Streven. Jaargang 79

(2012)– [tijdschrift] Streven [1991-]– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

bron

Streven. Jaargang 79. Herman Simissen, Antwerpen 2012

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr _str010201201_01

logboek

- 2021-06-01 RK colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Streven. Jaargang 79 uit 2012.

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).

redactionele ingrepen

De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel januari: 68, 80, deel februari: 142, 143, deel april: 305, 313, deel juni: 494, 516, 536, deel juli-augustus: 591, 629, 644, deel september: 705, deel oktober: 803, 815, 826, deel november: 876, 886, 897, deel december: 974, 987, 1013.

p. 838: in het origineel staat de eerste pagina van een artikel over Rutger Kopland. Vanaf p. 839 gaat het artikel over de poolse auteur Wislawa Szymborska. Het artikel over Rutger Kopland staat in zijn geheel op p. 935.

p. 838: in het origineel staan twee nootnummers in de tekst maar er is geen bijbehorende noottekst. In deze digitale editie zijn de nummers gehandhaaft.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel januari: binnenkant achterplat, deel februari: binnenkant achterplat, deel maart: binnenkant achterplat, deel april: binnenkant achterplat, deel mei: binnenkant achterplat, deel juni: binnenkant achterplat, deel juli-augustus: binnenkant achterplat, deel september: binnenkant achterplat, deel oktober: binnenkant achterplat, deel november: binnenkant achterplat, deel december: binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[Deel januari, voorplat]

STREVEN

JANUARI 2012

[Deel januari, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Tantra ∼ XXV, litho e.a.

[Deel januari, pagina 1]

3	Geachte Lezers Herman Simissen
4	Kleurlithografieën van Charles van Gisbergen Joris Gerits

6	‘Mondige stilte’: uitslag essaywedstrijd Walter Weyns
7	‘Ook wij zijn de Ander’ Brief van een voorbijgaande generatie David Dessin

17	Over de moderniteit van Freuds psychoanalytische behandeling Paul Moyaert De psychoanalytische behandeling hoort thuis in de eeuwenoude zoektocht naar wat mensen die geestelijk bezwaard zijn opnieuw levenskrachtiger kan maken. Het bijzondere karakter van Freuds behandeling moet worden gezien in het licht van zijn permanente aansporing om vrij te associëren en de oneindige gedachteproductie van de geest zo dicht mogelijk te volgen. De methode is daarbij tegelijk het doel. Wat genezend werkt, is dat de geest met een grenzeloze nieuwsgierigheid die eigenaardige producties exploreert.
31	Varkens en persvrijheid Waarom Animal Farm bijna niet was verschenen Herman Simissen Animal Farm is het door critici meest gewaardeerde en het meest verkochte boek van de Engelse schrijver George Orwell. Toch kostte het hem de grootste moeite het boek gepubliceerd te krijgen. Herkende men de literaire kwaliteiten van deze fabel niet, of waren er andere overwegingen in het spel?

[Deel januari, pagina 2]

42	Van klassieke naar moderne literatuur Roland Barthes over het grensgeval Sade Lode Lauwaert Nog steeds zijn schrijvers, psychologen en filosofen geïnteresseerd in het literaire oeuvre van markies de Sade. Ook in het midden van de vorige eeuw schreven toonaangevende filosofen over het oeuvre van de befaamde markies. Een van hen was de Franse filosoof en literaire criticus Roland Barthes, die in Sade, Fourier, Loyola twee essays over Sade publiceerde. Daarin stelde hij onder meer dat Sades literatuur zich op de grens tussen klassieke en moderne literatuur bevindt.

52	FORUM
52	Wij zijn de crisis Harold Polis
57	De val van Prometheus Ton Lemaire en John Gray over de vooruitgangsmythe Léonne van der Weegen
62	Een parabel over het Interbellum 1927 en de artistieke bewoners van een biografisch woordenboek Rajesh Heynickx

69	PODIUM
69	Zakenmanschap en humanisme De biografie van Willem Elsschot Stijn Vanclooster
74	Athenaeum: tegen de stroom in Wam de Moor
81	Wenen Wat er zich écht afspeelde Klaas Tindemans

86	BOEKEN Didier Pollefeyt, Hans Debel en Anthony Dupont (red.), Als gist in het deeg. Uitdagende stemmen voor geloofscommunicatie en levensbeschouwende reflectie in het godsdienstonderwijs * Bodo Brinkmann, Katharina Georgi (red.), Konrad Witz * Esther Freud, Een kwestie van geluk * Homerische hymnen * Luc Corluy, De Spaanse conquista en reconquista 711-1492. Acht eeuwen moeizaam samenleven tussen christenen, moslims en joden * Harry Jansen, Triptiek van de tijd. Geschiedenis in drievoud.

[Deel januari, pagina 95]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Barbara Segaert, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel januari, pagina 96]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

Antwerpen: De 3 leliën, De Groene Waterman, Dierckxsens-Avermaete, IMS Meir, Standaard Boekhandel, Secretariaat Streven * Brugge: De Brugse Boekhandel, De Reyghere * Brussel: Passa Porta Bookshop, Wiels Bookshop * Gent: Cafeeboek, International Press Store, Limerick, Poëziecentrum, Walry Nieuwscentrum * Hasselt: IMS * Leuven: IMS Diestsestraat, Plato * Mechelen: Salvator, De Zondvloed * Oostende: New Corman Oostende * Overijse: Standaard Boekhandel * Roeselare: De Zondvloed * Schilde: 't Klavervier * Tienen: Plato * Vilvoorde: Standaard Boekhandel * Amsterdam: Athenaeum Nieuwscentrum, Ignatiushuis, Perdu * Breda: IMS * Kaapstad: Zuid-Afrikaans Centrum voor Nederland en Vlaanderen * Stellenbosch: Protea Boekhandel

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel januari, achterplat]

Jaargang 79, nr. 1 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel februari, voorplat]

STREVEN

FEBRUARI 2012

[Deel februari, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Esperanza, litho

[Deel februari, pagina 97]

99	De stille crisis Over de waarde van geesteswetenschappen in het onderwijs Rosine Van Oost In het najaar van 2011 werd de noodklok geluid over het dalende onderwijsniveau in Vlaanderen, vooral voelbaar in de talen en de geesteswetenschappen, maar recentelijk ook in de positieve wetenschappen. Het is een proces dat zich niet beperkt tot Vlaanderen: wereldwijd zet het op een sluipende manier door. Internationaal klinkt de tegenstem steeds luider. Martha Nussbaum en Rens Bod breken, elk vanuit een andere benadering, een lans voor het behoud en de herwaardering van geesteswetenschappen in het onderwijs.
110	Hoeveel HRM verdraagt het onderwijs? Frank Saenen Human Resource Management (HRM) vertrekt van de overtuiging dat je de werkende mens als een productiemiddel kunt beheren, bijsturen en optimaliseren. De Amerikaanse socioloog Richard Sennett onderzoekt al sinds geruime tijd de ontwikkeling van oudere vormen van arbeidsorganisatie naar het moderne HRM-paradigma, het Nieuwe Werken. In het licht van zijn analyse kan men zich afvragen welke effecten dit Nieuwe Werken zoal kan hebben op de dagelijkse werkervaring van onderwijsmensen.
120	‘Wonden waar wij geen weet van hebben’ De transparante tussenwereld van Tomas Tranströmer Alexander Van Caeneghem Tomas Tranströmer kreeg de Nobelprijs voor Literatuur in 2011 omdat hij ons, volgens de laudatio van het Nobelcomité, ‘met zijn verdichtende, doorschijnende beelden een nieuwe toegang geeft tot de werkelijkheid’. Tranströmer is de dichter van de prachtige beelden, van de ontmoetingsplaatsen tussen levenden en doden, tussen slapers en wakers, en van de zoektocht naar een onderbewuste werkelijkheid. Zijn gedichten zijn een reeks overgangsgebieden, periodiek onderbroken door glimpen van duizelingwekkend verhevigde waarheid.
134	Documentaire als realiteit Over Spectres van Sven Augustijnen Robrecht Vanderbeeken De vijftigjarige onafhankelijkheid van Congo werd in 2010 uitgebreid gevierd. Desondanks blijft België systematisch om de schaduwen van zijn koloniale geschiedenis heen lopen. Met zijn Spectres (2011) keerde kunstenaar Sven Augustijnen één jaar na het feestgedruis terug naar het donkere verleden. Binnen de publieke context van het kunsteninstituut (Kunstenfestivaldesarts, Wiels, De Appel, Tate modern, e.a.) slaagde hij er in om opnieuw de aandacht te vestigen op de toegedekte moord op Lumumba.

[Deel februari, pagina 98]

144	Een omstreden handboek theologie Elisabeth Johnsons Zoektocht naar de levende God Georges De Schrijver In de Verenigde Staten is heel wat deining ontstaan rond de veroordeling van Elisabeth Johnsons boek Quest for the Living God. En terecht. Zelden gaf een boek zo'n meeslepend relaas van de theologische ontwikkeling van de laatste vijftig jaar, gaande van Karl Rahners existentiële theologie tot de bevrijdingstheologie, de feministische theologie, de ‘zwarte’ theologie, de hispanic theology, de interreligieuze dialoog, en de theologie van de schepping. Telkens wordt ingehaakt op de behoefte om God als een reële werkelijkheid te ervaren in een concrete maatschappelijke context. Maar zo'n aanpak mag blijkbaar niet. Volgens de Doctrinele Commisie van de Amerikaanse bisschoppen wijkt die af van de zuivere leer.

157	FORUM
157	Sic transit gloria mundi Pieter Anton van Gennip
162	Denken in termen van affiniteit Een gesprek met Bleri Lleshi Annemarie Estor
168	Geschiedenis voor gevorderden Henri Pirenne en de historische wetenschap Stijn Geudens

174	PODIUM
174	Heidegger, the movie Léonne van der Weegen
178	Schrijven na Frans Kellendonk Over religieuze romans Liesbeth Eugelink
183	Over de troostende kracht van de poëzie Ludo Abicht

187	BOEKEN Robert Hoozee e.a., De wereld van George Minne en Maurice Maeterlinck * Guy Poppe, De moord op Rwagasore, de Burundese Lumumba * Anil Ramdas, Badal

[Deel februari, pagina 192]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Barbara Segaert, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel februari, achterplat]

Jaargang 79, nr. 2 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel maart, voorplat]

STREVEN

MAART 2012

[Deel maart, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Boerenhof in Zoersel ∼ II / XXV, litho

[Deel maart, pagina 193]

195	Donker toerisme Vijf dagen in Litouwen Luc Rasson Een ‘donkere toerist’ bezoekt plaatsen die worden geassocieerd met geweld, lijden en dood. Dergelijk toerisme kent tegenwoordig een groot succes, zoals blijkt uit de massa's die zich verdringen in concentratie- of vernietigingskampen als Buchenwald of Auschwitz. Litouwen is een interessante casus voor de donkere toerist, omdat het land in de twintigste eeuw zowel door nazi-Duitsland als door de Sovjet-Unie werd bezet. Maar dit Baltische land blijkt niet in staat een eenduidig, coherent verhaal te vertellen over zijn recente verleden.
206	Turkije tussen ‘Europese’ rechten en waarden Over de grenzen van de Europese Unie Erik De Bom Waar moeten de grenzen van de Europese Unie worden getrokken? In de politieke theorie over de EU is dit een van de belangrijkste vragen. Ondanks de vaagheid van de officiële toetredingscriteria kan in de actuele uitbreidingspolitiek van de EU toch een duidelijke lijn worden waargenomen. Dit artikel legt de onderliggende logica hiervan bloot en beargumenteert dat zij goed te begrijpen is met het zogenaamde constitutioneel patriottisme als theoretisch kader.
218	De waarheid holt achter de fictie aan De essays van Hella S. Haasse Aleid Truijens Hella S. Haasse, onlangs op 93-jarige leeftijd overleden, geldt als een van de grootste Nederlandse schrijvers. Toch bleef zij in de Nederlandse literatuur een buitenstaander; eigenlijk is Haasse altijd een ‘immigrant’ in de letteren geweest. Zij moest twee werelden met elkaar verzoenen. Zij werd een waarnemer en ontpopte zich als uitstekend essayiste. Ze schreef met een open geest over historische figuren, over ‘Indië’ en over werk van collega-schrijvers. Ze hield een gepaste afstand, waardoor haar blikveld breed bleef. Dat vermogen heeft Hella Haasse tot een uitzonderlijk schrijver gemaakt.
226	Intellectueel in tijden van crisis Friedrich Meinecke en het publieke debat in Duitsland van 1914 tot 1954 Carla du Pree Friedrich Meinecke geniet bekendheid als een van de grote Duitse historici. Naar zijn rol in het Duitse publieke debat is tot nu toe echter minder aandacht uitgegaan. Dit artikel portretteert Meinecke als publieke intellectueel, een man die, na 1945, de tachtig al gepasseerd, een symbool werd van het ‘betere’ Duitsland.

[Deel maart, pagina 194]

237	Een private openbaarheid A Rebours van Joris-Karl Huysmans Christophe Van Gerrewey De roman A Rebours van Joris-Karl Huysmans uit 1884 wordt traditioneel gelezen als een waarschuwing voor een teruggetrokken, al te esthetisch en decadent leven. Mensen moeten contact hebben met anderen; het publieke leven is heel belangrijk. In dit essay wordt het anders voorgesteld: wat als A Rebours integendeel een pleidooi is voor een ander soort privaat leven - voor een privacy die veel openbaarder is, op een veel ouderwetser en deugdelijker manier?

244	FORUM
244	Terug naar de provincie Harold Polis
250	Draadloos RSA (10) Wetenskap tussen partypolitiek en winsbejag Gerrit brand

256	PODIUM
256	De vele levens van filmtovenaar Raúl Ruiz Ivo De Kock
262	Samenvatten is bijzonder moeilijk om niet te zeggen onmogelijk Joris Gerits
268	Richters Catalogue Raisonné Jan Koenot

274	BOEKEN Freddy Mortier, De hoer van de duivel. Illusies en godsgeloof * Anton de Wit, Van klokken en klepels. Een katholiek antwoord op kerkelijke controverses * Luc Dequeker, Het mysterie van het Lam Gods. Filips de Goede en de Rechtvaardige Rechters van Van Eyck * Judith Schalansky, Der Hals der Giraffe. Bildungsroman * Hugo Bousset, Vurige tongen * Jozien Driessen van het Reve en Hella Rottenberg, Knip dan, toe dan! Karel van het Reve in beeld * Olivier Boehme, Uit de tijd. Schopenhauer, Burckhardt en Nietzsche over zin en onzin van de geschiedenis * Oscar Spierenburg, De Veer van César

[Deel maart, pagina 287]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

E-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel maart, pagina 288]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel maart, achterplat]

Jaargang 79, nr. 3 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel april, voorplat]

STREVEN

APRIL 2012

[Deel april, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Sapa ∼ I - Vietnam, litho

[Deel april, pagina 289]

291	Zeg het niemand Frans Van Bladel Essayprijs 2012
293	De Nigeriaanse waarheidscommissie van 1999 Terugblik van een insider Georges De Schrijver Ofschoon sinds 1999 een parlementaire democratie, blijft Nigeria het loodzware gewicht voelen van dertig jaar militaire dictatuur. Etnische spanningen en geweldsuitbarstingen blijven legio ondanks de verzoeningspogingen van de in 1999 opgerichte waarheidscommissie. Die commissie was weliswaar in staat verzoening te realiseren tussen individuele personen, maar slaagde er niet in, de politieke actoren in het vredesproces te betrekken: die beriepen zich op hun onschendbaarheid, zich niet schamend voor de gruwelijke willekeurige arrestaties en folteringen die ze hadden aangericht.
306	Het noodzakelijke kwaad van ratingbureaus Johan Van Gompel Door hun alom gebruikte ratings hebben de drie grote kredietbeoordelaars S&P, Moody's en Fitch een grote impact op de financiële markten en zo op de bredere economie en welvaart van burgers. De voorbije jaren maakten ze echter ernstige fouten en kreeg hun geloofwaardigheid een zware deuk. Na de forse kritiek dat ze in 2007 de grootste crisis sinds 1929 niet zagen aankomen, hellen ze nu met ultrastrenge beoordelingen voor de zwakke eurolanden volgens sommigen te radicaal over naar de andere kant.
314	dossier lef Pleidooi voor een actief pluralistische cursus Ludo Abicht en Guido Vanheeswijck Pleidooi voor de zwakke godsdienstles Jean-Pierre Rondas Past het huidige levensbeschouwelijke onderwijs nog wel in deze multiculturele en geseculariseerde maatschappij? Recent is het idee ontstaan om een verplicht eenheidsvak ‘levensbeschouwingen, ethiek, filosofie en burgerzin’ (LEF) in te voeren op alle scholen voor lager en secundair onderwijs. Ludo Abicht en Guido Vanheeswijck bepleiten en verdedigen de invoering van LEF omdat het de levensbeschouwelijke en morele gevoeligheid van jongeren kan verfijnen en hen goed kan voorbereiden op een samenleven en samenwerken met andersdenkenden. Jean-Pierre Rondas reageert hierop met een pleidooi voor een ‘zwakke godsdienstles’, waarbij de - gedeklerikaliseerde - katholieke traditie het vertrekpunt blijft en niet alleen wordt ingegaan op zingeving maar ook op verbeelding, naastenliefde, rechtvaardigheidsdrang en twijfel als praktische attitude.

[Deel april, pagina 290]

326	Vernietig het laatste de herinnering niet De emigrés van W.G. Sebald Frank Inklaar Het vergt enige moeite om in de wereld van de Duits-Engelse auteur W.G. Sebald (1944-2001) door te dringen. De verhalenbundel De emigrés is daarvoor een goede opstap. Sebalds thematiek komt in de bundel prominent naar voren: migratie, ontheemd zijn en de onontkoombaarheid van de herinnering. En dat alles in de unieke literaire vorm waarin Sebald zijn verhalen vertelt. Een inleiding in de wondere wereld van W.G. Sebald.
335	Conservatisme mag weer Maar waar gaat het over? Olivier Boehme Conservatisme maakt weer volwaardig deel uit van het actuele debat. Maar is het ook zonder meer een ideologie? De auteur van deze bijdrage denkt van niet. Hij wijst er op dat het bij conservatisme gaat om een attitude van bewaren en omzichtig aanpassen die niet gebonden hoeft te zijn aan één politiek verhaal. Er kan sprake zijn van conservatisme in uiteenlopende situaties. Een wandeling door de geschiedenis leert zelfs dat de grens tussen conservatisme en progressivisme verre van scherp te trekken valt.

342	FORUM
342	Een kardinale deugd? Pieter Anton van Gennip
347	Hongarije op glad ijs Dirk Rochtus
352	‘Verstijfd op een ijsschots’ Het Europese project anno 2012 Guido Vanheeswijck

357	PODIUM
357	‘Christianofobie’ in de hedendaagse kunst? Jan Koenot
363	Software met een ziel Over Isis van Hans Dekkers Annemarie Estor
369	Literatuur en politiek tijdens het Interbellum Leven en werk van Kurt Köhler Stijn Geudens

375	BOEKEN Tjeu van den Berk, Het oude Egypte: bakermat van het jonge christendom * Evert Tuinstra, Spreuken deel 2 * Wim Couwenberg, Tijdsein. Peiling en perspectief van deze tijd * Barbara Uppenkamp, Ben Van Beneden en Piet Lombaerde (red.), Palazzo Rubens: De meester als architect * Rudi Mannaerts, Sint-Carolus Borromeus. De Antwerpse jezuïetenkerk: een openbaring.

[Deel april, pagina 383]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel april, pagina 384]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel april, achterplat]

Jaargang 79, nr. 4 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel mei, voorplat]

STREVEN

MEI 2012

[Deel mei, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Sapa ∼ VII - Vietnam, litho e.a.

[Deel mei, pagina 385]

387	Studie of adaptatie? Over flexibel studeren in een richtingloze wereld Walter Weyns De Europese, en in toenemende mate ook geglobaliseerde, hogere onderwijsruimte wordt almaar fijner ingericht om het trajectstuderen - het op ieder moment heroriënteerbare studeren - in de hand te werken. Overheden en bedrijven vinden zo'n beweeglijke onderwijs-infrastructuur uitstekend. Zij verlangen inschikkelijke medewerkers die tegen een stootje kunnen. En dus wordt van de student een ‘flexibele studiehouding’ gevraagd. Maar daarbij dreigt studie te worden herleid tot louter adaptatief leren.
396	Tegen de uitholling van menselijk verdriet Rouw, depressie en het verlies van een geliefde Marc Verminck Onlangs publiceerde Harvard-professor Arthur Kleinman het artikel ‘Maak van rouw geen ziekte’ in The Lancet. Het is een regelrechte uithaal naar de laatste, nog te verschijnen nieuwe versie van ‘hét’ Amerikaanse handboek Psychiatrie: DSM. Hierin wordt de rouw benaderd als een pathologisch verschijnsel dat met medicatie bestreden kan worden. Dit artikel steunt de kritiek van Kleinman en bevat een felle waarschuwing voor de medicalisering van het menselijk lijden.
405	God als uitweg Moshgan Wahedi Iedereen heeft wel iets te zeggen over de islam. De uitingen beperken zich doorgaans niet tot de religie alleen: ook de gelovigen zelf zijn onderwerp van gesprek. Vaak gaan debatten over moslima's die aan islamitische ketenen gebonden zouden zijn. Deze redenatie is bedrieglijk. De conflicten waarmee de jonge moslim(a) te maken heeft, blijken hun voedingsbodem te hebben in de cultuur, niet in de islam. Dit artikel zal een uitweg bieden voor een aantal van deze conflicten - sekseverhoudingen, deugdelijkheid en de generatiekloof.
412	De Occupy Wall Street-beweging Een overzicht Andrew Winnick Tot het begin van de Occupy Wall Street-beweging lag in de meeste politieke discussies in de VS de nadruk op het reduceren van belastingen, overheidsuitgaven en de omvang van de regering. Slechts een paar eenzame stemmen vroegen om hogere belastingen voor de rijken en de grote ondernemingen. Nu concentreert een groot deel van het land zich op de bezorgdheden die door de Occupy-beweging zijn gearticuleerd. De toon en de inhoud van de politieke dialoog in de VS zijn ingrijpend veranderd.

[Deel mei, pagina 386]

425	Het verdwijnen van China's vreedzame wereld Jonathan Holslag China heeft steeds volgehouden dat haar opmars vreedzaam zal verlopen. Daarmee beweert het een heel andere vorm van machtspolitiek te beoefenen dan de grootmachten uit het verleden. De strategie van vreedzame ontwikkeling komt echter steeds meer onder druk. Terwijl andere landen steeds grotere verwachtingen hebben ten opzichte van de Volks-republiek, vinden Chinese beleidsmakers en opinieleiders een aanzienlijk deel van deze eisen onrealistisch en onrechtvaardig. Het gevolg is een toename van internationaal wantrouwen, een wantrouwen dat in een klimaat van nationalisme kan leiden tot nieuwe confrontaties en dat de vreedzame groei van China kan doen ontsporen.

439	FORUM
439	Elk zijn crisis Harold Polis
445	Antwerpen - Praag retour De gedenkschriften van Raymond Braine Stijn Geudens

451	PODIUM
451	Leegte lacht Joris Gerits
457	Iets van belang Klaas Tindemans
462	De woede om een bolletje breiwol Michiel van Kempen

467	BOEKEN Een schrijver ziet meer * Herman Pleij, Anna Bijns van Antwerpen * Joris Tulkens, Johanna de Waanzinnige. Een historische roman * Aleid Truijens, Geluk kun je alleen schilderen. F.B. Hotz - Het leven * Michel Dupuis en Yves T'Sjoen (red.), Ik ben de overlevende. Een keuze uit het werk van Jan de Roek * Themanummer Ivo Michiels, Deus ex Machina, nr. 138-139 * André Delvaux, Een vrouw tussen hond en wolf.

[Deel mei, pagina 479]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel mei, pagina 480]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel mei, achterplat]

Jaargang 79, nr. 5 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel juni, voorplat]

STREVEN

JUNI 2012

[Deel juni, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Vietnam VIII, litho

[Deel juni, pagina 481]

Het Europese project

483	Het Europese project. Ter inleiding Ludo Abicht en Georges De Schrijver
485	Henri Madelin over het Europese project De christelijke inbreng Georges De Schrijver
496	Voor een ander Europa Van technocratie naar solidariteit Bart Staes
507	Kansen voor een Europees sociaal beleid Antoon Vandevelde
518	De toekomst van de euro Paul De Grauwe
523	Een sfeerbeeld uit Ierland Edmond Grace
527	Het welzijn van landen gemeten John A. Coleman
538	De metamorfose van de Europese universiteiten Guido Vanheeswijck
549	Kunnen we nog van elkaar houden, nu we getrouwd zijn? Europa bekeken vanuit Portugal Tiago Rodrigues
557	De Europese film Van de grote wederopbouw tot de grote depressie Erik Martens
564	Europese diplomatie in een onzekere wereld Luc Reychler

[Deel juni, pagina 482]

[Deel juni, pagina 574]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Willie van der Merwe, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel juni, pagina 575]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel juni, pagina 576]

[Deel juni, achterplat]

Jaargang 79, nr. 6 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel juli-augustus, voorplat]

STREVEN

JULI-AUGUSTUS 2012

[Deel juli-augustus, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Landschap en meer ∼ Serbie, litho

[Deel juli-augustus, pagina 577]

579	In een Russische lente moet men niet geloven Katlijn Malfliet De specifieke kenmerken van het Russische politieke regime (het autocratisch karakter van het Russisch leiderschap en de patrimoniale structuur van de politieke macht) sluiten een Russische politieke lente vrijwel uit. De Russische buitenlandse politiek voert een weloverwogen strategie om Rusland stevig midden in het bed van de Euraziatische ruimte te nestelen. Een echt partnerschap met Europa is in die optiek een utopie. Rusland leidt de dans onder de wapperende vlag van het ‘nieuw autoritarisme’.
592	Lief en leed uit Homs Verslag van een ooggetuige Frans van der Lugt Deze tekst laat zien hoe moeilijk het is om genuanceerd en objectief verslag te doen van gebeurtenissen als die in Syrië vandaag. Belangen verblinden de kijk op de werkelijkheid en besmetten de beschrijving ervan. De auteur woont en leeft nu al 48 jaar in het Midden-oosten en ervaart steeds weer hoe moeilijk het voor een buitenstaander is deze wereld te begrijpen. Ondertussen proberen de inwoners van Homs gewoon door te gaan met leven - vaak in bijzondere broederschap.
598	Taalcompetenties en reële vrijheid Philippe Van Parijs over taalkundige rechtvaardigheid Erik De Bom In zijn nieuwste boek gaat Philippe Van Parijs in op het probleem van taalkundige (onrechtvaardigheid. Daarin juicht de auteur onder meer de opmars van het Engels als lingua franca toe, maar bepleit hij tegelijkertijd dat de onrechtvaardigheden die dat met zich meebrengt bestreden moeten worden. In deze bijdrage wordt Linguistic Justice grondig voorgesteld, getoond hoe het aansluit bij Van Parijs' eerdere werk, en een kritiek geformuleerd.
609	De neoliberale dictatuur Guido Vanheeswijck Voortbouwend op een recente lezing van Paul Verhaeghe over het dominante verhaal van het neoliberalisme wordt de vraag gesteld hoe onze manier van denken nog kan worden veranderd. Wie is in staat om nu een alternatief verhaal te presenteren en te verdedigen? Universiteiten moeten vrijplaatsen blijven voor (zelfkritiek. Zo'n vrijplaats is immers een noodzakelijke voorwaarde voor ‘out of the box’-denken. Maar als de universiteit reeds is gezwicht voor neoliberale uitgangspunten als rendement en efficiëntie, kan men daar die uitgangspunten dan nog wel ter discussie stellen?

[Deel juli-augustus, pagina 578]

620	Een paard als tragische held George Orwell en Émile Zola Herman Simissen Er is al vaker gewezen op de invloed van de Franse schrijver Émile Zola op de Engelse schrijver George Orwell. Vergelijkingen tussen De Mijn van Zola en The Road to Wigan Pier van Orwell liggen dan voor de hand: beide boeken spelen voor een belangrijk deel in een milieu van mijnwerkers, en beide hebben een uitdrukkelijk politiek oogmerk. Maar wel-licht is De Mijn ook een bron van inspiratie geweest voor het meest succesvolle boek van Orwell, Animal Farm.

630	FORUM
630	Pijn Pieter Anton van Gennip
635	Politieke middenpositie opnieuw ter discussie Wim Couwenberg
639	Jezus van Nazareth ‘revisited’? Bruno Segers

645	PODIUM
645	Het dreigende bankroet van de kleine Europese film Ivo De Kock
652	Historias of het onvermogen te sterven Gerbert Faure

657	BOEKEN Hans Achterhuis, Zonder vrienden geen filosofie * Philipp Blom, Het verdorven genootschap. De vergeten radicalen van de Verlichting * Meir Shalev, In den beginne. Eerste keren in de Bijbel * Steven Pinker, Ons betere ik. Waarom de mens steeds minder geweld gebruikt * Paul van Velthoven, Franstaligen tegen Vlamingen. Hoe België als natie mislukte * Carla Schultz-Hoffmann (red.), Frauen: Picasso, Beckmann, de Kooning * Joke J. Hermsen, Blindgangers * Louis Vos, Idealisme en engagement. De roeping van de katholieke studerende jeugd in Vlaanderen (1920-1990) * Gie van den Berghe, Kijken zonder zien. Omgaan met historische foto's * Pascal Verbeken, Grand Central Belge. Voettocht door een verdwijnend land.

[Deel juli-augustus, pagina 671]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Vincent Hunink, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Jean-Pierre Rondas, Willie van der Merwe, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel juli-augustus, pagina 672]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel juli-augustus, achterplat]

Jaargang 79, nr. 7 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel september, voorplat]

STREVEN

SEPTEMBER 2012

[Deel september, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Moment ∼ I, litho

[Deel september, pagina 673]

675	‘Never mind the words’ The Artist door de ogen van Chaplin Peter Verstraten De Oscarwinnende film The Artist (Michel Hazanavicius, 2011) grijpt terug op de overgang van zwijgende cinema naar geluidsfilm. Die overgang maakte dat filmmakers strikte voorwaarden formuleerden voor de introductie van geluid of utopische dromen koesterden. Sommigen zagen de komst van geluid, en dan met name de stem, als een stoorzender. De illusie van een visueel Esperanto werd ondermijnd en een bepaalde esthetiek zou worden verkwanseld. Dit artikel beschouwt hoe Charlie Chaplin weerstand biedt aan het belang van het gesproken woord en plaatst zijn komisch-subversieve omgang met geluid naast het happy end in The Artist.
684	Thomas Mann en de Verlichting Ludo Abicht Thomas Mann wordt vandaag terecht beschouwd als een van de belangrijkste voorvechters van de Verlichting en tegenstander van het nationaalsocialisme. Dat is echter niet altijd het geval geweest, want in feite kwam hij uit het conservatieve Duits-nationale Bildungsbürgertum en is hij onder invloed van de Eerste Wereldoorlog en de opkomst van het fascisme de consequente en eloquente humanist geworden die we nog steeds bewonderen. Zijn ontwikkeling is in hoge mate exemplarisch voor de Duitse en Europese intellectuelen van zijn tijd.
694	Jules Verne en de verzwegen Darwin Robert Pijnenborg Terwijl verwijzingen naar Darwins evolutietheorie geregeld opduiken in de negentiende-eeuwse Engelse literatuur, was dit niet het geval in Frankrijk. Dit is vooral frappant in het werk van Jules Verne, die in zijn wetenschappelijk geïnspireerde romans doorgaans overvloedig citeerde uit het onderzoekswerk van zijn tijdgenoten. Zijn verzwijgen van Darwin had ongetwijfeld te maken met de kritische houding van de Franse wetenschappelijke wereld tegenover de evolutietheorie. Pas in Vernes latere werk wordt expliciet verwezen naar Darwins theorie.
706	De post-Lulaperiode in Brazilië Luk Corluy Met de benoeming van Dilma Rousseff tot eerste vrouwelijke president van Brazilië, in opvolging van de charismatische en alom gewaardeerde Luiz Inácio Lula da Silva, gaat een ‘South-American dream’ in vervulling. Lula stuwde in de beginjaren van de eenentwintigste eeuw het land vooruit. Vandaag behoort het tot de zogenaamde BRIC-landen, de nieuwe groeilanden. Toch ziet Rousseff zich geconfronteerd met een aantal economische en vooral ecologische uitdagingen.

[Deel september, pagina 674]

716	FORUM
716	De wonderlijke logica van het Amazoneland Michiel van Kempen
722	Het einde van gisteren Harold Polis
729	Riccardo Petrella's nieuwe verhaal van de wereld Bruno Segers
733	Het plezier van het vrije denken Mieke Opstaele

738	PODIUM
738	Iedereen Latijn Toon Van Houdt
743	Het bekende in het onbekende vertalen Vijftig jaar gedichten van Bernlef Joris Gerits
749	De as van Gramsci en de botten van Pasolini Monica Jansen
752	Het land is moe Waarom Drs. P. nog steeds leeft Gert Van Langendonck

757	BOEKEN Dirk Verhofstadt, In gesprek met Paul Cliteur. Een zoektocht naar harmonie * Michael Elias en André Lascaris (red.), Rond de crisis. Reflecties vanuit de Girard studiekring * Rutger Claassen, Het huis van de vrijheid. Een politieke filosofie voor vandaag * Elaine Pagels, Het vreemdste bijbelboek. Visioenen, voorspellingen en politiek in Openbaring * Frank G. Bosman (red.), Hemel en hel. Beelden van het hiernamaals in het westers christendom * Johan Vanhecke, Een literaire wandeling door Antwerpen Noord * Christophe Van Gerrewey, Op de hoogte.

[Deel september, pagina 767]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Jean-Pierre Rondas, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Willie van der Merwe, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11

NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07

e-mail info@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 67,00

Nederland: eur 70,00

Europa: eur 85,18

Buiten Europa: eur 90,48

Studenten België: eur 46,00

Studenten Nederland: eur 49,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel september, pagina 768]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

Antwerpen: De 3 leliën, De Groene Waterman, IMS Meir, IMS Melkmarkt, Standaard Boekhandel, Secretariaat Streven * Brugge: De Brugse Boekhandel, De Reyghere * Brussel: Passa Porta Bookshop, Wiels Bookshop * Gent: Cafeeboek, International Press Store, Limerick, Poëziecentrum, Walry Nieuwscentrum * Hasselt: IMS * Leuven: IMS Diestsestraat, Plato * Mechelen: Salvator, De Zondvloed * Oostende: New Corman Oostende * Overijse: Standaard Boekhandel * Roeselare: De Zondvloed * Schilde: 't Klavervier * Tienen: Plato * Vilvoorde: Standaard Boekhandel * Amsterdam: Athenaeum Nieuwscentrum, Ignatiushuis, Perdu * Breda: IMS * Kaapstad: Zuid-Afrikaans Centrum voor Nederland en Vlaanderen * Stellenbosch: Protea Boekhandel

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel september, achterplat]

Jaargang 79, nr. 8 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel oktober, voorplat]

STREVEN

OKTOBER 2012

[Deel oktober, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

New-York ∼ USA tantra, litho

[Deel oktober, pagina 769]

771	De onzichtbare handdruk Over kunstenaars, hun dromen en hun nachtmerries Greg Houwer Het hedendaagse politiek-economische denken rust op twee peilers: de mythe van de onzichtbare hand en een logica gericht op nut. Vanuit het economisch liberalisme kan men vraagtekens plaatsen bij het nut van kunst. Maar veel interessanter wordt het als men de zaken omkeert en vanuit een kunstzinnige invalshoek de mythe van de onzichtbare hand eens onder de loep neemt. Achter het kunstwerk schuilt geen private en autonome hand, maar een gemeenschapsband die reikt naar een sociale handdruk. Dit levert een mensbeeld op dat haaks staat op het mensbeeld van het liberalisme.
784	Europese identiteit Beethovens Negende David Vermeiren Met de invoering van het Europees erfgoedlabel in 2011 spant de Europese Unie zich in om de gedeelde culturele identiteit van haar burgers uit te dragen. Maar kan er wel sprake zijn van een dergelijke, door de meerderheid van de Europese burgers gedeelde identiteit? Het begrip ‘lieu de mémoire’ van Pierre Nora biedt de mogelijkheid om op zoek te gaan naar materiële en immateriële plaatsen die van betekenis zijn voor een bepaalde gemeenschap. In dit essay wordt nagegaan in hoeverre de Negende Symfonie van Beethoven kan gelden als een gedeelde herinneringsplaats voor de burgers van de Europese Unie.
794	Een kunstenaar als lieu de mémoire? Een gesprek met Armando Anja Fricke Met zijn kunstwerk Schuldig landschap was Armando een van de eersten die destijds in Duitsland het taboe doorbrak op het bespreken van de persoonlijke schuld. Op een winterse zondag in 2010 bezocht de auteur hem voor een interview. Zij vroeg hem wat ‘Duits’ is en wat ‘Nederlands’, en legt haar eigen ervaringen uit Duitsland naast de zijne. Willen wij wel herinneren? Is het onze plicht, te herinneren? Geeft herinneren zin? Hoe herinneren wij? Zijn herinneringen onveranderlijk? In dit essay worden gewetensvragen gesteld èn vragen over de ethische werking van kunst.
804	De verschillende waarheden over Karl May Jaap van Marle Weinig avonturenromans zijn ooit zo populair geweest als die van Karl May. Toch wordt zijn oeuvre door letterkundigen nog altijd niet serieus genomen. Niet alleen het feit dat we te maken hebben met een genre dat als low culture is bestempeld, ook de vele geruchten die de ronde hebben gedaan over Mays mores als schrijver, hebben afbreuk gedaan aan zijn reputatie. Het is tijd voor een cultuurwetenschappelijke duiding van zijn werk.

[Deel oktober, pagina 770]

816	FORUM
816	Voetballertjes en lezertjes Pieter Anton van Gennip
821	Echte kleuren, echte verschillen Godsdienstles vanuit een dubbelperspectief Christophe Brabant
827	Godsdienst Meer dan geloof alleen Dick Wursten
833	Herfsttij van Rooms Nederland Over Moederkerk van Jos Palm Herman Simissen

838	PODIUM
838	Pelgrimage naar Krakow In memoriam Wislawa Szymborska (1923-2012) Johan de Boose
844	De verontrustende virale cinema van vader en zoon Cronenberg Ivo De Kock

850	BOEKEN Jean-Paul Sartre, Reflecties op het Joodse vraagstuk * Jan Bleyen, Doodgeboren. Een mondelinge geschiedenis van rouw * Jan Willem Stutje, Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Een romantische revolutionair * Virginie Devillez, Michel Draguet, Manu van der Aa e.a., Kunstpromotor Paul-Gustave Van Hecke (1887-1967) en de avant-garde * Christoph Thun-Hohenstein en Beate Murr, Gustav Klimt. Erwartung und Erfüllung. Entwürfe zum Mosaikfries im Palais Stoclet * Hendrik van Veldeke, Eneas-roman * Rob Groenewegen, Te leven op duizend plaatsen. Jo Otten 1901-1940 * Philipp Blom, De duizelingwekkende jaren. Europa 1900-1914.

[Deel oktober, pagina 863]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Jean-Pierre Rondas, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Willie van der Merwe, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11

NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07

e-mail info@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 68,00

Nederland: eur 71,00

Europa: eur 86,18

Buiten Europa: eur 91,48

Studenten België: eur 45,00

Studenten Nederland: eur 50,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel oktober, pagina 864]

Streven is verkrijgbaar bij de onderstaande verkooppunten:

Antwerpen: De 3 leliën, De Groene Waterman, IMS Meir, IMS Melkmarkt, Standaard Boekhandel, Secretariaat Streven * Brugge: De Brugse Boekhandel, De Reyghere * Brussel: Passa Porta Bookshop, Wiels Bookshop * Gent: Cafeeboek, International Press Store, Limerick, Poëziecentrum, Walry Nieuwscentrum * Hasselt: IMS * Leuven: IMS Diestsestraat, Plato * Mechelen: Salvator, De Zondvloed * Oost-ende: New Corman Oostende * Overijse: Standaard Boekhandel * Roeselare: De Zondvloed * Schilde: 't Klavervier * Tienen: Plato * Vilvoorde: Standaard Boekhandel * Amsterdam: Athenaeum Nieuwscentrum, Ignatiushuis, Perdu * Breda: IMS * Kaapstad: Zuid-Afrikaans Centrum voor Nederland en Vlaanderen * Stellenbosch: Protea Boekhandel

* Elke maand vindt u de inhoudsopgave van het nieuwe nummer op www.streventijdschrift.be

* Op deze website treft u ook het archief aan, waarin u kunt zoeken naar artikelen verschenen tussen 1970 en nu.

* Word vriend van Tijdschrift Streven op Facebook!

[Deel oktober, achterplat]

Jaargang 79, nr. 9 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel november, voorplat]

STREVEN

NOVEMBER 2012

[Deel november, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Hari - Hara, litho

[Deel november, pagina 865]

867	Leonardus Lessius over oorlog en vrede Toon Van Houdt Aan het einde van de zestiende eeuw ontwikkelde de Zuid-Nederlandse jezuïet Leonardus Lessius een genuanceerde oorlogsethiek die op het eerste gezicht mijlenver afstond van het radicale pacifisme van de beroemde humanist Desiderius Erasmus. Bij nader toezien blijken hun visies op oorlog en vrede echter verrassend goed met elkaar te sporen. Met zijn bijdrage slaagde Lessius erin de traditionele christelijke doctrine over oorlog en vrede te vernieuwen; mede dankzij hem bleef zij vitaal en relevant tot op de dag van vandaag.
877	Dartel maar niet meer zwart Over Grimms Wörter Paul Pelckmans Günter Grass kreeg in 1999 de Nobelprijs voor zijn ‘dartele zwarte fabels, die het vergeten gezicht van de geschiedenis portretteren’. Met Grimms Wörter (2010) schrijft hij naar eigen zeggen zijn literaire testament. De afsluiter getuigt opnieuw van een onvermoeibaar virtuoze fantasie; zijn kritische engagement lijkt intussen wel vooral een mooie herinnering te worden.
887	Een meer vol Zwarte Zwanen Over het belang van relationele communicatie Nicholas Tresilian Om als soort te kunnen overleven in een wereld met steeds meer grote risico's, moeten wij een bredere opvatting van communicatie ontwikkelen waarin niet alleen rationele maar ook relationele communicatie is opgenomen, en niet alleen analytische maar ook convergente vormen van betekenis. Terwijl het rationele zich altijd meer heeft gericht op het waarschijnlijke en het voorspelbare, heeft het relationele een effectiever engagement met mondiale risico's te bieden.
898	Grotschilderingen en de oudste vormen van ons schrift Flip G. Droste De bewondering voor de grotschilderingen in Zuid-Frankrijk en Noord-Spanje heeft geleid tot een zoektocht naar een mogelijk diepere betekenis van deze kunstwerken. Daarbij heeft men sociale maar ook mythische verklaringen opgeworpen. Wat nog niet naar voren is gekomen, is een technische verantwoording. Een poging tot het laatste, hier verdedigd, leidt tot drie verrassende, met elkaar samenhangende uitkomsten. De schilderingen berusten op taal, de uitdrukkingsvorm daarvan heeft geresulteerd in de oudste vorm van schriftuur, en daarmee is de basis gelegd voor (geschreven) literatuur.

[Deel november, pagina 866]

907	Interne en externe zingeving bij verlies Jakob van Wielink en Leo Wilhelm Betekenisgeving is een bij uitstek menselijk vermogen. Een vermogen dat danig op de proef wordt gesteld in tijden van persoonlijk verhes. Het hervinden van zin en het opnieuw toekennen van betekenis lijkt de meest uitdagende opdracht bij het leren omgaan met dat verlies. In dit artikel worden twee richtingen verkend waarin betekenis of zin kan worden gevonden: binnen en buiten de mens.

920	FORUM
920	Migratie en het magische denken Makilam en de Berbercultuur Annemarie Estor
926	De eeuw van Europa Harold Polis
932	Een sociale ongelijkheid die demoraliseert Guido Dierickx

935	PODIUM
935	Wie wat vindt heeft slecht gezocht Rutger Kopland (1934-2012) Joris Gerits
941	Naties Klaas Tindemans
946	Met Hitler en Mussolini naar kunst kijken Alexander Roose

951	BOEKEN Marc Slors, Dat had je gedacht! Brein, bewustzijn en vrije wil in filosofisch perspectief * Alain de Botton, Ode aan het kijken * Gerard Visser, In gesprek met Nietzsche * Jan De Vos, Psychologisering in tijden van globalisering. Een kritische analyse van de psychologie en psychologisering * Matti Friedman, De Aleppo Codex. Het waargebeurde verhaal over de jacht op de oudste Hebreeuwse Bijbel * Dalaï Lama en Stéphane Hessel, Déclarons la paix! Pour un progrès de l'esprit.

[Deel november, pagina 960]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Jean-Pierre Rondas, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Willie van der Merwe, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11

NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07

e-mail info@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 68,00

Nederland: eur 71,00

Europa: eur 86,18

Buiten Europa: eur 91,48

Studenten België: eur 47,00

Studenten Nederland: eur 50,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel november, achterplat]

Jaargang 79, nr. 10 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

[Deel december, voorplat]

STREVEN

DECEMBER 2012

[Deel december, binnenkant voorplat]

KAFTONTWERP JAARGANG 79:

Litho's: Charles Van Gisbergen

Lay-out: Lies Van Gasse

Zeven tempels voor een vrouw, litho

[Deel december, pagina 961]

963	Uitnodiging
964	Liever gehecht aan een persoon dan aan regelgeving Over Fréderic Lenoir Koen Boey Fréderic Lenoir behoort tot de filosofen die van zichzelf mogen zeggen: ‘Waar de mensheid zoekt naar Zin, daar loopt mijn weg’. Als godsdiensthistoricus verdedigt hij een religieuze evolutietheorie die culmineert in de ‘spiltijd der mensheid’. Als cultuurfilosoof ziet hij hoe de filosofie van Christus op vele punten de Verlichting aankondigt. Als godsdienstfilosoof vergezelt hij Jezus' eerste leerlingen op hun zoektocht naar de identiteit van hun meester.
975	Liturgie als spel van verbeelding en ontbeelding André Droogers Spel is meer dan een spelletje. Het vergt ernst. Het liturgische spel wordt echter vaak te ernstig gespeeld. Dat heeft goeddeels te maken met machtsprocessen. Macht beperkt de alternatieven die het spel juist verkent. Macht zit spel in de weg. Een meer speelse liturgische benadering past uitstekend bij een geloofspraktijk die het van het aftasten moet hebben. Naast verbeelding is ontbeelding nodig om te voorkomen dat God op de machtsinstitutie gaat lijken.
988	‘Voor vergetelheid behoed’ Lucy Broadwood en het verzamelen van folk songs Herman Simissen Rond de eeuwwisseling van de negentiende naar de twintigste eeuw vormde de volksmuziek uitdrukkelijk een bron van inspiratie voor de klassieke muziek. Daarom trokken componisten over het platteland om liederen op te tekenen. In Groot-Brittannië speelde Lucy Broadwood, telg uit een geslacht van pianobouwers, een belangrijke, maar vaak onderschatte rol in het verzamelen van volksmuziek.
1000	Het bijzondere aan het alledaagse De voelhorens van Hiromi Kawakami Ignaas Devisch Van Hiromi Kawakami zijn al enkele werken in het Nederlands vertaald maar de aandacht voor deze schrijfster blijft wat onderbelicht. Ten onrechte, want de thema's die zij ons voorhoudt doen ertoe. Kawakami heeft een heel eigen pen, met een merkwaardig hoog ontwikkeld gevoel om de alledaagse wereld zo te besdrrijven dat ze interessanter wordt dan we ooit hadden kunnen vermoeden. Kawakami lezen staat daarom gelijk met het aandacht hebben voor de wereld die voor je voeten ligt.

[Deel december, pagina 962]

1008	FORUM
1008	Moet er per se altijd gestreden worden? Bruno Segers
1014	Kunnen kiezen Pieter Anton van Gennip
1019	‘Verschrikkelijke dingen, welke wij moeten aanzien’ Wat wist de Nederlandse bevolking van de Endlösung der Judenfrage? Herman Simissen

1024	PODIUM
1024	We hebben nog niet alles gezien! De speelse ernst van Alain Resnais Ivo De Kock

1030	BOEKEN Cees Luttik, Mijn weg naar de Catholica. Verslag van een levenslange zoektocht * Vefie Poels en Zjuul van der Elsen (red.), Bibliografie van Katholieke Nederlandse Periodieken. Deel 3. Godsdienstig en kerkelijk leven * Maarten van den Bos, Verlangen naar vernieuwing. Nederlands katholicisme 1953-2003 * Gita Deneckere, Leopold I. De eerste koning van Europa * H.L. Wesseling, De man die nee zei. Charles de Gaulle 1890-1970 * Rik Van Cauwelaert, ‘Il nous ont pris la Flandre’. Waals socialisme en Belgische illusies. Van Jules Destrée tot Elio di Rupo * Hugo De Ridder, Brief aan mijn kleinkinderen. De overvraagde generatie * Marijntje Gerling, Gekweekte regels. De boeken van Jan Siebelink senior * Mieke de Loof, De vijand van binnen.

1042	inhoudsopgave streven jaargang 79 (januari 2012 - december 2012)

[Deel december, pagina 963]

De redactie van Streven nodigt u van harte uit voor haar

NIEUWJAARSRECEPTIE

op donderdagavond 17 januari 2013 om 19.00 uur in boekhandel De Groene Waterman (kelder)

Wolstraat 7 2000 Antwerpen

Bereikbaar met tramlijn 10 en 11

Hoofdredacteur Herman Simissen zal een en ander vertellen over het nieuwe kaftontwerp, over Streven als vrijplaats voor geïnspireerde analyse en betrokken wetenschappelijkheid - én over de nieuwe plannen die daarmee samenhangen.

Vervolgens zullen de winnaars van de jaarlijkse Frans Van Bladel Essay-wedstrijd hun prijs in ontvangst nemen. Streven organiseert deze wedstrijd om jonge essayisten aan te moedigen; het thema van dit jaar was ‘Zeg het niemand’.

En uiteraard zult u het glas kunnen heffen met lezers, auteurs, leden van de redactie en de redactieraad.

Gelieve u vóór maandag 14 januari aan te melden bij het redactiesecretariaat:

streven@skynet.be

+32 (0)3 - 212 10 20

Prinsstraat 15

2000 Antwerpen

Welkom!

[Deel december, pagina 1056]

Colofon

redactie

Herman Simissen (hoofdred.), Ludo Abicht, Georges De Schrijver, Annemarie Estor, Joris Gerits, Stijn Geudens, Jean-Pierre Rondas, Maarten Van Alstein

redactieraad

Paul Begheyn, Wil Derkse, Stefaan Marysse, Elianne Muller, Willie van der Merwe, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Annemarie Estor, Stijn Geudens

verantwoordelijk uitgever

Herman Simissen

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20

fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

url www.streventijdschrift.be

issn 0039-2324

btw BE 406.745.249

iban BE23 4098 5158 7191

bic KREDBEBB

contactadres nederland

Beulingstraat 11

NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07

e-mail info@ignatiushuis.nl

Nadruk van artikelen verboden zonder verlof van de redactie.

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze ‘Wenken voor auteurs’, te raadplegen op onze website.

kunstwerken jaargang 79

Charles van Gisbergen

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 68,00

Nederland: eur 71,00

Europa: eur 86,18

Buiten Europa: eur 91,48

Studenten België: eur 47,00

Studenten Nederland: eur 50,00

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.

losse nummers

Per stuk: eur 9,00

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)

[Deel december, achterplat]

Jaargang 79, nr. 11 - afgiftekantoor 3000 Leuven Mail - verschijnt niet in augustus - €9,00

Vorige Volgende