Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1828

[p. 119]

Mengelingen.

[p. 121]

Mengelingen.
I.

AANSPRAAK, bij de opening der Algemeene Vergadering van het Departement Paramaribo, op den 19 Februarij 1827,
uitgesproken door den voorzitter,
Mr. E.L. BARON van HEECKEREN.

Mijne Heeren!

Geachte Medeleden!

Telken reize, wanneer het tijdstip wederkeert, waarop wij, als leden dezer Maatschappij, ons in dit gebouw verzamelen, juiche ik mij zelven toe, dat ik een Nederlander ben. Waar toch elders vinden wij eene dergelijke instelling als de onze, welke, ingerigt tot het heil van allen, haren weldadigen invloed over de teederste en gewigtigste belangen der menschheid verspreidt, en, eenen zegen uitstortende over alle standen en rangen, ware ver-

[p. 122]

lichting des verstands vereenigt met die vorming des harten, welke, naar de voorschriften van het gezegend Christendom geregeld, de éénige en onontbeerlijke voorwaarde is voor ons geluk op aarde, en onze hemelsche zaligheid? Andere gewesten mogen ons vooruit zijn in de beeldende kunsten; sommige ons de loef afsteken in de uitvinding en verbetering van onderscheidene takken van nijverheid, en in de bewerking van grondstoffen, door den handel aangebragt, of door eigene spade gedolven; nergens, M.H.! ik herhaal het, bestaat er eene instelling als deze, die, zich niet bepalende tot eene bijzondere kunst of wetenschap, niettemin het meest van alle in verband staat met onze zedelijke waarde en grootheid. De vreemdeling moge dan uit onwetendheid of dweeperij den Nederlander met den naam van materialist, en wat niet al, bestempelen; wij dagen hem uit, ons op zijnen grond eenige inrigting aan te wijzen, welke zoo zeer als deze geschikt is, om tot de algemeene beschaving, ook onder de geringste volksklasse, mede te werken. Gewis, waar dezelve mogt aanwezig zijn, aldaar zou het vuist- of hanengevecht niet meer geteld worden onder de verlustigingen, aan welke zich niet alleen de gemeene man vergaapt, maar waarin ook de meer aanzienlijke het meeste welgevallen kennelijk aan den dag legt; aldaar zou men niet het schandelijk schouwspel zien, dat echtgenooten hunne vrouwen soms, voor een' mondvol sterken dranks, op

[p. 123]

de openbare marktplaatsen uitveilen en verkoopen^(*).

Neen, M.H.! het bestaan dezer Maatschappij levert ons het beste bewijs tegen de verguizingen op, welke geschriften, op vreemden bodem uitgebroeid, zich soms tegen den Nederlandschen naam veroorloven. Wij, Nederlanders, zouden slechts aan het stof hangende, goudzoekende wezens zijn, wij, die, lang voor men er in andere landen aan gedacht heeft, onze meeste krachten hebben ingespannen, om door het stichten van scholen, door het oprigten van Gods- en Weeshuizen, door zoo vele instellingen van dergelijken aard, aan de ellende onzer medemenschen te gemoet te komen?

Wij, Nederlanders, zouden als zoodanig veroordeeld moeten worden, die, zoo als de geschiedenis het leert, in eenvoudigheid, goede trouw en godsdienstigheid steeds den palm boven andere volken hebben weggedragen, en welligt, in vergelijking van dezelve, als nog den eerekans verdienen?

Wij, Nederlanders, zouden deze blaam verdienen, wij, op wier geboortegrond nimmer een cromwel, nimmer een robespierre het licht heeft gezien; wij, op wier vaderlijk erf de doodslag, de vergiftiging, steeds eene zeldzaamheid was, en waar de reiziger niet bevreesd behoeft te zijn voor de aanvallen van den op bloed en roof azenden sluip-

(*) Zie Vaderlandsche Letteroefeningen, voor Julij 1826. Mengelwerk. bl. 425.

[p. 124]

moordenaar; wij, die onder ons nimmer eenen schrijver zagen geboren worden, die juichtoonen aanhief over de vlammen, welke uit eene in brand staande stad ten hemel opgingen?^(*)

Neen, M.H.! het is alleen de kwaadaardige laster, de onzinnige dweeperij, welke op deze wijze onze eer, en die onzer brave voorvaderen, konde bevlekken. Vrij moge het dan onze verontwaardiging wekken, dat hun roem en onze naam op eene onregtvaardige wijze worden aangetast; doch laten wij ons met eene edele zelfvoldoening daarboven verheffen. Zoo lang Nederland zich aan de

(*) Het zal voor den Surinaamschen lezer geene aanwijzing behoeven, dat in deze zinsneden gedoeld wordt op het, in den verleden' jare, alhier bekend geworden werkje, getiteld: Outalissi, a tale of Dutch Guyana, Londen 1826. Voor anderen zij het genoeg alhier aan te merken, dat dit, geschrift is eene soort van Roman, van welken als de held wordt voorgesteld een uit Afrika in deze Kolonie overgebragte Neger, die, ten einde zich over de Blanken te wreken, gezegd wordt den noodlottigen brand gesticht te hebben, welke in de maand Jannarij 1821 onze stad heeft verwoest, eene daad, welke met de meeste lofverheffing door den schrijver wordt vermeld, die overigens geene gelegenheden verzuimt, om door invlechting van onderscheidene épisodes het Nederlandsch karakter te bezwalken, en zich zelfs niet ontziet, om, in door hem achter den tekst geplaatste Aanmerkingen, de meeste ambtenaren en openbare Autoriteiten in deze Kolonie, en bijzondere personen door hem kennelijk uitgeduid, op eene ergerlijke wijze te belasteren.

[p. 125]

algemeene belangen der menschheid zoodanig laat gelegen zijn, als het, blijkens den voortdurenden bloei onzer Maatschappij, doet, zoo lang dragen wij het bewijs bij ons, dat bij onze tegenpartij de logen, bij ons de waarheid is; zoo lang mogen wij vasthouden, dat, indien het Christendom waar is^(*), hetzelve niet bestaat bij hen, die in den jammer en het weegeklag van eene weenende bevolking hunnen wellust vinden, maar bij die navolgers van jezus christus, welke in Hem dien verheven' Godsgezant vereeren, die, wanneer zijne nog weinig in den geest hunnes voortreffelijken Meesters ingedrongen Apostelen van Hem verlangden, dat er vuur van den hemel zou nederdalen op die stad der Samaritanen, welke hare poorten voor Hem gesloten hield, met Goddelijke grootheid antwoordde: gij weet niet, van hoedanigen geest gij zijt; want de Zoon des menschen is niet gekomen om te verderven, maar om te behouden.

Indien, M.H.! het bestaan dezer Maatschappij tot zoodanige gewigtige gevolgtrekkingen leidt, als de bovenstaande, dat dan onze belangstelling in dezelve steeds vermeerdere, en het ons ook nu goed moge zijn, ons hier te bevinden!

Ik heb gezegd.

(*) If Christianity is true, de geliefkoosde uitdrukking van den in de vorige noot bedoelden schrijver.