Streven. Jaargang 73

[p. 769]

Streven oktober 2006

[p. 771]

Marc Lindeijer
Eerste Robert Regoutlezing
Radboud Universiteit Nijmegen

Op 15 mei 2006 hield mr. J.P.H. Donner, de Nederlandse minister van Justitie, in de grote aula van de Radboud Universiteit Nijmegen de eerste Robert Regoutlezing. De tekst van de lezing volgt hierna. Op deze plaats een kort woord over de oorsprong van de lezing, de persoon van Regout én zijn band met Streven.

De persoon en het gedachtegoed van de Nijmeegse pater professor Robert Regout S.J. staan sedert 2002 opnieuw in de belangstelling, het jaar waarin zijn papieren - die in beslag waren genomen door de Gestapo en uit Berlijn meegevoerd door het Russische leger - terugkwamen naar Nijmegen. Een Vriendenkring, de website www.robertregout. nl, een biografie, gedachteniskapellen in zijn doopkerk in Maastricht en de jezuïetenkerk in Nijmegen: het zijn slechts de voornaamste van een reeks tekenen van die belangstelling^[1]. En waarom? Met name de eenheid van geloven, denken en handelen maakt van de studentenmoderator en hoogleraar Regout nog altijd een zeer aantrekkelijke persoonlijkheid. ‘Het recht en de waarheid vestigen in deze wereld’ is een kerngedachte uit zijn inaugurele rede, gehouden op 28 februari 1940; meteen na de Duitse inval op 10 mei 1940 trad Regout ook daadwerkelijk op: diezelfde dag nog hield hij voor de studenten die zich bezorgd verzameld hadden in het korpsgebouw een uiteenzetting over de rechten én plichten van de bezetter, een uiteenzetting die hij twee dagen later op papier had staan en ter publicatie aanbood aan het tijdschrift Studiën, in Nederland de voorloper van Streven^[2]. Het is dit artikel geweest dat weliswaar niet de aanleiding was voor zijn arrestatie op 1 juli 1940, maar wel de reden om hem gevangen te houden, eerst in Arnhem, later in Berlijn en vanaf

[1] M.J.F. Lindeijer en A. Welle (red.), Robert Regout. Maastricht 1896 - Dachau 1942, Vriendenkring van Robert Regout, [Nijmegen] / Omnia Fausta, [Drachten], 2004.

[2] R. Regout, ‘De rechtstoestand in bezet gebied’, Studiën 72 (1940), blz. 469-475.

[p. 772]

juli 1941 in Dachau, waar hij uiteindelijk op 28 december ‘met grote vreugde’ zijn leven gaf ‘voor geloof en vaderland en bijzonder voor studenten en professoren van de Nijmeegse universiteit’^[3].

Terecht wordt pater professor Robert Regout vanaf nu jaarlijks aan de Radboud Universiteit geëerd met een lezing die niet alleen zijn naam draagt, maar ook zijn gedachtegoed actualiseert ten behoeve van de universitaire gemeenschap die Regout zo nauw aan het hart lag. De lezing zal steeds rond 4 en 5 mei gehouden worden: dodenherdenking en bevrijdingsdag in Nederland. Het initiatief, genomen door de Vriendenkring van Robert Regout, wordt van harte gesteund door het college van bestuur en de juridische faculteit van de universiteit. Onderwerp van de Regoutlezing blijft: Hoe kunnen academici - studenten en professoren - helpen het recht en de waarheid te vestigen in deze wereld? Terecht ook wordt de tekst van de lezing gepubliceerd in Streven. In juni 1940 moest het nummer van Studiën met Regouts artikel ‘De rechtstoestand in bezet gebied’ achter slot en grendel; in augustus 1941 werd de redactie definitief het zwijgen opgelegd: ‘De katholieke voorlichting was te klaar en te kundig voor de Duitschers’^[4]. Men kan gerust zeggen dat de eerste daad van verzet van de redactie de publicatie van het artikel van Regout is geweest, een artikel dat direct in verschillende kranten en tijdschriften werd overgenomen. Dat het artikel hem zijn leven heeft gekost, staat evenzeer vast. Terecht dus eert de redactie van Streven Robert Regout, vanwege zijn verdiensten toen en zijn betekenis nu voor het vestigen van het recht en de waarheid in deze wereld.

[3] Pater Piet van Gestel S.J., een goede vriend van Regout die samen met hem in Dachau had gezeten, getuigde in 1946: ‘Hij is echter vastgehouden enkel en alleen om het artikel in Studiën. De Gestapo stond versteld dat dit artikel door de militaire censuur was doorgelaten (de censor, mij bekend, liet het opzettelijk door, omdat hij het ermee eens was). [...] We kunnen met zekerheid zeggen, dat zijn internationale rechtsideeën en de propagering daarvan hem in Dachau brachten en de behandeling aldaar de oorzaak is geworden van zijn dood’ (Archief Nederlandse Jezuïeten, Persoonsdossier R. Regout. Brief P. van Gestel aan H. Zwetsloot, 9 augustus 1946).

[4] Limburgsch Dagblad, 13 februari 1945.

[p. 773]

Robert Regout S.J. (1896-1942)