoerrechten (G.B. 1926 No. 70) uitvoeringsbesluit G.B. 1926 No. 104 t/m 116; 1927 No. 24/26;

de goudbelasting (G.B. 1895 No. 12A en 12B, juncto No. 28); uitvoeringsbesl. G.B. 1895 No. 14, 15, 16, 17, 20, 26;

de bauxietbelasting (G.B. 1919 No. 77, juncto G.B. 1925 No. 5 en 6.

de belasting op lucifers (G.B. 1917 No. 81, juncto G.B. 1918 No. 69); uitvoeringsbesl. G.B. 1917 No. 93;

de zegelrechten (G.B. 1872 No. 13, gew. bij G.B. 1886 No. 42, 1887 No. 36, 1904 No. 30, 1910 No. 33); uitv. besl. G.B. 1888 No. 12. 1895 No. 9, 1915 No. 2;

de geneesk. belasting(G.B. 1905 No. 18); uitv, besl. G.B. 1905 No. 19;

[p. 130]

de successie- en overgangsrechten (G.B. 1830 No. 9); uitv. besl. G.B. 1888 No. 12, juncto G.B. 1895 No. 9 en 1915 No. 2;

de hondenbelasting (G.B. 1894 No. 32, juncto G.B. 1898 No. 50, 1904 No. 55, 1916 No. 6 en 1912 No. 40); uitvoeringsbesluiten G.B. 1916 No. 8 en 18, 1917 No. 10);

de rij- en voertuigenbelasting (G.B. 1910 No. 37, 1915 No. 73,1916 No. 5), uitv. besl. G.B. 1916 No. 7 en 17, 1917 No. 9;

de belasting op openb. vermakelijkheden [G.B. 1917 No. 16, juncto G.B. 1920 No. 116 en 1924 No. 57), uitv. besl. G.B. 1917 No. 17, juncto G.B. 1914 No. 60.

Ten aanzien van de belastingen zie men onder ‘Inlichtingen voor belastingbetalers’. Bovendien worden nog verschillende rechten, recognitiën en retributiën gehouden en ettelijke andere ontvangsten ten bate van de Kol. kas gedaan.

Zoo bijvoorbeeld:

a.	leges te heffen ter Gouv. Secretarie ingevolge de legesverordening (G.B. 1924 No. 19);
b.	grieffierechten ingevolge verordening van 20 Dec. 1877 (G.B. No. 26);
c.	opbrengst van porte d'armes, ingevolge de verordening van 12 Oct. 1898 (G.B. No. 49), gewijzigd bij G.B. 1909 No. 28, 1912 No. 90, 1923 No. 36;
d.	opbrengst van marktvergunningen, ingevolge het uitvoeringsbesluit van 5 Febr. 1924 (G.B. No. 9) van de verordening van 14 Febr. 1925 (G.B. No. 33) juncto G.B. 1924 No. 8;
e.	vergoeding bij het contracteeren van arbeiders voor bosch- en mijnbedrijven, ingevolge de verordening van 28 Juni 1911 (G.B. No. 57);
f.	landtaxen of akkergelden, ingevolge de verordening van 17 Dec. 1898 [G.B. No. 45] aangevuld bij G.B. 1926 No. 67;
g.	huren ingevolge de grondjesverordening [G.B. 1916 No. 24], erfpachten, recognities ingevolge de verordening in G.B. 1907 No. 34 juncto G.B. 1910 No. 58 en de resolutie van G.B. 1911 No. 54 juncto G.B. 1920 No. 54, 1922 No. 75, 1926 No. 91, 1927 No. 45;
h.	vergunnings- en concessierechten voor het ontginnen van balata op domeingrond ingevolge G.B. 1914 No. 51, juncto G.B 1915 No. 25, 68, 1916 No. 91, 1918 No. 46, 1920 No. 63, 1924 No. 11, 1927 No. 74;

[p. 131]

i.	retributie op balata verkregen op domeingrond ingevolge G.B. 1914 No. 51 juncto alsvoren;
j.	vergunningsrecht als opkooper van balata ingevolge G.B. 1914 No. 51 juncto alsvoren;
k.	vergunnings- en andere rechten voor het ontginnen van bauxiet op domeingrond ingevolge G.B. 1919 No. 80 juncto 1920 No. 79 en 1925 No. 5, 1926 No. 8.
l.	vergunnings- en concessierechten voor het ontginnen van andere delfstoffen dan bauxiet op domeingrond;
m.	grondrente ingevolge Wet van 15 Juli 1912 [G.B. No. 76] juncto verordening van 27 Jan. 1913 [G.B. No. 6];
n.	vergunnings- en concessierechten voor het bewerken van hout ingevolge resolutie, opgenomen in G.B. 1922 No. 77;
o.	retributie op hout verkregen op domeingrond ingevolge G.B. 1922 No. 77, 1926 No. 5 en 31;
p.	kosten inzake den in- en uitvoer van goederen ingevolge verordening van 5 Dec. 1908 [G.B. 1909 No. 17], 1926 No. 135 geldende tekst G.B. 1927 No. 2;
q.	weeg-, rooi- en bergloonen en entrepôtrechten ingevolge verordening van 5 Dec. 1908 [G.B. 1909 No. 16], 1926 No. 134, geldende tekst G.B. 1927 No. 7;
r.	inkomsten van den hypotheekbewaarder
s.	begrafenisrechten ingevolge G.B. 1926 No. 117.

De voornaamste ontvangsten, geene belastingen noch rechten zijnde, volgen hieronder;

boeten, kosten van vervolgingen en opbrengst van verbeurdverklaringen,

opbrengst verkoopingen van domein en afkoop van zakelijke rechten,

ontvangsten uit het boschwezen,

opbrengst van de posterij,

aandeel in de winst van de Surinaamsche Bank,

schoolgelden [Hendrik-, van Sypesteyn-, Normaal-, Vormscholen],

examengelden,

opbrengst cultuurtuin en gouvernements proefvelden,

opbrengst gouvernements stalweiden,

opbrengst geneeskundige school,

opbrengst slachthuis,

vervoer- en vrachtgelden Kol. Vaartuigen,

idem idem Kol. Spoorwegen,

opbrengst van de telefoon,

opbrengst van de Lands Radiodienst,

inkomsten ingevolge de havenverordening,

[p. 132]

inhoudingen en stortingen voor pensioen [nl. hetgeen betaald wordt voor pensioen-verzekeringen en voor inkoop van diensttijd vóór 1 Januari 1920].

Geldleeningen kunnen ten bate van Suriname niet worden aangegaan dan uit kracht eener wet of verordening, goedgekeurd bij de Wet. Tot nog toe zijn de navolgende geldleeningen ten bate van Suriname gesloten:

a. tot bevordering van de immigratie, bij Wet van 29 Nov. 1873 [G.B. 1875 No. 1], waarvan de inschrijvingen zijn geregeld bij G.B. 1875 Nos. 4, 7 en 8, 1878 No. 4, 1884 No. 1, 1882 No. 38.

b. ten behoeve van het immigratiefonds, bij Wet van 13 Juni 1895 [G.B. No. 29 en No. 30], waarvan de uitgifte der verschillende (15) seriën (van f 100000. - elk, in aandeelen van f 1000) is geregeld in G.B. 1895 No. 43, 1897 No. 18/19, 1898 No, 26, 1890 Nos. 8, 26, 39, 1900 No, 21, 1901 No. 32/33, 1903 No. 21, 1904 No. 28, 1905 No. 22/23, 1906 No. 24/25.

c. ten behoeve van het immigratiefonds, bij Wet van 31 Dec. 1906 (G.B. 1907 No. 6/7] waarvan de uitgifte der verschillende (8) seriën (van f 100.000 elk, in aandeelen van f 1000) is geregeld in G.B. 1907 No. 13/15 en 63/64, 1908 No. 37/39.

Op 1 Jan. 1927 restte hiervan te betalen f 598000. -

d. voor de productieve werken, bij Wet van 20 Maart 1896 (G.B. No. 10/11] waarvan de uitgifte der verschillende (15) seriën (van f 100.000. - elk, verdeeld in aandeelen van f 500,-) is geregeld bij G.B. 1896 No. 27/28 1897 Nos. 10/11, 1898 No. 21, 1899 No. 16, 1906 No. 41/43, 1908 No. 17/22.

Op 1 Jan. 1927 restte hiervan te betalen f 732.500. -

e. voor den spoorweg, bij Wetten van 23 Juli 1903 G.B. No. 29/30 en van 27 December 1907 (G.B. 1908 No. 5/6) tot een bedrag van 8.500.000. -. Nadat gedurende eenige jaren is afgelost zijn op de begrootingen van 1920 en volgende geene gelden meer voor dat doel uitgetrokken, totdat op die voor 1925 weder daarvoor een memoriepost is gebracht. De schuld bedraagt thans f 8.045.000. - (zonder rente).

De opschorting van de betaling door Suriname van de aflossingen en de rente aan den Staat is laatstelijk geregeld bij Wet van 30 April 1927 (Stsbl. No. 121 G.B. No. 50).

f. de Surinaamsche geldleening, met verplichte jaarlijksche aflossingen van f 90.000 -, waarvan in 1927 de laatste termijn is afgelost.

[p. 133]

Het beheer en de verantwoording der geldmiddelen is geregeld bij de Wet (de z.g. Comptabiliteitswet G.B. 1910 No, 86, gewijzigd bij G.B. 1915 No. 8, 1919 No. 12 en 1924 No. 42).

Circulatiebanken. Tot de oprichting van circulatiebanken, credietvereenigingen en verzekeringsmaatschappijen kan bij verordening vergunning worden verleend. Tot nu toe is slechts de Surinaamsche Bank als circulatiebank (met monopolie) werkzaam. Overigens zijn hier agenten van elders gevestigde credietvereenigingen en levensverzekeringen werkzaam.

Koloniale Postspaarbank.

Beheer.

De Postdirecteur voert het Beheer der instelling onder den titel van Directeur der Koloniale Postspaarbank.

Een door den Gouverneur benoemde Raad van Toezicht houdt toezicht op den toestand en het beheer der spaarbank.

Algemeene Bepalingen.

Voor inlagen in en terugbetalingen uit de Spaarbank worden behalve het postkantoor te Paramaribo aangewezen:

a.	de kantoren van de Districts-Commissarissen.
b.	het kantoor van den Agent-Generaal, doch uitsluitend voor immigranten, die al dan niet werkovereenkomsten hebben gesloten en voor gewezen immigranten.

De kantoren zijn voor den dienst van de Spaarbank open op iederen Maandag, Dinsdag, Woensdag. Donderdag en Vrijdag van 's voormiddags 8 tot 's middags 12 ure, mits en voor zoover zij op die dagen voor den gewonen dienst geopend zijn.

Bij eerste inlage wordt kosteloos een spaarbankboekje verstrekt.

Het boekje moet bij elken inleg of elke terugbetaling worden vertoond.

Indien een inlegger zijn boekje vermist, geeft hij hiervan onmiddellijk kennis aan het kantoor van uitgifte.

Duplicaatboekjes worden verstrekt ter vervanging van boekjes, die verloren zijn of zich bevinden in handen van een ander dan den inlegger.

In het laatste geval echter niet, wanneer de houder van het boekje zijne op de wet gegronde aanspraken kan bewijzen.

De ambtenaren zijn verplicht tot geheimhouding van alles wat de spaarbank betreft.

[p. 134]

Inlagen.

Inlagen van minder dan f 1.- zijn niet toegelaten.

Minderjarigen kunnen zonder tusschenkomst van hem, die de ouderlijke macht of voogdij uitoefent, spaarboekjes bekomen en daarop inlagen doen en, behoudens verzet van hun vader, moeder, voogdes of voogd, terugbetaling vorderen van het verschuldigde op die boekjes.

Gehuwde vrouwen kunnen zonder bijstand van hare echtgenoot en spaarbankboekjes te haren name bekomen en daarop inlagen doen en terugbetalingen vorderen van het verschuldigde op die boekjes.

Die terugbetaling geschiedt alleen aan haar met uitsluiting van hare echtgenooten.

Inlagen mogen geschieden op eigen naam of ten name van een ander.

Als inlegger wordt beschouwd degeen te wiens name de inlage geschiedt.

Hij die eene inlage doet ten name van een ander kan, bij den eersten inleg, terzake van de geheele of gedeeltelijke terugbetaling van het tegoed op dat boekje, als voorwaarde stellen:

1o. dat de inlegger geen terugbetaling zal kunnen bekomen van het tegoed of een gedeelte van het tegoed, vóór een aan te duiden tijdstip.

2o. dat de mededeelingen betreffende het boekje aan hen gericht worden.

Degeen, die de voorwaarde stelt, kan haar ten allen tijde intrekken.

Wenscht iemand te wiens name door een ander wordt gespaard in te leggen zonder dat de gestelde voorwaarden van toepassing zijn, dan moet een tweede boekje worden genomen.

Terugbetalingen.

De spaarbankboekjes hebben het karakter van titel op naam.

Terugbetaling kan alleen geschieden op vertoon van het boekje op het kantoor waar het is uitgegeven of waarop het bij verandering van woonplaats van den inlegger, op diens verzoek is overgeschreven.

Terugbetalingen van minder dan f 1. -, tenzij uitmakende het geheele bedrag van het tegoed, zijn niet toegelaten.

Terugbetalingen geschieden tegen onderteekening van eene kwitantie.

De onderteekening geschiedt met inkt in tegenwoor-

[p. 135]

digheid van den ambtenaar. Is het niet mogelijk dat de inlegger of zijn gemachtigde ten kantore komt, dan kan een ambtenaar worden aangewezen om ten huize van den inlegger de onderteekening in zijne tegenwoordigheid te doen geschieden.

Alleen de inlegger zelf of de persoon die blijkens een schriftelijke volmacht daartoe door den inlegger gemachtigd is en schrijven kan of die daartoe, bij in kracht van gewijsde gegane rechterlijke uitspraak gerechtigd is verklaard, is bevoegd terugbetaling op een boekje te vorderen.

Terugbetaling kan ook gevraagd worden door minderjarigen, tenzij degene, die de ouderlijke macht of de voogdij uitoefent zich daartegen verzet. Bovendien kan degene, die de ouderlijke macht of de voogdij uitoefent over minderjarigen, die sparen, terugbetaling vragen.

Indien deze laatsten echter den leeftijd van 16 jaar hebben bereikt, niet dan na bekomen machtiging van den Kantonrechter.

Op boekjes van overledenen moeten de terugbetalingen vooraf schriftelijk aan den Directeur worden aangevraagd.

De aanvrage om terugbetaling, evenals de bij de terugbetaling te vorderen kwitanties moeten door alle rechthebbenden of hun gemachtigden worden onderteekend.

Aan elke wettig gedane opvrage van op spaarbankboekjes verschuldigde gelden, wordt voor zooveel betreft sommen van ten hoogste f 25.-, voldaan:

a. te Paramaribo op elken dag waarop de Spaarbank geopend is;

b. in de districten zoo spoedig mogelijk.

Op hetzelfde boekje kan in een tijdvak van zeven dagen de terugbetaling van niet meer dan ten hoogste f 25,- in eens of in gedeelten worden gevorderd.

Voor sommen boven f 25,- tot ten hoogste f 500,- geschiedt de terugbetaling binnen 3 weken en voor sommen boven f 500,- binnen 6 weken nadat de opvrage bij den Directeur is ingekomen.

Ingeval van twijfel of de houder van het spaarbankboekje de daarop rechthebbende is, heeft de Directeur het recht de betaling ten hoogste 7 dagen uit te stellen.

In buitengewone omstandigheden kunnen de termijnen van uitbetaling door den Gouverneur tot ten hoogste 6 maanden worden verlengd.

Rente.

Aan de inleggers wordt eene jaarlijksche rente toegekend van 2,4 ten honderd van hunne inlagen.

[p. 136]

De rente begint te loopen met den eersten dag van de maand volgende op die, waarin de inlage geschiedt.

De rente, die den 31sten December van elk jaar verschuldigd is wordt door bijschrijving op de rekening-couranten der inleggers aan hun tegoed toegevoegd en alszoodanig met den eersten dag van het nieuwe jaar rentegevend.

Ter bijschrijving van de rente moet elk spaarbankboekje jaarlijks, vóór 1 Juli aan den Directeur worden toegezonden. Bij verzuim van die toezending wordt het boekje bij de eerste aanbieding ingehouden voor de inschrijving.

Voor teruggevraagde gelden is slechts rente verschuldigd tot het einde van de maand voorafgaande aan die waarin de terugbetaling plaats heeft.

Voor onderdeelen van f 1,- wordt geen rente vergoed.

Bij de vaststelling van het rentebedrag worden gedeelten van een cent verwaarloosd.

Voor hetgeen boven f 1500,- ten name van een inlegger in de boeken der Spaarbank is ingeschreven, wordt geen rente toegekend.

Voor vereenigingen, stichtingen of fondsen van maatschappelijk of godsdienstig belang of tot onderling hulpbetoon, mits als zoodanig door den Raad van Toezicht erkend, wordt dit bedrag tot f 3000,- verhoogd.

Bij geheele terugbetaling van het tegoed wordt de rente uitgekeerd tot en met de maand voorafgaande aan die, waarin de terugbetaling geschiedt.

Overdragen van inlagen in de koloniale Postspaarbank naar de Rijkspostspaarbank in Nederland.

Inleggers bij de Koloniale Postspaarbank die naar Nederland vertrekken of daar vertoeven ter beoordeeling van den Raad van Toezicht, kunnen het bedrag van hun tegoed doen overschrijven op de Rijkspostspaarbank.

De inlegger die hiervan gebruik wenscht te maken, geeft onder inlevering van zijn spaarbankboekje van zijn voornemen kennis aan den Directeur met vermelding van de plaats waar hij zich vestigen zal of waar hij gevestigd is.

Na verkregen goedkeuring van den Raad van Toezicht wordt het spaarbankboekje afgesloten en aan den betrokkene ter hand gesteld of opgezonden naar de plaats van bestemming.

[p. 137]

Het bedrag der overschrijving kan ten hoogste f 1200.- (twaalf honderd gulden) bedragen.

Indien het tegoed in het betrekkelijk spaarbankboekje meer bedraagt dan dat maximum, wordt het meerdere aan den inlegger terugbetaald.

Belegging van gelden der spaarbank.

De gelden van de Spaarbank in Suriname worden o.m. belegd in eerste hypotheken op onroerende goederen te Paramaribo voor elk pand ten hoogste 60% der verkoopwaarde. Vooraf geschiedt eene schatting dier waarde voor rekening van den eigenaar van het pand.

De Kolonie waarborgt zonder eenig voorbehoud aan de inleggers de teruggave hunner inlagen en de betaling der aan hen verschuldigde rente.

Gelden, ten name van inleggers, die 30 jaar hebben laten verloopen zonder eenige inlage gedaan of betaling van kapitaal of rente gevorderd hebben, noch de rente in het boekje te hebben doen bijschrijven, vervallen aan het reservefonds der Spaarbank.

Het is van groot gewicht, dat men zich telkens nauwkeurig vergewisse van de juistheid der gedane inschrijving.

Voor toezending van boekjes aan den Directeur zijn aan het Spaarbankkantoor omslagen met gedrukt adres kosteloos verkrijgbaar.

[p. 138]

Overzicht der Kol. Postspaarbank over de jaren 1907 tot en met 1926.

JAAR	Aantal inleggers op 31 December	Bedrag v/h saldo tegoed op 31 December		Gemiddeld bedrag v/h tegoed op 31 December		Aantal inlagen	Totaal bedrag der inlagen		Gemiddeld bedrag der inlagen
1907	7214	f 696920	4	f 96	60^5	9184	f 428160	27^5	f 46	625
1908	8039	722511	84^5	89	88	9553	399659	13^5	41	83
1909	8761	784246	39	89	51^5	12074	490321	01	40	61
1910	9478	840584	94	88	69	11761	458825	21	39	01
1911	10268	898175	81	87	47	12933	532176	56	41	15
1912	10649	879735	37^5	82	61	10693	489386	95^5	45	77
1913	11177	903402	62	80	83	11325	576630	96	50	92
1914	10858	803750	56	74	02	10216	478557	26^5	46	84
1915	10750	827312	88	76	96	8393	429178	68^5	51	13
1916	11362	851887	54^5	74	97	9230	464462	07	50	32
1917	11892	1004725	09^5	84	49	9908	576052	29^5	58	14
1918	12211	1017529	64^5	83	25	9832	607187	56	61	76
1919	12805	1097467	28	85	70	11220	714272	25^5	63	66
1920	13382	1153805	94	86	22	112977	834922	89	64	34
1921	13986	1080785	73	77	28	12549	786308	95	62	67
1922	14445	1067942	15^5	73	94	10835	623887	95	57	58
1923	14427	1054654	94^5	73	10	8842	622893	85	70	45
1924	14295	1046608	24	73	21	8659	86733	-	67	75
1925	14687	1103251	35	75	9621	554566	12	57	64
1926	14758	1055179	44^5	71	50	9081	438030	89	44	60

JAAR	Aantal terugbetalingen	Totaal bedrag der terugbetalingen		Gemiddeld bedrag der terugbetalingen		Aantal uitgegeven boekjes	Aantal ingetrokken boekjes
1907	6046	f 3942791	90^5	f 65	21	1771	1082
1908	6012	387407	21	64	44	1933	1108
1909	6305	442437	33	70	17	2119	1397
1910	6672	417107	93	62	52	2090	1373
1911	7496	490037	48	65	37	2379	1589
1912	8737	526106	31	60	24	1762	1381
1913	7618	571766	60^5	75	5	2023	1495
1914	8395	596002	29^5	70	99	1679	1986
1915	7280	422513	67	58	03	1459	1484
1916	6253	457122	67	73	10	1568	956
1917	6500	442219	51^5	68	03	1510	980
1918	7008	615409	94	87	82	1358	1039
1919	6863	654371	57	95	33	1474	880
1920	6984	799263	15	114	44	1737	1160
1921	7422	883092	11	118	98	1577	973
1922	7231	706488	62^5	97	70	1313	854
1923	7108	691453	60	97	28	1040	1057
1924	7296	624173	07^5	85	80	939	1071
1925	6163	519938	65	84	34	1042	650
1926	6715	508108	53^5	75	66	852	781

[p. 139]

Staat aanwijzende den landaard der inleggers, met opgave van het totaal en gemiddeld bedrag hunner inlagen in 1926 en van het totaal en gemiddeld bedrag van hun te goed op ultimo December 1926

LANDAARD	Getalsterkte der bevolking	Aantal inlagen	Bedrag der inlagen		Gemiddeld bedrag der inlagen
		in 1926
Suriname	64309	8389	f 330711	30	f 39	42
West-Indië	64309	8389	f 330711	30	f 39	42
Europa	64309	8389	f 330711	30	f 39	42
Br. Indië	33182	613	76635	16	125	01
Ned. Oost-Indië	25491	18	2651	80	147	32
Vereenigingen^enz.		61	28032	63	459	55
	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal	122982	9081	f 438030	89	44	60

LANDAARD	Aantal inleggers	Bedrag van het tegoed		Gemiddeld bedrag van het tegoed
	Op ultimo December 1926
Suriname	11535	f 670707	71^5	f 58	14
West-Indië	11535	670707	71^5	f 58	14
Europa	11535	670707	71^5	f 58	14
Br. Indië	3058	305714	41	99	97
Ned. Oost-Indië	57	7205	53	126	41
Vereenigingen^enz.	108	71551	79	662	51
_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal	14758	f 1055179	44^5	71	50

[p. 140]

Domein.

Al wat betreft de uitgifte in eigendom of pacht en het beheer der domaniale gronden en bossen of de uitoefening van andere domaniale rechten, wordt geregeld bij Wet en bij gebreke van deze bij verordening.

Vergunningen voor mijnbouwondernemingen en voor den aanleg van werken en de oprichting van ondernemingen van openbaar nut worden verleend volgens bij verordening te stellen regelen.

Voor het bekomen van land voor de uitoefening van den kleinen landbouw geldt de z.g. Grondjesverordening (G.B. 1916 No. 24, juncto No. 89 en 1918 No. 45, met de uitvoeringsbesluiten daarvan, opgenomen in G.B. 1916 No. 71, juncto No 82, 84, 85; 1917 No. 28, 76,1919 No. 43; 1921 No. 88; 1925 No. 63, 1926 No. 91; 1927 No. 45.

Voor het bekomen van concessiën tot onderzoek en exploitatie van balata op domeingrond is de balataverordening van 1914 (G.B. No. 51, juncto G.B. 1915 No. 25 en 68, 1916 No. 91, 1918 no. 46, 1920 No. 68 en 1924 No. 11).

Voor het bekomen van idem voor goud zijn de voorwaarden etc. te vinden in de goudverordening van 7 Sep. 1882 No. 19, geldende tekst G.B. 1905 No. 1, juncto G.B. 1916 No. 61.

Voor de exploitatie van goud in bevaarbare kreeken en stroomen geldt de verordening van 1 Dec. 1894 (G.B. 1895 No. 7), geldende tekst in G.B. 1905 No. 2.

Voor bauxietonderzoek en exploitatie bestaat de bauxietverordening G.B. 1919 No. 80, gewijzigd bij G.B. 1920 No. 79, 1925 No. 5 en 1926 No. 8.

Voor onderzoek en ontginning van petroleum en steenkolen geldt de verordening van 20 Mei 1924 G.B. No. 27.

In den laatsten tijd zijn enkele monopolies verleend aan personen en syndicaten, als daar zijn:

aan W.L. Kann van Pittsburg, ingevolge verordening van 11 Jan. 1924 (G.B. No. 2) voor het uitvoeren, doen uitvoeren, ten uitvoer aanbieden of ten uitvoer in voorraad hebben van onbewerkt, half bewerkt en bewerkt hout van Possumtree (Hura crepitans) - uitgezonderd meubels.

aan B. Koker Jz. (sedert veranderd in de N.V. ‘The Surinam Oil Co.’) ingevolge de verordening van 20 Mei 1924 (G.B. No. 27) voor het onderzoek naar en de ontginning van petroleum en steenkolen op domeingrond.

[p. 141]

Volksvlijt Bestaansbronnen.

Alle takken van volksvlijt worden zooveel mogelijk aangemoedigd door den Gouverneur, die aan de Koningin en aan de Kol. Staten alle daartoe strekkende voordrachten doet.

Er is eene Kamer van Koophandel en Fabrieken, terwijl commissiën van landbouw opgericht kunnen worden.

De oudste bron van bestaan der kolonie is de landbouw, waarvan de eerste vorm was de groote landbouw op de plantages van 500-1000 akkers (215 tot 429 H.A., en grooter, uitgeoefend. Eerst in de zeventiger jaren der vorige eeuw - na de opheffing van het 10-jarig Staatstoezicht (1863-1878) op de 1 Juli 1863 vrijgemaakte slaven - werd de kleine landbouw, uitgeoefend op perceelen van 1-20 H.A. oppervlakte, geboren.

De tegenwoordige hoofdcultures zijn die van suiker, koffie en rijst.

De hiervolgende blz. geven een overzicht van den grooten, zoowel als kleinen landbouw.

De Groote Landbouw.

Koffie.

De cultuur van Liberiakoffie in Suriname breidt zich gestadig uit. Het grootste deel der cacao aanplantingen is geleidelijk in Liberiakoffie omgezet. Een vijftiental jaren geleden, in 1912, bedroeg de koffieproductie van alle plantages tezamen ongeveer 1800 balen per jaar. Deze productie steeg in 1923 tot 25126 balen. Door ongunstige weersgesteldheid daalde de opbrengst in 1924 tot ongeveer 16000 balen. In 1925 steeg ze weer tot 23160 balen, om in 1926, als gevolg van de abnormale droogte 1925/1926 terug te vallen tot 17600 balen.

De bovengenoemde langdurige droogte had tot gevolg, dat de aanrijping van de koffie zeer langzaam ging. In November/December eerst plukte men op vele plantages volop; op sommige plantages viel de oogst zelfs nog later en wel pas in het begin van 1926. De uitlevering viel bij de bewerking algemeen tegen en werd in plaats van 9 slechts 7% verkregen. Op eenige ondernemingen was de uitlevering nog beneden 7%.

Het jaar 1927 daarentegen belooft een rijkelijke oogst. Gedurende de laatste maanden van het jaar is de koffie op zoo'n overvloedige wijze gaan aanrijpen, dat alleen

[p. 142]

met de uiterste krachtsinspanning de fabrieken al het product kunnen verwerken. Niet alleen de oogst is zeer groot, maar ook de uitlevering is zeer bevredigend. Deze bedroeg op enkele ondernemingen zelfs ruim 10%.

De overvloedige dracht der boomen, de bevredigende uitlevering, het bijzonder gunstige seizoen en den hoogen prijs voor Liberiakoffie - gemiddeld f 1,29 per K.G. - hebben het jaar 1927 gemaakt tot een zeer gunstig koffie-jaar. Op alle ondernemingen wordt daarom dan ook de koffieaanplant uitgebreid. De meergenoemde droogte heeft echter op de meeste plantages gebrek aan plantsoenen doen ontstaan.

Van ernstige ziekten of plagen heeft de Liberia-koffie niet te lijden. Wel treedt hier en daar de zeefvatenziekte in mindere of meerdere mate op, doch deze ziekte is over het algemeen niet van een verontrustend karakter. Het Landbouwproefstation heeft deze koffieziekte thans in ernstig onderzoek.

Hieronder volgt een staat van de koffieproductie van den grooten landbouw gedurende de laatste 15 jaren, uitgedrukt in balen van 100 K.G.

1912	1805 balen	1920	17406 balen
1913	3070 balen	1921	17407 balen
1914	4274 balen	1922	24599 balen
1915	5930 balen	1923	25120 balen
1916	7215 balen	1924	15576 balen
1917	14512 balen	1925	23160 balen
1918	16474 balen	1926	17620 balen
1919	12086 balen

In dezen staat kunnen de jaren met onvoldoenden neerslag onmiddellijk worden aangewezen, daar deze de geleidelijke vermeerdering van de productie onderbreken.

De uitvoer in 1926 bedroeg 20727 balen.

Cacao.

Van de eertijds zoo bloeiende cacaocultuur is thans niet veel meer overgebleven. Ziekten en plagen (krullotenziekte, instervingsziekte en thrips) hebben deze cultuur gaandeweg te gronde gericht. De droogte van 1925-1926 gaf haar den genadeslag. De totale productie van den grooten landbouw, welke in het jaar 1901 bedroeg 23525 balen, was in 1926 slechts 620 balen, d.i. bijna 1/40 deel van den oogst van een 25-tal jaren geleden.

De boomen, die op lossere gronden stonden en daar-

[p. 143]

door dieper wortel konden schieten, hebben de droogte vrij goed doorstaan. Als merkwaardigheid mag vermeld worden, dat de stand der boomen, die na de abnormale droogte in leven zijn gebleven, op het oogenblik vrij gunstig is, ook wat ziekten betreft. In de productie kwam ook een geringe verbetering.

Een staat aangevende de cacaoproductie van den grooten landbouw, in balen van 100 K.G., gedurende de laatste 15 jaren volgt hieronder:

1912	5988 balen	1920	10844 balen
1913	10963 balen	1921	10740 balen
1914	10912 balen	1922	9092 balen
1915	10626 balen	1923	7572 balen
1916	13404 balen	1924	5187 balen
1917	13996 balen	1925	4210 balen
1918	13340 balen	1926	620 balen
1919	8656 balen

In het jaar 1926 kon op sommige tijdstippen de locale consumptie niet eens door de productie gedekt worden, zoodat er cacao, het eertijds zoo belangrijke uitvoerproduct van Suriname, van elders moest worden ingevoerd. Toch werden er, waarschijnlijk door de productie van den kleinen landbouw, in 1926 uitgevoerd 1293 balen.

De laagste en hoogste marktprijs voor cacao was in 1926 respectievelijk f 0,48 en f 0,51 per K.G. In den loop van het jaar 1927 kwam er een verbetering in den prijs.

Suiker.

De suikercultuur is in de laatste jaren in opgaande lijn. Zoowel uitbreiding van de aanplantingen als verbetering en vernieuwing in de fabrieken hebben medegewerkt tot verhooging van de productie. Deze cultuur heeft van de abnormale droogte veel schade ondervonden. Volgens schatting zijn er daardoor ongeveer 4000 ton suiker verloren gegaan, waarvan ongeveer de helft door de onderneming Mariënburg.

Ziekten en plagen van eenige beteekenis komen in het suikerriet niet voor. De gele-strepenziekte, die hier en daar min of meer voorkomt, kan door streng doorgevoerde selectie van het plantmateriaal wel onder den duim worden gehouden.

[p. 144]

Een overzicht van de productie in de laatste 5 jaren (in tons) van de suikerplantages volgt hieronder:

	1926	1925	1924	1923	1922
Alliance	2054	2392	1200	1485	2361
Mariënburg	8030	8551	4651	6163	4533
Rust & Werk	1542	1570	1298	1211	1462
Waterloo & Hazard	2335	4099	1919	2926	3550
	_____	_____	_____	_____	_____
	13961	16612	9068	11785	11906

De uitvoer in 1926 bedroeg 10.226.610 K.G.

De uitvoer van rum bedroeg in 1922: 250.300 L.; 1923: 46.900 L.; 1924: 207.649 L.; 1925: 269.023 L.; 1926: 202.076 L.

Katoen.

De katoencultuur in Suriname, welke eenige jaren geleden met hoog gespannen verwachtingen werd hervat, is thans weer aan het uitsterven. Onregelmatige seizoenen, bolrot, tengevolge van de aantastingen door cotton stainers zijn hiervan hoofdzakelijk de oorzaak.

Van de katoenondernemingen Margarethenburg, Botany Bay, Broederschap en Constantia is alleen de eerste als zoodanig nog in bedrijf.

De overige plantages zullen hun katoenvelden omzetten in koffievelden.

In 1926 werd totaal aan ruwe katoen geproduceerd een hoeveelheid van 65930 K.G. tegen 45465 K.G. in 1925.

De kleine Landbouw.

De kleine landbouw is een niet onbelangrijke productiebron in Suriname, alhoewel de beteekenis van dezen tak van menschelijk bedrijf hier nog niet algemeen wordt ingezien.

Als producent voor de plaatselijke markt kwijt hij zich op uitstekende wijze van zijn taak. Een chronisch overvoerde markt, zijnde het gevolg van het geringe aantal consumenten in vergelijking tot het getal der producenten, werkt echter als een rem op de uitbreidingsmogelijkheid van het klein-bedrijf. Vandaar dan ook dat de bakens geleidelijk worden verzet en de klein-landbouwers in den laatsten tijd zich meer en meer gaan toeleggen op de teelt van exportproducten, voornamelijk Liberiakoffie. Met de cacao, een eertijds zeer belangrijk stapelproduct van den kleinen landbouw, is het op zware kleigrond zoo goed als afgedaan.

[p. 145]

Alhoewel de kleine landbouw geen belangrijk aandeel in den directen uitvoer heeft, draagt hij toch voor een deel bij in het gunstig maken van de handelsbalans van dit land, door vermindering van den invoer van vele levensbehoeften.

Als het meest frappante voorbeeld moge vermeld worden de vermindering van den invoer van rijst. Bedroeg deze in het jaar 1910 nog ongeveer 60000 balen, in de laatste jaren werden slechts ingevoerd ongeveer 2000 balen rijst. En momenteel in het geheel niets meer. Indien een baal ingevoerde rijst op f 20.- wordt berekend, dan heeft alleen de rijstcultuur van den kleinen landbouw den totaalinvoer met een waarde van ongeveer f 1,160,000 verminderd. Ook de buitenlandsche pinda zal binnen niet al te langen tijd geheel plaats moeten maken voor de binnenlandsche. De teelt van dit gewas, voornamelijk op Lelydorp en omstreken, wordt gaandeweg uitgebreid.

Onderstaande staat geeft een beeld van de toename van de productie aan padi gedurende de laatste 26 jaar:

1900	52714 KG.
1910	1993700 KG.
1915	5280200 KG.
1920	9798200 KG.
1926	21514535 KG.

Thans is de tijd aangebroken om te trachten voor de Surinaamsche rijst een afzetgebied in het buitenland te vinden. De werkzaamheden, die zulk een uitvoer noodwendig moeten voorafgaan, om dien met meer kans op succes te doen plaats vinden, nl. goede zaadselectie, aanplanten van één rijstsoort tegelijkertijd en sorteering van de uit te voeren rijst, zijn door het Landbouwproefstation ter hand genomen.

Vanwege den Landbouw voorlichtingsdienst zijn reeds verscheidene Indische ploegen aan kleine landbouwers verkocht Deze werktuigen stellen hen in de gelegenheid een veel grooter oppervlakte land in korteren tijd plantklaar te maken dan tot nu toe het geval geweest is. Ook de arbeidsbesparing is belangrijk, daar, als de trekbeesten goed gedresseerd zijn, slechts één man zoo'n ploeg kan bedienen.

[p. 146]

De productie van den kleinen landbouw gedurende de laatste 5 jaren bedroeg aan:

	1922	1923	1924	1925	1926
Padi	12,650,844 KG.	10,816,809 KG.	17,873,969 KG.	13,228,459 KG	21,514,535 KG.
Mais	1,480,348 KG.	1,538,198 KG.	2,206,066 KG.	2,448,437 KG.	1,611,851 KG.
Kokosnoten	2,088,523 st.	2,076,798 st.	2,165,132 st.	2,242,725 st.	1,903,540 st.
Aardvruchten	2,050,697 KG.	2,160,421 KG.	1,865,389 KG.	2,115,429 KG.	1,843,115 KG.
Bananen	447,833 bos	448,859 bos	479,740 bos	515,431 bos	376,621 bos
Sinaasappelen	344,657 st.	1,223,597 st.	1,137,232 st.	479,888 st.	427,792 st.
Peulvruchten	29,139 KG.	25,998 KG.	81,695 KG.	68,835 KG.	98,842 KG.
Bacoven	419,823 bos	414,750 bos	380,012 bos	411,168 bos	362,496 bos
Koffie	137,019 KG.	147,628 KG.	118,202 KG.	177,159 KG.	106,815 KG.
Cacao	461,060 KG.	413,238 KG.	284,625 KG.	267,669 KG.	79,875 KG.

De groote schommelingen in de productie's van padi en sinaasappelen in opeenvolgende jaren zijn een gevolg van seizoen - omstandigheden. De padi - opbrengst vooral reageert onmiddellijk op een onregelmatig seizoen. De stijgende tendenz van de productiecijfers is niettemin duidelijk waarneembaar.

Nevens den landbouw, wordt ook de veeteelt op de kuststrook uitgeoefend. Van veel beteekenis is dit bedrijf echter steeds niet. In hoofdzaak bepaalt het zich tot runderen, varkens, geiten en pluimveeteelt.

De veestapel bestond op 1 Januari 1927 uit ongeveer 16316 runderen, 152 paarden, 752 ezels, 247 muilezels, 262 schapen, 6533 geiten en 5904 varkens.

Balata-industrie. In het binnenland worden verschillende industrieën gedreven, waarvan de Balata-industrie, de voornaamste is. In dit bedrijf, dat in de laatste jaren steeds stijgende uitkomsten heeft opgeleverd en aanzienlijke baten voor de koloniale kas afwerpt, vindt zoowel de middenstand als de lagere bevolking een ruim bestaan - rechtstreeks zoowel zijdelings - waarin ook deelen honderdtallen uit de naburige kolonie Demerara en van de W.-I. eilanden in de eerste plaats St. Lucia, overgekomen arbeiders.

In de industrie hebben in 1926 2045 arbeiders emplooi gehad.

De uitvoer van balata in de laatste 10 jaren beliep:

1917	1.034.211 K.G.
1918	625.022^5 K.G.
1919	493.907 K.G.
1920	432.700 K.G.
1921	464.500 K.G.
1922	395.500 K.G.
1923	767.000 K.G.
1924	558.279 K.G.
1925	678.415 K.G.
1926	470.092 K.G.

[p. 147]

De Goudindustrie heeft, ofschoon de goudrijkdom van den bodem vaststaat en herhaaldelijk schitterende vondsten gedaan zijn - o.a. stukken gedegen goud van 30 gram tot 13 K.G. - het nimmer tot groote bloei gebracht.

De huidige bedrijfsvorm in de goud-industrie is dan ook, op één enkele uitzondering na, de Compagnie des Mines d'Or in de Boven Lawa, het kleinbedrijf. Deze bedrijfsvorm bestaat hierin, dat de terreinen die vroeger door kapitaal krachtige maatschappijen werden geëxploiteerd, thans gerepasseerd worden door gewezen goudarbeiders, die voor het recht daartoe aan den concessionnaris een deel der bruto-productie (gewoonlijk 15%) afstaan. Begrijpelijk is het dat dit bedrijf zeer primitief gedreven wordt en de productie moest achteruit gaan, waar de exploitatie op steeds dezelfde plekken wordt uitgeoefend, aangezien er geene nieuwe geëxploreerd worden.

Het aantal arbeiders in de goud-industrie bedroeg in 1926: 491.

De uitvoer van goud in de laatste 10 jaren beliep:

1917	701.342^5 Gr.
1918	696 008^7 Gr.
1919	556.642^4 Gr.
1920	458.739^6 Gr.
1921	291,347^5 Gr.
1922	351.377^4 Gr.
1923	365,442^8 Gr.
1924	315.638^4 Gr.
1925	265.487 Gr.
1926	250.656^5 Gr.

Bauxiet (aliminium erts) komt in Suriname in aanzienlijke afzettingen voor en werd met goeden uitslag geëxploreerd door de ‘Aluminium Company of America’, die een dochter maatschappij, de ‘Surinaamsche Bauxiet Maatschappij’, in het leven riep.

De Surinaamsche Bauxiet Maatschappij werd op 19 December 1916 dus 10 jaar geleden, opgericht met een aanvankelijk kapitaal van één millioen gulden, welk kapitaal intusschen is aangegroeid tot ruim vijftien millioen gulden. Gedurende de eerste jaren van haar bestaan had deze Maatschappij, welker ertsmijnbouwconcessie midden in de Surinaamsche wildernis gelegen is, te kampen met de ontzaglijke moeilijkheden verbonden aan alle pionierswerk in de tropen.

Onder degelijke en zaakkundige leiding gelukte het echter alle moeielijkheden te boven te komen.

[p. 148]

In 1924 werd een Nederlandsche Directeur-Beheerder benoemd, die de leiding op zich nam en in 1925 een uit Nederlanders bestaande staf samenstelde ter vervanging van de Amerikanen, welke van de oprichting af in de kolonie waren werkzaam geweest onder een Amerikaanschen Directeur.

Door deze Nederlanders werd op Moengo met behulp van Surinamers onder technische leiding van een Amerikaanschen constructeur, een reuze installatie opgericht voor het ten deele bewerken van het bauxiet, waarna het geschikt is om er, langs electrolitischen weg, aluminium uit te maken.

Deze nieuwe hoogst moderne fabriek, welke eene capaciteit heeft van ruim 200.000 ton per jaar, werd den 20n. December 1926 in bedrijf gesteld en beantwoordt volkomen aan de verwachtingen.

Een electrische centrale van 2000 P.K. levert de noodige energie voor het bedrijf en voor de verlichting.

Het complex nieuwe fabrieks-gebouwen, hetwelk in ongeveer een jaar werd opgericht, kostte meer dan drie millioen gulden.

Het plaatsje Moengo aan de rivier de ‘Cottica’, in het ontginnings-centrum gelegen, door de maatschappij in 1920 gesticht, werd sedert 1924 enorm uitgebreid.

Moengo ligt ten O. van Paramaribo en slechts een kleine 50 K.M. van de Marowijne rivier, welke rivier de grens vormt tusschen Nederlandsch en Fransch Guyana. De verbinding met Paramaribo geschiedt uitsluitend te water over de rivieren Cottica, Commewijne en Suriname, een afstand van ruim 160 K.M. Een Gouvernementsstoomer zorgt voor eene wekelijksche verbinding, terwijl de maatschappij een eigen riviervloot bezit, bestaande uit motor- en sleepbooten welke op en neer varen en zoodoende veelvuldige verbinding met de hoofdplaats tot stand brengen.

Een draadloos-station en postkantoor zorgt voor de verbinding met de buitenwereld.

Maandelijks wordt door deze maatschappij gemiddeld f 100.000.- aan salarissen en loonen in Suriname betaald, terwijl de koloniale kas eveneens maandelijks ± f 10.000.- van deze onderneming aan allerlei belastingen ontvangt.

Het personeel te Moengo met inbegrip van het hoofdbureau te Paramaribo, bestond eind December 1927 uit 755 man, w.o. 18 in Nederland geëmployeerde Nederlanders.

[p. 149]

Bij normaal-bedrijf wordt gerekend op een dag productie van 600 ton, waarbij gerekend wordt op 1 arbeider per ton bauxiet. De normale sterkte der arbeidsmacht in de mijn bedraagt dus 600 man. Daarbij komt de staf van het personeel met geneesheeren en verpleegsters voor een ziekenhuis van 60 à 80 patienten.

De fabriek beslaat eene oppervlakte van 80.000 vierkante voet. Voor den bouw is 10.000 ton beton gestort, er is 950 ton ijzer voor constructie werk gebruikt en aan ijzeren pijpen en buizen 200 ton. In de fabriek staan 1500 ton machinerieen, w.o. twee droogtrommels, die elk 30 ton erts per uur kunnen drogen, welke droging geschiedt door het inblazen van steenkoolpoeder in de droogtrommels, dat na ontvlamming groote hitte ontwikkelt.

De opslagplaats aan de rivier kan 16.500 ton gedroogd bauxiet bevatten. Door transportbanden kan in een schip 2500 ton van uit de opslagplaats in circa 4 uren geladen worden.

De steiger, waaraan de schepen meren, heeft eene oppervlakte van 10,000 vierkante voet.

De pompen, die het water voor de fabriek uit de Cottica halen, hebben eene capaciteit van 840.000 liter per uur.

De tanks die de olie bevatten voor de drie Dieselmotoren elk van 550 P.K. en een kleine van 250 P.K. welke de drijfkracht voor het geheele bedrijf leveren, hebben te zamen een inhoud van 1¾ millioen liter.

Hieronder volgt nog eene opgave van de sedert het begin der operaties tot eind 1927 verscheepte tonnage bauxiet alsmede het aantal schepen dat voor de verscheping gebezigd werd;

1922	-	12.447
1923	-	11.874
1924	22	55.877
1925	34	86.790
1926	19	46.139
1927	68	174.834
		_____
		Totaal 387.961

Behalve door de ‘Surinaamsche Bauxite Maatschappij’

[p. 150]

wordt bauxiet hier nog ontgonnen door de ‘Kalbfleisch Corporation’ gevestigd te New York.

De exploitatie geschiedt op particulier terrein - ‘Ongelijk’ - in de Para. Het product van deze onderneming wordt niet voor aluminium-winning doch uitsluitend voor chemische doeleinden verwerkt.

Gedurende 1927 werden ± 5000 ton bauxite van deze onderneming verscheept.

Aàn de Suriname rivier, bij de monding van de Paradoorsnede is een emplacement opgericht en een steiger voor zeeschepen gebouwd. Het product wordt in groote ponten van de plaats van ontginning naar het emplacement vervoerd waar het gebroken, gewasschen en gedroogd wordt.

De arbeiders macht bestaat uit gemiddeld 250 man.

Cinnabar of kwikerts werd eenige jaren geleden ontdekt, maar tot nu toe kwam het niet tot exploitatie.

In 1918 is door den mijningienier G. Douglas ijzererts ontdekt en is de exploratie daarvan in 1920/'21 door Prof. Grutterink voor rekening van de Rotterdamsche firma W.H. Müller & Co. ter hand genomen. Ook de Guyana Goud placer werd op ijzer onderzocht door ing. Voit. Van deze onderzoekingen is echter niet veel naar buiten gebleken, althans is er van exploitatie tot nu niets gekomen.

Het onderzoek naar petroleum werd door een Hollandsche Mij. (Merkuur) ter hand genomen, op grond van aanwijzingen van de aanwezigheid daarvan in den Surinaamschen bodem. Van andere zijde is door den heer Wing Easton eveneens gezocht naar petroleum. Thans is aan de heeren Moelaart en Koker met uitsluiting van derden concessie daarvoor verleend. Deze concessie is thans in de ‘Surin. Oil Compy,’ ingebracht.

In den loop der tijden zijn er herhaaldelijk aanwijzigingen gevonden van de mogelijkheid van het voorkomen van koper, lood, tin, steenkool en diamant in dit land, doch een systematisch onderzoek werd nooit ingesteld. In 1922 is meer speciaal naar diamant gezocht en enkele steentjes ook gevonden. Sedert is daar niets meer aan gedaan.

[p. 151]

Staat betreffende verleende en hernieuwde concessiën van delfstoffen met uitzondering van Bauxite.

JAAR	Verleende concessie
	10c. p. HA.		25c. p. HA.		50c. p. HA.
	getal	H.A.	getal	H.A.	getal	H.A.
1917	59	24247	2	700	-	-
1918	38	9353	-	-	3	800
1919	30	14970	-	-	-	-
1920	17	4365	1	200	1	450
1921	20	4000	-	-	-	-
1922	47	14756	1	408	-	-
1923	58	17613	-	-	3	1650
1924	43	10631	-	-	-	-
1925	32	7250	-	-	-	-
1926	27	6065	-	-	-	-

JAAR	Hernieuwde concessie
	10c. p. HA.		25c. p HA.		50c. p. HA.
	getal	H.A.	getal	H.A.	getal	H.A.
1917	43	133284	19	12950	43	57920
1918	16	7142	38	127082	42	60621
1919	15	4368	31	103317	42	58736
1920	11	11615	18	8009	48	94218
1921	10	2200	6	1500	40	57410
1922	14	2800	8	2565	40	55668
1923	25	9906	7	1400	36	54807
1924	61	17440	6	1250	27	50832
1925	48	11600	13	4703	27	51132
1926	41	9475	14	7339	25	40042

Houtkap. Aan deze industrie wordt in de laatste jaren meer gezette aandacht gewijd. En bedriegen de teekenen niet, dan is de tijd niet ver af meer waarop de in het binnenland aanwezige rijke hoeveelheden van uitstekend bouw en kostbaar meubelhout met vrucht zullen worden geëxploiteerd.

In tegenstelling met wat voorheen zoo vaak daarover beweerd werd, zijn bevoegde deskundigen van oordeel dat de rivieren met hare talrijke bevaarbare zijtakken voortreffelijke transportwegen voor houtvervoer vormen.

Op grond van proeven aan het Panama-kanaal genomen is vastgelegd dat Manbarklak, die in zeer groote complexen hier voorkomt, beter bestand is tegen paalworm (Toredo Navalis) dan alle tot dusver bekende houtsoorten. Ook van de Basra locus kan dit, hoewel in geringere mate getuigd worden.

In 1926/1927 bezocht Dr. Pfeiffer, de deskundig adviseur van de commissie belast met het onderzoek van Surinaamsche houtsoorten, de kolonie. Hoewel het officieel rapport nog niet is verschenen, is het bekend dat het gunstig zal luiden.

Van de hand van Dr. Pfeiffer verscheen een wetenschappelijk werk in drie deelen, met atlas, betreffende de eigenschappen der in Suriname voorkomende houtsoorten.

De exploitatie van Possumhout waarvoor de heer W.L. Kann (nu wijlen) monopolie verkreeg bevindt zich nog steeds in het stadium van proefneming.

[p. 152]

Vele der Surinaamsche houtsoorten zijn buitengewoon geschikt voor allerhande werken. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het navolgend staatje, aangevende eenige breekproeven betreffende sommige van de houtsoorten, enz.

Ajoewa	0.53	485	360	80 000	1.9
Baboenhout	0.53	440	320	95	2 2
Bolletrie	1.10	1380	950	200.000	3.4
Bruinhart	0.90	1345	1050	197.000	2.7
Ceder	0.45	375	260	78.000	1.4
Copie	0.86	1070	780	148.000	2.8
Djedoe	0.80	840	640	105.000	2.75
Groenhart	1.075	1500	1150	230.000	2.6
Ingipipa	0.75	795	520	175 000	3.2
Krappa	0.66	665	450	122.000	3.6
Locus	1.05	820	700	164.000	1.85
Manbarklak	1.04	1215	900	180.000	3.3
Oemabarkl.	1.01	970	600	155.000	2.35
Peto of Mora	1.13	955	725	182.000	1.9
Prokonie	0.84	715	650	155.000	1.75
Pisie (witte)	0 50	585	360	131.000	2 4
Purperhart	0.90	1315	1000	179.000	2.9
Riemhout	0.78	1000	800	199.000	2.4
Spijkerhout	1.16	410	1050	257.000	2.0
Walaba	1.10	1050	950	173.000	2.3
Wane	0.69	730	500	143 000	2.3

De uitvoer van hout bedroeg in:

JAAR	Onbewerkt hout M^3	Lett.-hout Kg.	Brand hout Stêre	Kws. bitter Kg	Planken M^3	Dw.-ligg. M^3	Singels stuks
1916	1139	36218	-	-	-	-	-
1917	2097	39263	25	18542	-	-	-
1918	571	6939	162	13300	-	-	-
1919	872	42324	534	3737	-	-	-
1920	3761	56590	1498	13350	221	384	144200
1921	4016	71946	965	-	626	42	259550
1922	2172	147400	309	1500	887	-	20100
1923	2490	49126	34	1500	151	46	92800
1924	2016½	34456	13	-	10027/40	1073	20000
1925	33403/40	18415	2½	-	325.9/10	-	52500
1926	31077/20	41926	270	-	40⅖	13150	-

[p. 153]

De voorwaarden waaronder concessiën tot het bewerken van hout op domeingrond worden verleend zijn te vinden in G.B. 1922 No. 77.

De Visscherij in Suriname is van weinig beteekenis Zij wordt uitsluitend voor plaatselijk verbruik uitgeoefend. Gevischt wordt op de rivieren en aan het strand. In den grooten drogen tijd wordt veel z.g. ‘Zwamp’ of ‘Boschvisch’ aan de markt gebracht.

De Hoedenvlechtindustrie neemt hier een niet onbelangrijke plaats in onder volksvlijt.

Er bestaat een R. Kath. hoedenvlechtschool waarvan degelijk werk verkregen wordt, en waarvan het product ook in het buitenland afzet vind.

Als materiaal wordt gebruikt de Carludovica Palmata en Mauritius-vezel. (De laatste alleen voor de duurste hoeden.)

De Carludovica wordt uitsluitend uit eigen aanplantingen verkregen,

In 1927 werden 4430 hoeden gevlochten waarvoor f 11.161.40 aan arbeidsloon werd uitbetaald.

Het aantal leerlingen aan de school bedraagt 160. -

Touwslagerij. Onder leiding van de Fraters van Tilburg bestaat er sedert 1917 een Touwslagerij waarvoor in hoofdzaak sisal, uit eigen aanplant verkregen, gebruikt wordt.

Sigarenmakerij. Deze industrie wordt, eveneens onder leiding van de Fraters van Tilburg, sedert 1916 op bescheiden schaal uitgeoefend. Het daarvoor benoodigde materiaal wordt ingevoerd.

Het product van deze beide industrieën vind in Suriname zelf afzet.

Overzicht v/d. in en uitvoer in geldswaarde en van het percentage daarvan uit en naar Nederland in de laatste 5 jaren:

Jaar	Invoer	Percentage uit Nederland	Uitvoer	Percentage naar Nederland
1922	f 10 563.579	43.14	f 5.688.370	33.48
1923	f 7.885.161	42 24	f 8.388.338	33.84
1924	f 7.496.453	48.65	f 7.409.441	38.13
1925	f 9.474.161	43.78	f 9.932.306	47.40
1926	f 10.020.516	41.24	f 7.689.685	67.35

[p. 154]

Verbinding met het buitenland.

De Telegraafverbinding wordt door het Gouvernement onderhouden door den Lands Radiodienst. Van deze instelling volgen hier enkele bijzonderheden.

Het telegrammen-verkeer tusschen Suriname en het buitenland had tot medio 1925 plaats door middel van de Fransche Kabel-Maatschappij.

Het toen reeds bestaande radio-station in den Cultuurtuin was het eigendom der Surinaamsche Bauxiet-Maatschappij en niet opengesteld voor het publiek verkeer. Alleen werden via dit station de belangen dier Maatschappij tusschen Paramaribo en Moengo waar eveneens een station is opgesteld, onderhouden.

In 1925 werd door het Gouvernement bovengenoemd radio-station overgenomen en gelijktijdig werden te Albina, Coronie en Nickerie kleine radiostations opgesteld.

Het station in den Cultuurtuin kwam al spoedig in volle werking en moest, om een goede verbinding met het buitenland te kunnen onderhouden, weldra uitgebreid worden. In hoofdzaak was men toen aangewezen op het tegenstation te Barbados, welke alle telegrammen voor Suriname aannam en voor verdere doorzending via verschillende kabels zorg droeg.

Inmiddels werd er met kracht gewerkt aan uitbreiding van het station in den Cultuurtuin; proeven werden genomen met nieuw aangemaakte onderdeelen en het resultaat was dat door middel van primitieve instrumenten al spoedig een rechtstreeksche verbinding met Nederland kon worden onderhouden, terwijl ook met New-York voeling kon worden verkregen.

Spoedig daarop ging men over tot het aanschaffen van eene definitieve kortegolf-installatie, waarmede dag en nacht rechtstreeks met Nederland en Amerika gewerkt kon worden, met uitschakeling van alle tusschenstations.

Er werd verder getracht om z.g. ‘duplex’ te werken, d.w.z. met vele stations tegelijk. Thans is het station in den Cultuurtuin in staat met 3 verschillende landen tegelijk in verbinding te staan, b.v. met Nederland, New-York en een ander willekeurig station van West-Indie.

Het station in den Cultuurtuin is momenteel voorzien van 3 verschillende zend-installaties, t.w. 1 voor het verkeer met West-indiëen 2 voor het transoceaan verkeer.

De ontvangtoestellen benoodigd om gelijktijdig van alle seinende stations berichten te kunnen ontvangen,

[p. 155]

zijn opgesteld in een daarvoor speciaal ingerichte gebouw aan de Gravenstraat. Zoowel dit gebouw als dat in den Cultuurtuin is voorzien van masten, waaraan de benoodigde antennes bevestigd zijn, terwijl beide gebouwen onderling verbonden zijn door middel van ondergrondsche kabels, waarlangs per telefoon de noodige instructies van het ontvang-gebouw naar het zendstation worden doorgegeven.

Door de telegrafisten worden van uit het ontvanggebouw door middel van ondergrondsche kabels de zendtoestellen in het zendgebouw in werking gebracht, terwijl zich in het zendgebouw bevinden de z.g. afstemmers, die door de telegrafisten telefonisch gewaarschuwd worden welke motoren of welke golflengten gewenscht worden. Het ontvangstation in de Gravenstraat is tevens ingericht voor het aanbieden van telegrammen.

De navolgende landen of stations kunnen rechtstreeks bereikt worden: Nederland, Amerika, Porto Rico, St. Martin, Curaçao, Martinique, Barbados, Trinidad, Demerara, Cayenne.

Met de bovengenoemde districten Albina, Coronie en Nickerie kan dagelijks op vastgestelde uren verbinding worden verkregen.

De telegrammen bestemd voor Amerika worden allen via New-York, die voor Europa allen via Amsterdam overgeseind.

De thans bestaande tarieven zijn, in vergelijking met 3 jaar geleden, belangrijk gedaald. Zie het volledig tarief elders in dit boek.

De Lands-Radio-Dienst-Suriname is de eerste in geheel West-Indië, die zich verheugen mag in eene rechtstreeksche en goedkoope verbinding met het Moederland en heeft als zoodanig een zeer goeden naam, niet het minst daar, door zijne transoceaan-verbinding, Suriname in staat is vele telegrammen uit het buitenland via Paramaribo door te geven naar andere landen, (b.v. telegrammen Parijs-Martinique, enz.), van welke gelegenheid dan ook een zeer druk gebruik wordt gemaakt.

Inlichtingen betreffende deze tak van dienst en tarieven zijn elders in dit boek opgenomen.

Scheepvaartverbindingen. De verbinding met het Moederland wordt door schepen van de ‘Koninklijk Nederlandsche Stoomboot Maatschappij’, waarin sedert 1927 de Koninklijk West-Indische Maildienst is opgenomen, onderhouden. De vaart is een drie wekelijksche. De reisroute is: Amsterdam, Dover, Madeira, Paramaribo,

[p. 156]

Georgetown, Trinidad, Carupano, Pampatar, Porto Sucre, Guanta, La Guaira, Porto Cabello, Curaçao, Port au Prince, New-York.

Op de terugreis worden ook Plymouth en Hâvre aangedaan, doch Dover niet.

Door deze schepen kan Suriname verbinding met de genoemde havens onderhouden.

Met New-York wordt eveneens een drie wekelijksche vaart onderhouden en wel door de ‘Ocean Domiminion Steamship Corporation’ gevestigd te New York.

De vaart op Suriname is door deze Maatschappij overgenomen van de ‘Columbian-line’ die een van hare schepen aan de ‘Ocean Dominion’ heeft overgedaan.

De reis route van de schepen van deze corporation is: New York-Barbados Trinidad-Demerara-Cayenne en Paramaribo vice-versa. Om de andere reis wordt Haity aangedaan.

Maandelijks doen de Intercoloniale booten der ‘Cie Generale Transatlantique’ Suriname aan op hunne reizen naar, zoowel als van Cayenne.- Door deze lijn bestaat eveneens, via Martinique een geregelde verbinding met Europa.

De ‘Aluminum-line’ waarvan de schepen hier bauxite van de Surinaamsche Bauxite Maatschappij afhalen, onderhouden een geregelde veertiendaagsche dienst tusschen New Orleans en Mobile naar Suriname en tusschen liggende havens. Het Kol. gouvernement onderhoudt een twee wekelijksche dienst via Nickerie met Demerara en via Albina met St. Laurent (Fr. Guyana.)

Door de schepen van de ‘James Nourse Ltd.’ die o.m. een vaart tusschen Engeland en Trinidad onderhouden worden geregeld goederen voor Suriname tot Trinidad mede genomen.

Ook doen particuliere schoeners op ongeregelde tijden onze haven aan.

[p. 157]

Waarde van de uitvoerproducten in guldens over de laatste 10 jaren.

PRODUCTEN	1917	1918	1919	1920	1921
Aardvruchten	-	-	349	14243	21665
Bacoven [versch]	671	3	-	39	768
Bacoven [gedr.]	-	-	-	1055	-
Balata	3102633	2250081	1880284	1652698	1742990
Bananen	24	25	-	256	538
Bauxiet	-	-	-	1000	-
Boonen	-	-	-	9155	12326
Cacao	1002053	1234181	1586349	1499271	598831
Cocosnoten	-	-	-	-	-
Cocosolie	-	-	-	-	-
Cokes	-	-	-	217	2215
Copra	-	-	140	-	-
Dieren [levende]	-	-	-	-	-
Gomma	243	-	322	925	1146
Goud [ruw]	981880	974413	892569	706561	442898
Groenten	-	-	-	1702	1230
Hoeden	-	-	-	3660	10601
Hout [○ of □]	41940	11420	35733	1872641	200078
Hout [brand]	75	486	2561	5259	3609
Hout [dwarsliggers]	-	-	-	22564	2400
Hout [kool]	-	-	11	838	229
Hout [kwassie]	1484	7315	400	790	-
Hout [letter]	9816	1755	11791	14138	29878
Hout [planken]	-	9640	4483	11222	40115
Hout [singels]	-	-	-	3022	8351
Huiden	8150	4534	37238	16767	30

PRODUCTEN	1922	1923	1924	1925	1926
Aardvruchten	870	1317	383	11108	1800
Bacoven [versch]	3464	1792	119	154	113
Bacoven [gedr.]	-	-	-	-	-
Balata	1317550	2596961	1935850	2414389	1616899
Bananen	1569	1391	988	2040	1048
Bauxiet	133700	99036	480256	694610	372974
Boonen	2137	1009	6543	10641	6470
Cacao	641720	565312	287791	398042	68731
Cocosnoten	113	140	24	2	-
Cocosolie	166	696	400	626	339
Cokes	313	-	-	-	-
Copra	-	-	-	-	-
Dieren [levende]	-	967	2948	7223	2443
Gomma	1780	62	3661	2869	204
Goud [ruw]	528854	546803	485575	399392	377767
Groenten	1691	646	845	4738	963
Hoeden	6481	9510	1800	8670	4843
Hout [○ of □]	58868	128904	63659	105702	190865
Hout [brand]	1395	130	24	9	917
Hout [dwarsliggers]	-	2267	4322	-	26300
Hout [kool]	353	1984	865	264	122
Hout [kwassie]	75	180	-	-	-
Hout [letter]	49746	10835	7572	5245	12501
Hout [planken]	27762	2614	4121	18054	1743
Hout [singels]	402	1260	380	818	-
Huiden	11244	15919	15401	14584	17704

[p. 158]

PRODUCTEN	1917	1918	1919	1920	1921
Katoen	-	-	-	-	900
Koffie	586966	787	2995854	872688	750385
Koolteer	-	-	1450	13044	6980
Koren [maïs]	9939	1074	35354	80806	55489
Krappapitten	-	-	-	15	-
Lemmetjes [citr.]	-	-	-	19	7
Locusgom	55	82	-	-	-
Lucifers	-	-	-	-	-
Mangrovebast	-	11373	750	-	-
Melasse	31844	14359	2601	13970	1613
Meubelen	-	-	-	698	4511
Nekoe [nekou]	-	-	-	1859	-
Rubber [hevea]	12756	6444	12536	3777	-
Rum of Dram à 50%	97859	162454	49332	39828	37735
Rundhorens	-	-	-	-	-
Rijst [gepeld]	-	-	-	9165	26658
Rijst [ongepeld]	-	-	-	253	340
Rijst [zemelen]	-	-	-	553	425
Sinaasappelen	-	-	-	-	-
Suiker [1e product]	2657655	2337381	1394060	2172716	2294735
Suiker [2e product]	24664	23102	34593	99480	245295
Tonkaboonen	63	-	-	-	-
Touwwerk	-	-	-	-	-
Vezels	-	5473	1835	6050	800
Vischlijm	2565	6967	7275	7579	9902
Vruchten [versche]	-	-	-	1705	4687
Zeep		-	-	600	1661
Zaden	-	-	-	-	-
Andere artikelen	8924	16690	-	-	-

PRODUCTEN	1922	1923	1924	1925	1926
Katoen	-	6090	-	4977	24708
Koffie	1082706	1556555	1530377	2001398	2312641
Koolteer	7857	10653	7821	5695	7228
Koren [maïs]	14599	6081	21080	21779	13941
Krappapitten	-	-	-	-	-
Lemmetjes [citr.]	145	8	2	3	227
Locusgom	-	215	-	-	-
Lucifers	-	900	-	-	-
Mangrovebast	-	-	-	-	-
Melasse	-	-	4950	3800	-
Meubelen	2506	760	65	3744	3921
Nekoe [nekou]	75	-	-	-	1922
Rubber [hevea]	-	-	-	-	9775
Rum of Dram à 50%	30433	23564	24917	33628	24269
Rundhorens	100	-	-	-	-
Rijst [gepeld]	15000	22410	7442	16720	19431
Rijst [ongepeld]	-	157	7	202	20
Rijst [zemelen]	150	752	824	1571	1702
Sinaasappelen	-	-	11346	9186	7450
Suiker [1e product]	1628776	2638700	2426982	3635608	2400426
Suiker [2e product]	97785	115657	56374	93467	148150
Tonkaboonen	7	-	-	-	56
Touwwerk	-	1410	-	-	-
Vezels	1500	-	-	-	-
Vischlijm	8467	9734	12428	8744	6440
Vruchten [versche]	8239	4957	1299	679	1049
Zeep	172	-	-	-	-
Zaden	-	-	-	1925	1583
Andere artikelen	-	-	-	-	-

[p. 159]

Immigratie en Kolonisatie.

Britsch-Indiërs.

Immigratie. Het eerste transport immigranten uit Britsch-Indië kwam in Suriname aan op 5 Juni 1873 per ‘Lalla Rookh’, ,t.w. 279 mannen, 70 vrouwen, 32 jongens en 18 meisjes, totaal 399.

Als gevolg van het opzeggen door de Engelsche Regeering van het met Nederland gesloten tractaat kwam het laatste transport Britsch-Indiërs hier aan per Ss. ‘Dewa’ op 24 Mei 1916 en wel 171 mannen, 80 vrouwen, 35 jongens en 17 meisjes, totaal 303.

Van 1873 t/m 1916 zijn in de kolonie aangevoerd 34028 Britsch-Indiërs, t.w. 21139 mannen, 8424 vrouwen, 2460 jongens en 2005 meisjes.

Op 20 December 1878 vertrok het eerste transport naar hun land terugkeerende Britsch-Indiërs per ‘Philosopher’ en bestond uit 304 mannen, 115 vrouwen, 33 jongens en 24 meisjes, totaal 476.

Door de vertrekkenden werd aan spaarpenningen medegenomen een bedrag van f 44100,25.

Vanaf 1878 t/m 1926 zijn naar Britsch-Indië teruggekeerd 7157 mannen, 2341 vrouwen, 1018 jongens en 996 meisjes, totaal 11512.

Het totaal bedrag door de vertrokkenen aan spaarpenningen meegenomen bedroeg f 1419,781. -

Op ult. December 1926 waren nog onder contract verbonden 54 Britsch-Indiërs, allen mannen.

Het aantal niet onder contract verbonden Britsch-Indiërs op de plantages gevestigd, bedroeg op ult. Dec. 1926: 922, t.w. 435 mannen, 197 vrouwen, 155 jongens en 135 meisjes.

Het geboortecijfer bedroeg in 1926: 664 jongens en 634 meisjes, totaal 1298 en het sterfte cijfer 515, t.w. 319 van het mannelijk en 196 van het vrouwelijk geslacht.

Op ult. Dec 1926 bedroeg het aantal in de kolonie aanwezige Britsch-Indiërs 33182 t.w. 18324 van het mannelijk en 14858 van het vrouwelijk geslacht, w.o. begrepen ongeveer 2073 afkomstig van de naburige koloniën die bij het Immigratie Departement zijn ingeschreven.

Kolonisatie. Het totaal aantal Britsch-Indiërs dat op 31 December 1926 huurders, gebruikers, of eigenaren van land was, bedroeg 8926.

Door Britsch-Indiërs werd gedurende 1926 bij overdracht van huur of gebruik van domeinland wegens aankoop van beplantingen en de opstallen betaald F. 14574.

[p. 160]

Het totaal aantal Britsch Indiërs aan wie, tegen afstand van het recht op vrijen terugvoer de premie ad F. 100.- is uitgekeerd bedroeg op ult. December 1926 12269.

In 1926 maakten door tusschenkomst van de Surinaamsche Bank 14 Britsch-Indische immigranten over F. 4550 betaalbaar te Londen, 7 Britsch-Indiërs F. 10969,40 betaalbaar in Britsch-Guyana en 1 Britsch-Indiër F. 50.- betaalbaar op Parijs, terwijl door middel van postwissels door Britsch-Indiërs verzonden werden de navolgende bedragen t.w. naar:

Engeland	door 6	F. 106,19
Nederland	door 49 F. 503,10
Ned. Oost-Indië	door 84 F. 5356,75
Demerara	door 18 F. 4024,74
Britsch-Indië	door 77	F. 2139,85

Van de perceelen aan Britsch Indiërs in eigendom toebehoorende, alsmede aan hen door Gouvernement en particulieren in huur of gebruik afgestaan, werden in 1926 de volgende voortbrengselen verkregen.

30769	KG cacao
24946	KG koffie
273635	KG aardvruchten
603743	KG koren
9449331	KG padi
176041	bossen bananen
189265	bossen bacoven
69575	KG, peulvruchten
23400	cocosnoten
110060	sinaasappelen.

De geldswaarde van verkregen producten en vruchten bedroeg F. 24030.-, van houtskool F. 47000.- en van melk F. 63000. -

Het kapitaal, dat op naam van 3058 Britsch-Indiërs op de Koloniale Post Spaarbank was belegd, bedroeg op ult. December 1926 F. 305714,41.

Nederlandsch-Indiërs.

Immigratie. De eerste aanvoer van Ned. Ind. immigranten in Suriname vond plaats door- en voor rekening van de Nederlandsche Handel Maatschappij en wel op 9 Aug. 1890 per stoomschip van de Koninklijke West-Indische Mail-dienst Maatschij Prins Willem II via Amsterdam t.w. 42 mannen, 26 vrouwen, 1 jongen en 1 meisje en op 20 Sept. d.a.v. per Prins Willem III 45 volwassenen: 31 m. en 14 vr., die op de plant. Mariënburg te werk gesteld werden.

[p. 161]

In 1894 geschiedde de eerste aanvoer van Nederl. Ind. immigranten bedragende 582 t.w. M. 402 Vr. 153, Jongens 9 en Meisjes 16 door tusschenkomst van het Koloniaal Bestuur die op 16 Juni 1894 per s.s. Voorwaarts in Suriname aankwamen.

Sedert 1894 vindt geregeld aanvoer van immigranten uit Ned. Ind. plaats en bedroeg het totaal aantal aangevoerd t/m December 1927 16550 mannen, 10513 vrouwen 413 jongens en 359 meisjes, tezamen 27835.

De terugvoer van immigranten naar Nederlandsch-Indië geschiedde voor het eerst op 13 Juni 1897. Vanaf dat tijdstip t/m Augustus 1923 vertrokken er 1866 mannen, 782 vrouwen, 161 jongens en 179 meisjes, tezamen 2988. Na 1923 vond er geen terugvoer meer plaats.

Het aantal geboorten bedroeg t/m ult. December 1926: 3929 jongens en 3742 meisjes, tezamen 7671 en het aantal overledenen 2265 van het mannelijk en 1940 van het vrouwelijk geslacht, tezamen 5305.

Op 31 December 1926 waren onder contract verbonden 11011 Ned. Ind. immigranten t.w. 6173 mannen, 3784 vrouwen, 521 jongens en 533 meisjes en het aantal als vrije arbeiders op de plantages werkende bedroeg op gemelden datum 4439, t.w. 1212 mannen, 1848 vrouwen, 721 jongens en 658 meisjes.

Het totaal Ned. Indiërs in Suriname op 31 December 1926 bedroeg 25491 waarvan 14568 van het mannelijk en 10923 van het vrouwelijk geslacht.

Kolonisatie. Het aantal Ned. Ind. immigranten dat den kleinen landbouw uitoefent en gevestigd is op Gouvernements perceelen zoowel als op terreinen van particulieren bedroeg op uit, December 1926: 3682.

De productie door deze kolonisten in 1926 verkregen bedroeg:

4049	K.G. cacao
27373	K.G. koffie
434955	K.G. aardvruchten
186992	zakken koren
2297435	zakken paddi
28854	bossen bananen
44036	bossen bacoven
6375	K.G. peulvruchten
1800	K.G. pinda
2400	kokosnoten
50100	sinaasappelen

De geldswaarde van verkregen groenten en vruchten bedroeg f 4860.- en van houtskool f 3000. -

[p. 162]

In 1926 werd door de Ned. Ind. kleine landbouwers het bedrag van f 17905,- verhandeld bij overdracht van huurperceelen en beplantingen, opstallen enz.

Door middel van postwissels werden door Ned. Ind. immigranten in 1926 verzonden:

naar Nederland f 451.- naar Ned. Indië f 8503. -

Het totaal aantal dezer immigranten, dat tegen ontvangst van de premie van f 100,- heeft afgezien van het recht op vrijen terugvoer bedroeg op ult. Dec. 1926: 9010.

Het kapitaal door de N.I. Immigranten op ult. Dec. 1926 op de Koloniale Post Spaarbank belegd, bedroeg f 7205.53 ten name van 57 personen.

Uitvoer in 1927. Ult Suriname werd in 1927 voor een waarde van bijna 12 millioen gulden of 50 pCt. meer dan in 1926 uitgevoerd. Hieronder volgt een staat van de voornaamste uitvoeren over die twee jaren.

Producten enz.	Eenheid	1927	1926
Bacoven	K.G.	2187	1235
Balata	K.G.	765572	470092
Bananen	K.G.	13279	1504
Baxiet	ton v. 1000 Kg.	176291	46454
Boonen	K.G.	30690	44844
Cacao	K.G.	208717	129221
Goud	Gram	205747	250650
Groenten	K.G.	16218	12051
Hout rond of vierkant	M^3	4755	3107
Hout, letter	M^3	15117	41926
Hoeden	Stuks	1111	1075
Houtskool	Stuks	7965	6075
Huiden	Stuks		51017
Katoen	Stuks	28388	22102
Koffie	Stuks	2306260	2072688
Koren, Mais	K.G.	163587	4125
Patates	K.G.	2773	4125
Rozenhout olie	K.G.	4660	-
Rubber	K.G.	5469	4511
Rijst (gepeld)	K.G.	460747	103311
Rijst (ongepeld)	K.G.	2367	200
Rum of Dram	Liter	301742	202076
Sinaasappelen	Stuks	857157	531057
Suiker 1e pr.	K.G.	14171797	9654420
Suiker 2e pr.	K.G.	184361	572200
Vruchten	K.G.	8335	7110
Zaden (Katoen)	K.G.	61104	20545
Zemelen	K.G.	149000	87910