De Vraagbaak. Almanak voor Suriname 1916

Wenken voor de Kokosnootcultuur.

Voor de zaadnoten neemt men van een overvloedig dragende boom, welke niet te oud en niet te jong mag zijn, 20 tot 30 jaar, de noten van middelbare grootte en wel op het tijdstip, dat deze goed rijp, doch niet overrijp, zijn. In het laatste geval is n.l. het in de noot opgesloten water of de melk bijna geheel geabsorbeerd en mist de jonge spruit daardoor het noodige levenssap. Onrijpe noten hebben natunrlijk geen kiemkracht. Ook dient ervoor te worden zorg gedragen, dat de voor zaadnoten uitgezochte vruchten bij den pluk met een koord naar beneden gelaten worden en niet geworpen, waardoor zij min of meer zouden knnnen worden beschadigd.

Daar zulk eene beschadiging zich eerst na maanden door het niet uitloopen vertoont, zijn dan alle tijd en kosten verloren.

Dit is in den regel een harde les bij deze cultuur, dat alle tekortkomingen zich eerst na langen tijd, soms eerst na jaren, openbaren, en de tijd dan verstreken is tot verhelpen.

In Indie snijden de inlanders uit de vezelschil twee tegenover elkaar gelegen reepen, welke aan de uiteinden saamgeknoopt een lus vormen. Hiermede wordt de noot aan een boomtak gehangen tot het uitloopen. Dit heeft voor, dat de plaats beschaduwd is, en men weinig kans heeft op vernietiging door witte mieren. In het groot is dit niet uit te voeren; dan dient men kweekbedden in gereedheid te brengen voor het ontvangen van de zaadnoten.

Op een daarvoor gunstig gelegen stuk droog land worden deze aangelegd tegen het einde van de regentijd. Eene lichte beschutting tegen de zon is wenschelijk, men late dus zoo mogelijk enkele schaduwboomen erom heen staan. De kweekbedden bestaan uit lange gegraven rechtzijdige kuilen van ongeveer twee voet diep, de bodem wordt bestrooid met een flinke laag asch tegen de witte

[p. 252]

mieren (houtluizen). De noten worden hierin zij aan zij geplaatst, met de drie bijeengelegen oogen naar boven; dat is de plaats waar zich de jonge spruit vertoont. Soms wordt aanbevolen om de noten vóór het in de kweekbedden leggen, een dag of 5 in zoet water te weeken, dit zou het uitloopen vervroegen. Van tijd tot tijd ga men de bedden nauwkeurig na en lette op sporen van insecten of andere vijanden. Na drie of vier maanden vertoont zich bij een der oogen de eerste spruit, welke zich al spoedig tot een blad uitrolt. Na een maand of zes neemt men de oneven nummers uit de bedden. teneinde de anderen meer plaats en lucht te geven. Tevens worden dan alle plantsoenen nauwkeurig nagezien en de zwakken terzijde gelegd; nog onuitgeloopen noten worden eveneens verwijderd. Daar de kokoscultuur langdurig is, dient er van het begin af steeds opgelet te worden, dat men geen moeite of tijd en geld verspilt aan minderwaardige exemplaren, welke deze moeite naar alle waarschijnlijkheid toch slecht beloonen, maar men legge deze terstond terzijde. De waarde der boomen ligt uitsluitend in den tijd eraan besteed, hoe eer dus gebreken ontdekt worden hoe beter.

Tegen dezen tijd begint men ook met het maken der plantgaten in de opengelegde terreinen, en wel in het beging van den drogen tijd; de gaten kunnen dan eenigen tijd open blijven voor het uitzuren van den grond. Het uitmeten van deze gaten geschiedt in evenwijdige rijen. Bij een goed beheerde cultuur zal men deze 3 voet (1 Meter) in het vierkant en even diep maken; wat hieraan meer ten koste gelegd wordt rendeert later dubbel. Bij het begin van den regentijd kan het uitplanten van de op dat tijdstip circa 1 jarige plantjes beginnen. Soms wordt herhaalde overplanting aangeraden, doch wat hierdoor gewonnen wordt, wordt aan den anderen kant verloren door het noodwendig beschadigen van de wortels en het daardoor in groei achteruit zetten.

Als plantwijdte wordt aangenomen 24 bij 24 tot 30 bij 30 voet, hetzij in een vierkant hetzij in een driehoek, waarbij dus de rijen verspringen. Het gemiddelde van 28 bij 28 voet is aan te bevelen bij goeden grond. De bladeren mogen elkaar niet raken in volwassen toestand en aan den anderen kant is het zaak geen grond ongebruikt te laten. Dit geeft een aantal van 100 boomen per Hectare.

De uitgezuurde plantgaten worden halverwege aangevuld met mest of asch, gemengd met losse aarde en

[p. 253]

vervolgens wordt de jonge plant erin gezet. De kuil wordt onder voorzichtig aanstampen gevuld tot een handbreed boven de noot, en eerst later, gelijken tred houdende met den groei, geheel aangevuld. (in het 4e jaar). Ter vulling benutte men den bovengrond uit den omtrek van het gat en niet de uitgeworpen aarde welke steeds van mindere kwaliteit is.

De jonge planten hebben veel vocht noodig, de eenige geschikte tijd voor het uitplanten is dan ook de regentijd.

Thans komt de strijd met het alles overgroeiende onkruid. Gedurig omspitten is vereischte om verstikking van de jonge plantjes te voorkomen. Een kring van 6 tot 10 voet middellijn om iederen stam dient geheel vrij te blijven van onkruid en daartoe iedere 14 dagen te worden behandeld; van tijd tot tijd wordt de grond hier 25 cM. diep losgewoeld, aan te vangen bij het 4e jaar. Zijn eenmaal de boomen wat grooter en geven zij zelf schaduw, dan verdwijnt het ondergroeiend gewas van zelf. Sommige planters raden aan om, behalve in de cirkels, het onkruid in de eerste jaren maar te laten groeien; hierdoor wordt het regenwater langer vastgehouden en het spaart kosten. De daardoor ontstane wildernis is echter een broeiplaats voor allerlei gedierte, dat schade kan aanbrengen.

De tijd van vrucht dragen beloopt van 60 tot 70 jaar, beginnende met het 5e en 6e levensjaar. De eerste noten zijn klein en gering in aantal, elke nieuwe bloemstengels geeft meerdere noten, totdat, gemiddeld na het tiende jaar, de totale productie 60 tot 200 noten per boom per-jaar bedraagt, afhankelijk van de soort en de omstandigheden.

Thans eerst blijkt het voordeel van nauwgezet werk of het nadeel van vroeger begane fouten. Slechte zaadnoten zullen een matigen oogst geven, zwakke en ziekelijke planten niet de gedurende een tiental jaren gemaakte kosten vergoeden.

Elke boom wordt eenige malen per jaar geplukt en dan tevens van doode bladeren enz. gezuiverd. De noten moeten voor de coprah-bereiding goed rijp zijn, daar het vruchtvleesch zich tijdens het rijpen vormt en dan ook niet meer zooveel vocht bevat. Het water, waarmede de jonge kokosnoten geheel gevuld zijn, wordt, naarmate het rijpen voorgaat, geabsorbeerd en het geklots daarvan geeft, voor een nauwkeurig opmerker, bij schudden, den graad rijpheid aan. De noten worden met een mes afgekapt en vallen zoodoende op den grond. Teneinde het

[p. 254]

inklimmen langs de rechte gladde stammen mogelijk te maken, worden opregelmatige afstanden inkeepingen in den stam gehakt, welke als treden dienst doen voor den naakten voet.