Streven. Jaargang 79

[p. 4]

Joris Gerits
Kleurlithografieën van Charles van Gisbergen

De kaften van de jaargang 2012 van Streven zijn gemaakt door de lithograaf Charles van Gisbergen (^o1942), die in de jaren zestig van de vorige eeuw studies grafiek volgde aan het Stedelijk Instituut voor Sierkunsten en Ambachten in Antwerpen en nadien aan het Sint-Lucas Instituut in Brussel. Met een studiebeurs vertrok hij naar de Hogere Academie voor Schone Kunsten in Belgrado. In de Joegoslavische hoofdstad exposeerde hij voor het eerst in 1966, daarna volgden tientallen individuele tentoonstellingen in binnen- en buitenland.

De litho's van Charles van Gisbergen creëren inzicht, uitzicht en overzicht. Soms kijkt hij van een afstand naar de wereld, zoals je vanuit een vliegtuigraampje naar het voorbijglijdende landschap enkele honderden meters lager kijkt, of zoals je een satellietfoto bekijkt. De wereld die je kent en herkent is duidelijk zichtbaar, maar de details zijn verdwenen. Wat blijft zijn lijnen, kleuren, vlakken. Maar het gaat wel degelijk om deze wereld, om onze realiteit. Op de kaft van Streven in deze jaargang krijgt de lezer litho's te zien waarop Van Gisbergen via kleurrijke, veelal overzichtelijke geometrische figuren de geobserveerde chaos ordent tot een kosmos.

De geometrie wordt door sommige hedendaagse sociologen ‘het archetype van de moderne geest’ genoemd. Die zou afgerekend hebben met de prerationele manier van denken die in mythen en sprookjes tot uiting komt. De geometrie in de lithografieën van Charles van Gisbergen is geen archetype van die tot louter rationaliteit gereduceerde moderne

[p. 5]

geest, ze gaat integendeel verbindingen aan met onvoorspelbare, grillige, oncontroleerbare, aan het bewustzijn ontsnappende belevingen en ervaringen die door de lithograaf binnen de omtrek van zijn steen worden gedwongen en op het platte vlak ervan vastgehouden.

In zijn litho's komt een brug tot stand tussen de zichtbare, reële wereld en die van de verbeelding en de droom. Zijn werk is vervreemdend en vertrouwd tegelijk. Dit heeft ook te maken met het fantastische: de verbeelding exploreert de grenzen van het denkbare, visualiseert die op fascinerende wijze. Denkbeelden worden beelden die fascineren, boeien, aangrijpen. De litho's van Charles van Gisbergen bevredigen een behoefte aan dromen, illusies, harmonie. Ze hebben een grote suggestieve kracht en bevestigen wat de Nederlandse dichter Mark Boog schreef: ‘Wat symmetrisch is, is mooi’.