Streven. Jaargang 72
(2005)– [tijdschrift] Streven [1991-]–
Auteursrechtelijk beschermdStreven. Jaargang 72. Herman Simissen, Antwerpen 2005
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Streven. Jaargang 72 uit 2005.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel februari: 111, deel maart: 207, 219, 250, deel april: 302, 311, deel mei: 396, 408, 439, deel juni: 537, 538, deel juli-augustus: 621, deel september: 686, 698, 736, deel november: 888, 902, deel december: 985, 995, 1019.
Door het hele werk zijn koppen tussen vierkante haken toegevoegd.
p. 571: vanwege de bijzondere opmaak is het gedicht op deze pagina in deze digitale versie als afbeelding weergegeven. De tekst wordt eronder herhaald.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel januari: binnenkant achterplat, deel februari: binnenkant achterplat, deel maart: binnenkant achterplat, deel april: binnenkant achterplat, deel mei: binnenkant achterplat, deel juni: binnenkant achterplat, deel juli-augustus: binnenkant achterplat, deel september: binnenkant achterplat, deel oktober: binnenkant achterplat, deel november: binnenkant achterplat, deel december: binnenkant achterplat) en pagina's met advertenties (deel januari: 93, 94, deel februari: 191, 192, deel maart: 288, deel april: 384, deel mei: 480, deel juni: 576, deel juli-augustus: 672, deel september: 768, deel oktober: 864, deel november: 960, deel december: 1056) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel januari, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Levensgeluk betekent dicht bij jezelf staan. Als ik dicht bij mezelf ben, kan ik veel voor anderen betekenen.’
Tonnie van Bruggen, psychiatrisch verpleegkundige
[Deel januari, pagina 1]
streven
januari 2005
| 5 | Het conservatisme van de vernieuwers
Kenniseconomie en onderwijs Raf Debaene In het discours in de media over onderwijs wordt het vage begrip ‘kenniseconomie’ als alibi gebruikt om onbedachtzaam veranderingen door te voeren. Door de angst die er lijkt te heersen voor de voortdurende toevloed aan ‘kennis’, wil men het onderwijs reduceren tot het louter doorgeven van de vaardigheid ‘leren leren’, zonder de vormende en emancipatorische waarde van kennis te erkennen. Een dergelijk onderwijs draagt niet bij tot mondige zelfstandigheid, maar tot flexibiliteit door gebrek aan inhoud. Het is in wezen een conservatief discours. |
| 14 | De Fortuyn-revolte en de behoefte aan een nieuwe politiek
S.W. Couwenberg De tijd van ideologische verzuiling lijkt in Nederland, net als in andere Europese landen, verleden tijd. In plaats van de tegenstelling tussen een christelijk-confessionele en een seculiere politieke oriëntatie en tussen een liberale en een socialistische, ontwikkelen zich nu twee alternatieven. één ervan is een nieuw type politiek met enerzijds een nieuwe opvatting van politiek en een nieuwe vormgeving van democratische principes, de ontwikkeling van nieuwe politieke verhoudingen en een nieuwe politieke cultuur, en anderzijds een nieuwe beleidsoriëntatie. De Fortuyn-revolte is een in de knop gebroken poging tot zo'n nieuwe politiek. |
| 23 | Een nieuwe machtswissel in India
Erik Faucompret In april en mei van vorig jaar werden de verkiezingen in India verrassend gewonnen door de oppositie, de Congrespartij. De ongelijke spreiding van de welvaart onder de bevolking en de ontgoocheling van de hindoe-nationalisten over het beleid van de regering liggen aan de basis van deze overwinning. Het is de vraag of de Congrespartij zal kunnen beantwoorden aan de verwachtingen die ze met haar harde campagne tegen de regering heeft gecreëerd. |
[Deel januari, pagina 2]
| 34 | Gorki's fascinatie voor de Zykovs
Cees Willemsen In het voorjaar van 2004 had Toneelgroep Oostpool een primeur door voor het eerst in Nederland Maxim Gorki's toneelstuk De Zykovs te spelen onder regie van Ignace Comelissen. Eerder bracht Oostpool Gorki's Kleine luiden. Ook andere Nederlandse gezelschappen als RO Theater en Noord Nederlands Toneel waagden zich de afgelopen seizoenen aan de bijna vergeten Russische schrijver. Markeert deze heroplevende belangstelling voor de vader van het socialistisch-realistisch drama een terugkeer van het politiek engagement op het Nederlands toneel, of heeft die vooral te maken met de soms wanhopige zoektocht naar een ‘nieuw’ repertoire? |
| 48 | De man die zijn volk leerde filmen
De verleden tijd van Roland Verhavert Erik Martens Vorig jaar werd Roland Verhavert vijfenzeventig. De laatste tien jaar maakte hij geen films meer, maar in de periode 1950-1990 was zijn invloed op het aanschijn van de Vlaamse film op zijn minst gezegd aanzienlijk. In een eerste periode maakte hij naam als vernieuwer, in een tweede als behouder. In de bioscoop worden zijn films niet meer vertoond, maar tegen het einde van 2005 zouden ze allemaal op dvd beschikbaar moeten zijn. |
| 62 | FORUM |
| 62 | Arbeiders: een aparte klasse?
Suzan Langenberg |
| 65 | De actualiteit van het relativisme
Hugo Roeffaers |
| 69 | De mythe van 1918
J.H.J. Andriessen |
| 71 | De mythe van 1918
Naschrift Jacques De Maere |
| 74 | PODIUM |
| 74 | Erfgoedbewaarders belicht
Abdijbibliotheken van Antwerpen Bart Makken |
| 80 | BOEKEN
Y. van den Akker-Savelsbergh, Het onzevader: een meerstemmig gebed? * J. van Gelderen en C. Houtman (red.), Profiel * R. Coolsaet, De mythe al-Qaeda * The Low Countries * G. White (red.), The Color of Time * J. Elderfield (uitg.), Das MoMA in Berlin * J. van Leeuwen, Waarom een buitenboordmotor eenzaam is * T. Lanoye, Diplodocus Deks & De Dossen * D. Hanssens, Vader zeg me... * F. Vanhemelryck, Marginalen in de geschiedenis * W. Süϐ, Der ‘Volkskiirper’ im Krieg. |
[Deel januari, pagina 96]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers
| - | vóór januari 1999: eur 4,00 |
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’
[Deel januari, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel februari, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Eenvoud in elke dag zonder dat het luchtig wordt.’
Eric Jan Lens, acteur
[Deel februari, pagina 97]
streven
februari 2005
| 99 | ‘Jezuïetenstreken’
Mythevorming rond jezuïeten in negentiende-eeuws Nederland Peter Jan Margry Het anti-jezuïtisme heeft in de negentiende eeuw ook in Nederland enkele krachtige hoog-tepunten beleefd. Het uitte zich in uiteenlopende mythen en samenzweringen. Aangezien in die jaren de orde in Nederland maar weinig in de openbaarheid kwam, lijkt dit fenomeen vooral te zijn gevoed door de langdurige gespannen en conflictueuze relatie tussen katholieken en protestanten in Nederland. Protestants Nederland wist zich daarbij de sjablonen van het anti-jezuïtisme, onderdelen van een bredere internationale typologie van mythen en samenzweringstheorieën, effectief toe te eigenen en naar Nederland te transponeren, en deze vervolgens in te zetten in een algemenere strategie van antipapisme en antiroomse gezindheid. |
| 112 | ‘Hoor je met hoe alles herbegint?’
Een halve eeuw Nieuwe griffels, schone leien Wam de Moor Vorig najaar was het een halve eeuw geleden dat dé bloemlezing verscheen die voor een jonge generatie lezers de dichtkunst presenteerde waarvoor die van de Tachtigers moest wijken: Nieuwe griffels, schone leien. Ondertitel: ‘Van Gorter tot Lucebert. Van Gezelle tot Hugo Claus’. En ook: ‘Bloemlezing uit de poëzie der avant-garde’. De bloemlezing werd samengesteld en ingeleid door Paul Rodenko. De auteur, criticus, die als scholier door deze bloemlezing werd ingewijd in de moderne poëzie, herleest en blikt terug. |
| 120 | De grond onder zijn voeten
De dubbelzinnigheid van de ‘laatste woorden’ van Rorty Christophe Van Eecke Richard Rorty's denken wordt wezenlijk gekenmerkt door de idee van ‘laatste woorden’, die hij in zijn boek Contingency, irony, and solidarity (1989) introduceert. De notie van laatste woorden wordt door Rorty echter op een zeer problematische manier gehanteerd. In dit essay wil de auteur duidelijk maken hoe het begrip op een dubbele manier werkzaam is en zodoende zijn eigen geldigheid ondergraaft. Een ironisch gevolg hiervan is dat Rorty, die zichzelf graag als een links-progressief denker manifesteert, in een etnocentrisch discours verzandt dat gevaarlijk naar rechts neigt. |
[Deel februari, pagina 98]
| 133 | Terug naar Troje
Jeroen Vanheste Er is de laatste tijd een opmerkelijke opleving in de belangstelling voor onze oudste westerse geschiedenis: die van de belegering en inname van de stad Troje. De film Troy en de toneelvoorstelling Tantalus zijn twee voorbeelden van wat een heuse hype lijkt te zijn, zoals blijkt uit alle Trojeromans, documentaires en nieuwe uitgaven van de Ilias en de Odyssee die recent het licht zagen. Wat hebben de oude verhalen rondom Troje ons nog te vertellen en wat dragen de nieuwe interpretaties in Troy en Tantalus daartoe bij? |
| 148 | Extreem ritualiseren: industrial rock
Over politiek en zingeving binnen een subcultureel verschijnsel Thomas Quartier Is het daadwerkelijk het geval dat mensen die tot een bepaalde subculturele stroming behoren tot extremisme neigen en een nihilistische kijk op het leven hebben? Subculturen worden vaak met vooroordelen bejegend. Maar wellicht zijn het veeleer manieren om de autonomie van het individu op de voorgrond te plaatsen. Het voorbeeld van de band KMFDM, die bij de stroming van de industrial hoort, wijst in deze richting. Een analyse van teksten en optredens van deze band met behulp van rituele theorieën kan nieuwe perspectieven op vorm en inhoud van dit soort verschijnselen openen. |
| 160 | FORUM |
| 160 | Vrijheid van meningsuiting
Pieter Anton van Gennip |
| 165 | Het meetbare geluk
Hugo Roeffaers |
| 169 | Kinderen van Aristoteles
Stijn Geudens |
| 175 | PODIUM |
| 175 | Ik, de anderen
Over Allemansgek van Luuk Gruwez Carl De Strycker |
| 180 | BOEKEN
R. Kampling (red.), ‘Dies ist das Buch...’ * M. van Leeuwen (red.), De Bijbel in context * T.G. Natter en U. Storch (red.), Egon Schiele and Arthur Roessler: Der Künstler and sein Förderer * A. Taylor Flemming, Het huwelijk * Rutilius Namatianus, Langs Romeinse kusten (vert. W. Verbaal) * H.-W. Schmuhl (red.), Rassenforschung an Kaiser-Wilhelm-Instituten vor and noch 1933 * M. Parenti, De moord op Julius Caesar. |
[Deel februari, pagina 190]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Dianne Muller, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers
| - | vóór januari 1999: eur 4,00 |
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’
[Deel februari, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel maart, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘In de eindeloosheid van bijvoorbeeld de woestijn zoek ik de rust om thuis te raken in mijn emoties.’
Lisa Kortenhorst, fotograaf
[Deel maart, pagina 193]
streven
maart 2005
| 195 | Duurzame ontwikkeling is een contradictio in terminis
Peter Tom Jones en Roger Jacobs In het ecologische discours van de laatste twee decennia verdringt het sleutelbegrip ‘duur-zame ontwikkeling’ de voorheen dominante gedachte van ‘grenzen aan de groei’. ‘Duurzame ontwikkeling’ laat zich gemakkelijk perverteren tot ‘ontwikkeling-als-groei’, een race zonder eindstreep. In dit ‘strijddiscours’ neemt men stilzwijgend aan dat de voordelen zowel geografisch als demografisch beperkt zullen blijven. Andere visies zijn daarom nodig. Die moeten een mondiaal milieubewustzijn weten te koppelen aan een sociaal rechtvaardigheidsstreven. |
| 208 | Vergeten is een transitief werkwoord
Over het literaire werk van Didier Daeninckx Benjamin Verpoort De rode draad doorheen deze korte voorstelling van Daeninckx’ oeuvre is een schriftelijk interview dat Benjamin Verpoort de Franse schrijver heeft afgenomen in de lente van 2004. Daeninckx wil zijn lezer keer op keer op het hart drukken dat elke vorm van ‘vergeten’ transitief is, en dat er dus keer op keer een ‘lijdend’ voorwerp bij te pas komt. Zijn schrijven wil als het ware de vergeetputten van de officiële geschiedschrijving openbreken... |
| 220 | Martin Heidegger, meßkirch en de wijsheid van de veldweg
jos pools De filosoof Martin Heidegger schreef in 1949 een prachtig essay over der Feldweg, een boerenpad vlakbij zijn geboortestadje Meßkirch in Zuid-Duitsland. Heidegger werd hier in 1889 geboren en ligt er sinds 1976 begraven. Op een bank langs der Feldweg moet hij vlak na 1900 de eerste aanzetten hebben ontwikkeld voor zijn revolutionaire filosofie. De auteur bezocht Meßkirch tijdens de afgelopen zomer en gaat in op de relatie tussen Heideggers filosofie en de teloorgang van de traditionele boerencultuur. |
[Deel maart, pagina 194]
| 227 | ‘Vergeef het hun, ze weten niet wat ze doen’
Antisemitisme in hedendaagse Jezusfilms en de evangeliën Patrick Chatelion Counet Achteraf lijkt het allemaal wel mee te vallen, het antisemitisme in The Passion of the Christ, de veelbesproken film van Mel Gibson die een jaar geleden in première ging. Ten onrechte, beweert de auteur. Hij vergelijkt de portrettering van joden in de evangeliën met de omstreden Jezusfilms van Gibson, Scorsese en Pasolini. hi The Passion is een hoofdrol voor de duivel weggelegd. Indien Jezus' vader God is, wiens vader is de duivel dan? |
| 238 | de lijdensweg van aad de haas
Noor Smals Het werk van beeldend kunstenaar Aad de Haas werd in de oorlog door de bezetter als ‘entartet’ bestempeld. Hij vluchtte naar Zuid-Limburg en maakte daar onder andere een kruisweg voor het dorpje Wahlwiller. Hoewel de kritieken lovend waren, wist de oud-fascist Albert Kuyle het Vaticaan tot een verbod van zijn toch vrome werk te bewegen. De Haas is blijven werken, agerend tegen dictatuur. Na zijn dood bleken er in zijn atelier nog een vijftigtal erotische schilderijen te staan, die de gemoederen opnieuw verhitten. |
| 251 | FORUM |
| 251 | Mgr. Romero vijfentwintig jaar geleden vermoord
Georges De Schrijver |
| 256 | Ethiek en wetenschap
Hugo Roeffaers |
| 260 | Het kapitalisme volgens Comte-Sponville
Bruno Segers |
| 265 | PODIUM |
| 265 | Tussen de plooien, tussen de lakens
Thomas Zielinski in Studio Tokio Mark Cloostermans |
| 270 | Leermeesters van de wanhoop
Over negativisme in de letteren Luc Rasson |
| 275 | BOEKEN
K. Westerhorstmann, Selbstverwirklichung and Pro-Existenz * A.M. Spijkerboer, Wij hebben ongelofelijke dingen gezien * Kolet Janssen, Het grote avontuur van God en mens * S. Wagstaff (red.), Edward Hopper * Nice, muze van azuur (samenst. D. Leyman) * Vita Radbodi: Het leven van Radboud (inl. en vert. P. Nissen en V. Hunink) * R. Hermans, Tijdsbanden * R. Bireley, The Jesuits and the Thirty Years War * A.M. Homes, Wat je moet weten. |
[Deel maart, pagina 287]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’
[Deel maart, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel april, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Als zich mogelikheden voordoen heb je de verantwoordelijkheid om er iets mee te doen.’
Philippe McIntyre, fotograaf
[Deel april, pagina 289]
streven
april 2005
| 291 | Streven, Universitas en professor Albert Dondeyne
Een terugblik Hugo Roeffaers Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond het Leuvense studentenblad Universitas onderdak bij Streven. De bezieler van het gemeenschapshuis en de beweging Universitas, professor Albert Dondeyne (1901-1985), schreef in het februarinummer 1941 een opvallende bijdrage: ‘Katholieke problemen van deze tijd’, waarin hij een aantal ontwikkelingen voorvoelde die hij in zijn hoofdwerk Geloof en Wereld van 1961 opnieuw opnam en uitdiepte. |
| 303 | Van bezieling naar ontzieling?
De zichtbaarheid van katholieken in Nederland na 1950 peter nissen Eens een imposant bouwwerk met een gesloten front: zo leek de katholieke gemeenschap in Nederland. De bisschoppen probeerden met hun beruchte mandement uit 1954 dat front gesloten te houden. Tegelijk presenteerde het mandement de grondslag voor een bezielde katholieke presentie in de samenleving. Die presentie staat nu, een halve eeuw later, flink onder druk. Naast alle sociologische processen lijkt vooral de geloofsverdamping en de groei van een binnenkerkelijk ‘ietsisme’ de Nederlandse katholieken parten te spelen. De katholieke kerk staat in Nederland nu voor de uitdaging niet langer te investeren in het imposante bouwwerk, maar vooral in de gelovige bezieling. |
| 312 | Integreren in een uniform land
Jan Willem Duyvendak en Menno Hurenkamp De mare wil dat wij geïndividualiseerd zijn, autonome en onafhankelijke burgers. Dat komt goed van pas om een onderscheid tussen ‘ons’ en ‘de migranten’ aan te brengen. Die vertonen immers allemaal nog traditioneel kuddegedrag. Maar recent onderzoek stelt de individualisering nogal ter discussie. Wat als wij ondanks alle emancipatie ook nog steeds kudde-dieren zijn? |
[Deel april, pagina 290]
| 321 | De taal van de liefde in hedendaagse romans
Gemma Pappot Een van de essays in De mythe van Sisyphus van Camus gaat over Don Juan. Zijn Vreemdeling, Meursault, heeft trekken die aan de thematiek van deze essaybundel verwant zijn. Hoe beschrijven hedendaagse schrijvers de (seksuele) liefde? De subtiele liefdestaal in het werk van de Franstalige Belgische auteur Jean-Philippe Toussaint loopt dood in zijn laatste roman: Liefde bedrijven. Het narratologische element van de (zinloze) herhaling, eigen aan Sisyphus, speelt ook in Toussaints boeken een rol. Andere schrijvers als Harold Brodkey en David Grossman lijken hieraan te ontsnappen. |
| 331 | Seksueel spel en overspel
Prostitutie in de zeventiende eeuw Monika Triest en Lou Gils Was seks in de zeventiende eeuw taboe of niet? Was overspel erger dan de omgang met ‘meyskens van plaisire’? Wat bepaalden de kerkelijke en wereldlijke overheid daarover? Geschreven documenten uit die tijd geven ons al bruikbare informatie, maar afbeeldingen kunnen vaak nog meer vertellen. Zo is er een schilderij van Joachim Beuckelaer dat op het eerste gezicht een weergave is van een onschuldig huiskamertafereel, maar eigenlijk bol staat van de seksuele toespelingen. |
| 344 | FORUM |
| 344 | Wij, Beatrix, bij de gratie Gods Koningin
Pieter Anton van Gennip |
| 349 | ‘Cornelia Catholica’
Over Cornelia de Vogel van Paul Luykx Herman Simissen |
| 354 | Mens en persoon
Hugo Roeffaers |
| 358 | Dodelijke geneeskunde
Gie van den Berghe |
| 362 | PODIUM |
| 362 | Gerrit Komrij zestig
Manu van der Aa |
| 367 | Hoe eenvoud zijn raadsels vindt
Dirk De Schutter |
| 371 | BOEKEN
G. Van Oyen, Jezus, toen en nu en dan * N. De Batselier (red.), Levende democratie * Sammlung Frieder Burda * Sammlung Frieder Burda: Der Bau von Richard Meier * M. de Loof, Duivels offer * P. Altena en M. Everard (red.), Onbreekbare Burgerharten * J. Decavele, De eerste protestanten in de Lage Landen * G. Veenendaal, Spoorwegen in Nederland van 1834 tot nu * J. Wright, De Jezuïeten * L. Gruwez, Een stenen moeder. |
[Deel april, pagina 383]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel april, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel mei, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Het zoeken naar rust is heel veel werk.’
Erna Theys, danser
[Deel mei, pagina 385]
streven
mei 2005
| 387 | Het spook van de angst
Nico Schreurs Wie de krant leest, of zelfs maar alleen de krantenkoppen, merkt dat woorden als terreur, angst en veiligheid zich sinds 11 september 2001 niet alleen in ons taalgebruik hebben genesteld, maar ook in ons denken. Het spook van de angst, dat nooit helemaal afwezig is geweest, is vandaag wel heel erg present in de hoofden en harten van de mensen. Waarom eigenlijk? En is er een antwoord mogelijk op die alomtegenwoordige angst? |
| 397 | Lofzang op de betrokkenheid
Martha Nussbaum en de emotie Paul Pelckmans Martha Nussbaum werd in het voorbije decennium beroemd met een reeks bijdragen over de mogelijke betekenis van emoties voor een volwaardige menselijke ethiek. Upheavals of Thought, vorig najaar vertaald als Oplevingen van het denken, had een voldragen synthese over dit onderwerp kunnen worden, maar bewijst ongewild vooral dat de gretig beluisterde boodschap uiteindelijk, en met alle dubbelzinnigheden die daar traditioneel bijhoren, van romantische signatuur is. |
| 409 | Hélder Câmara en zijn erfenis voor de religies en de wereld
marcelo barros Het belang van de Braziliaanse aartsbisschop Dom Hélder Câmara (1909-1999) in Latijns-Amerika kan moeilijk overschat worden. Wereldwijd had hij een begeesterende inbreng. In België was hij eveneens een graag geziene gast. Ongetwijfeld kan hij ook de nieuwe generaties nog inspireren. Daarom begon een vriendengroep in Recife met de uitgave van zijn omvangrijke werk. Een van zijn vroegere medewerkers, de benedictijn Marcelo Barros, schetst in deze bijdrage enkele belangrijke ideeën van deze markante figuur: de armsten centraal, innerlijke vrijheid en ‘macro-oecumene’. |
[Deel mei, pagina 386]
| 417 | Petrus Canisius en zijn catechismus, een absolute bestseller
Paul Begheyn In de lente van 1555 verscheen in Wenen de catechismus van de Nijmeegse jezuïet Petrus Canisius (1521-1597). Na 450 jaar is er opnieuw aandacht voor dit meest herdrukte en vertaalde boek van een Nederlandse auteur. Er zijn liefst 1163 uitgaven in 27 talen bekend. In de geboorteplaats van de auteur wordt een tentoonstelling aan deze bestseller gewijd. Gastconservator Paul Begheyn, s.j. voorzag deze van een toelichting. |
| 429 | Nieuwe tijden, nieuwe motieven
China's stemgedrag in de VN-Veiligheidsraad Annemie Van Loock China durft men wel eens te omschrijven als de grijze muis van de VN-Veiligheidsraad. De andere permanente leden lopen immers veel meer in de kijker. Dit artikel toont echter aan dat dit een misvatting is. Net als het land zelf, is Chiná s stemgedrag binnen de VN-Veilig-heidsraad sterk geëvolueerd. Het land komt wel degelijk op voor wat het belangrijk vindt en durft daarom al eens dwars te liggen. |
| 440 | Een madonna met zigeunerbloed
Over het liefdesideaal bij Bob Dylan Jan-Hendrik Bakker In tegenstelling tot wat de tijdgeest van de seksuele revolutie doet vermoeden, zijnde liefdesliederen van Bob Dylan doortrokken van een oud troubadoursideaal. De geliefde als verbeelding van vrijheid, verlossing en muzische inspiratie. Ook deze teksten van de rockbard zitten vol met bijbelse symboliek en existentiële verwijzingen, maar het apocalyptische wijkt soms voor een mooi ideaal. Toch blijft het bij kloppen op de hemelpoort. Ter gelegenheid van de vertaling van de Dylan-biografie Chronicles maakt de auteur een analyse. |
| 451 | FORUM |
| 451 | De immigratiesamenleving als uitdaging
patrick loobuyck |
| 456 | ‘Expeditie Robinson’: homo lupus, psychologicus of cynicus?
Jan De Vos |
| 462 | PODIUM |
| 462 | De wankele troon van God
Dertig (of tien) jaar Jan Fabre Mark Cloostermans |
| 467 | BOEKEN
W. Barnard, Een stille duif in de verte * W. Barnard, Psalmgetier * A. Stock, Poetische Dogmatik S.W. Couwenberg, Opstand der burgers * T. Lemaire, De leeuwerik * K.A. Schrader en H. Widauer (red.), Peter Paul Rubens *J. Geeraerts, Geld* T. Lanoye, Overkant * S. Van Laere, F. en J. Craeninckx, Een klein dorp, een zware tol * C. Willemsen, De psychiater en de witte vlek. |
[Deel mei, pagina 479]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel mei, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel juni, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Het gevoel overvallen te worden door het besef één te zijn met alles om me heen.’
Jur Zandbergen, bedrijfskundige
[Deel juni, pagina 481]
streven
juni 2005
Themanummer ‘Het nieuwe Europa’
| 483 | De ‘nieuwe lidstaten’ van de Europese Unie en de Europese culturele traditie
Ter inleiding Herman Simissen |
| 485 | ‘Mijn zoete, Europese vaderland’
Het belang van de Poolse poëzie voor Europa Wam de Moor |
| 501 | ‘Vóór alles oordele hij streng over zichzelf’
Sándor Márai, Europees humanist Elianne Muller en Erika Winkler |
| 512 | tussen kaliningrad en riga
DE geboorte van het Europese onbehagen met de moderniteit Guido Vanheeswijck |
| 528 | Een breed spectrum van muzikale ervaringen
Stijl en receptie van Arvo Pärt Wouter Steffelaar |
| 540 | Het huis op de grens
Over de oostelijke periferie van de Europese Unie Peter Vermeersch |
| 551 | De positie van de etnische minderheden in Letland
Een uitdaging voor de Europese Unie Maxim Kovalenko |
| 561 | De barbaren van de Karst
Triëst en de Sloveense avant-garde in de jaren twintig Raymond Detrez |
[Deel juni, pagina 575]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Dianne Muller, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel juni, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel juli-augustus, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Ik zou willen dat de mensen één dag met mijn ogen door de stad konden lopen. Ze zouden het perfecte spel van licht en lijnen zien.’
Vera Schouten, kunstschilder
[Deel juli-augustus, pagina 577]
streven
juli-augustus 2005
| 579 | De stille kracht
Stijn Geudens |
| 581 | Een pacifist aan het front
Léon Werth en de Eerste Wereldoorlog Wouter van Raamsdonk Wat gebeurt er met je in de werkelijkheid van de oorlog? Hoe bewaar je daar nog je autonomie en zelfrespect? Dat is het thema dat de Franse schrijver Léon Werth (1878-1955), die tijdens de Eerste Wereldoorlog vijftien maanden aan het front verbleef, aan de orde stelt in zijn roman Clavel soldat. Het boek is zonder twijfel de meest pacifistische roman die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk is geschreven en kon dan ook pas daarna, in 1919, worden gepubliceerd. |
| 591 | Apologie van een onderzoek
Ideeëngeschiedenis in postmoderne tijden Jeroen Vanheste Een ideeënhistorisch onderzoek naar de opvattingen en redeneringen van een groep vooraanstaande intellectuelen lijkt interessant, maar is het nog wel van deze tijd? Hebben Michel Foucault, Jacques Derrida, Hayden White en hun navolgers de klassieke intellectuele geschiedenis niet voor altijd ‘gedeconstrueerd’? |
| 600 | Over Johannes Paulus II, Benedictus XVI en fundamentalisme
Een stem uit Latijns-Amerika Eduardo Hoornaert Aan de vooravond van het conclaaf dat hem tot paus verkoos, waarschuwde kardinaal Ratzinger voor de ‘dictatuur van het relativisme’. Wat wilde hij daarmee zeggen? Kerk-historicus Eduardo Hoornaert, die al bijna een halve eeuw in Brazilië woont, maakt vanuit zijn ervaringen enkele kritische kanttekeningen bij de woorden van de nieuwe paus en meteen ook bij het pontificaat van zijn voorganger Johannes Paulus II. De auteur laat zich daarbij inspireren door Paulus, die zich, door zijn optreden tegen het joodse fundamentalisme, profileerde als ‘universalist’ én ‘relativist’. |
[Deel juli-augustus, pagina 578]
| 610 | Brave New World
Manipulatie van de menselijke voortplanting volgens Aldous Huxley Robert Pijnenborg Bij beschouwingen rond de toenemende manipulatiemogelijkheden van de menselijke voortplanting wordt Aldous Huxley vaak als geestelijke vader naar voren geschoven. Uitgaande van diens roman Brave New World overloopt de auteur thans beschikbare technologieën die zowel gericht zijn op klinische toepassing (invitrofertilisatie) als op wetenschappelijk onderzoek naar problemen van innesteling. Voor een goed begrip van onze hoogtechnologische wereld en die van Huxley is een juiste inschatting van de maatschappelijke context noodzakelijk. |
| 622 | Spiritueel naturalisme als filosofie van de aarde
De positie van Ton Lemaire in het ecofilosofische debat Jef Peeters De Nederlandse filosoof Ton Lemaire pleit voor een herwaardering van de zintuiglijke erva-ring, niet enkel om de rijkdom en de deugd van het zintuiglijk genot, maar evenzeer om het zingenot, het genieten van de diepere betekenis van de dingen. De erkenning van het verband tussen beide vraagt om de opheffing van het dualisme tussen het zintuiglijke en het geestelijke, dat zo kenmerkend is voor de modemiteit. Dergelijke dualismen veroordelen ons bovendien tot het leven in een gespleten wereld. ‘Spiritueel naturalisme’ is de poging van Lemaire de twee polen van de menselijke ervaring te verzoenen. |
| 636 | FORUM |
| 636 | De versierde wereld
Pieter Anton van Gennip |
| 641 | Oranje of sovjet?
De toekomst van Oekraïne Natalya Krasnoboka |
| 647 | PODIUM |
| 647 | Schilderijen om te lezen
Gillis Mostaert tussen wal en schip Bart Makken |
| 652 | Willem Elsschot & Alfons De Ridder leven!
Manu van der Aa |
| 656 | BOEKEN
A. Dillen, Ongehoord vertrouwen * P. Gillaerts (red.), Boanerges * Meister Eckhart, Over God wil ik zwijgen (2) * H. Seuse, Het boek van de waarheid; J. Tauler, Preken, vert. C.O. Jellema * E. Meijering, Geschiedenis van het vroege Christendom * E. van Westerloo, We hoeven er niet aan te verdienen * I. Goddeeris (red.), De Europese periferie * J. Claisse en L. Knopes, Change: Brussels Capital of Europe * J. Semprun, De dode met mijn naam * Aristoteles, Retorica, vert. M. Huys * G. Krol, Rondo Veneziano * R. Falter, 1830 * G. Vanheeswijck en W. Van Herck (red.), Religie en de dood. |
[Deel juli-augustus, pagina 671]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Barbara Segaert, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.come.to/streven
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel juli-augustus, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel september, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Het is een voorrecht betrokken te mogen zijn bij mensen die leven in samenlevingen die in hoge mate aan het veranderen zijn.’
Jaap Swart, cultureel antropoloog
[Deel september, pagina 673]
streven
september 2005
| 675 | Is de Europese schoen te groot voor de Turkse voet?
dirk rochtus Turkije blijft de Europese regeringsleiders hoofdbrekens bezorgen. De publieke opinie in de Europese Unie is niet echt te vinden voor een nieuwe uitbreiding. De burgers van de Unie vrezen een verwatering van de identiteit van Europa. Is de Turkse identiteit wel compatibel met de Europese? Maken de islam en het kemalisme (de Turkse staatsdoctrine) Turkije niet tot ‘het andere’? Sinds de Europese top van december 2004 is de hervormingsijver in Ankara bovendien bekoeld. De scepsis over het Turkse lidmaatschap groeit, zowel binnen de Unie als in Turkije zelf. |
| 687 | De ernst van lichtvoetigheid
Voltaire vertaald Guy Rooryck In het pantheon der Franse beroemdheden neemt Voltaire een wel heel bijzondere plaats in. Deze briljante woordvoerder van de Verlichting was echter vooral een kosmopoliet. Tijdens zijn ballingschap in Londen leerden Engelse deïsten hem het ‘optimisme’ van Leibniz te waarderen, maar na de aardbeving die Lissabon in 1755 vernietigde, zou Voltaire de felste tegenstander worden van een ideologie die de religieuze grondslag bevestigde van de toen geldende maatschappelijke orde. Recente vertalingen van Voltaires werk stellen de Nederlandstalige lezer in staat het intellectueel parcours te volgen van Frankrijks meest gedreven filosoof. |
| 699 | Augustinus, van retor tot magister
Joost van Neer De intellectuele en spirituele bekering van Augustinus (354-430) had grote gevolgen voor zijn positie als retor. Wie retor was geworden, had de hoogst haalbare maatschappelijke positie bereikt. Augustinus vereenzelvigde die functie echter in toenemende mate met leugen, hoogmoed en onvrijheid, zodat hij na zijn bekering zijn carrière vaarwel zei. Hij verlangde nu naar waarheid, nederigheid en vrijheid en die meende hij te kunnen vinden in het magisterschap. Dit artikel beschrijft Augustinus’ weg naar en terugkeer van de maatschappelijke top, alsook de manier waarop hij afstand deed van zijn functie. |
[Deel september, pagina 674]
| 706 | De vernieuwing van de kerk in Europa
Een Midden-Europese ervaring Pavel Ambros De Duitse theoloog Karl Rahner heeft ons drie vragen over de kerk voorgelegd: Waar staan we? Wat moeten we doen? Hoe kunnen we over de kerk van de toekomst nadenken? Ook in Midden-Europa zoekt men naar antwoorden daarop. Algemene vragen worden er echter vanuit een ander gezichtspunt gelezen dan in het Westen. De Midden-Europeaan neigt ertoe steeds weer terug te keren naar de traditie, die niet alleen getekend is door de Latijns-katholieke cultuur, maar ook door de Grieks-Byzantijnse erfenis en de missie van de heiligen Cyrillus en Methodius. |
| 714 | ‘Waarover we niet zwijgen kunnen, daarover moeten we spreken’
‘De Vleugel’ is een vernieuwend liturgisch initiatief, dat herkenbaar wil zijn voor mensen die zoeken naar zingeving, en die in volle openheid de joods-christelijke weg willen bewandelen. Naar aanleiding van zijn tienjarig bestaan organiseerde De Vleugel op 4 maart 2005 in Antwerpen een colloquium met als titel ‘Waarover we niet zwijgen kunnen, daarover moeten we spreken. Transcendentie met en zonder God’. Aan de twee sprekers, Raf Mertens en Guido Vanheeswijck, werd gevraagd op dit thema in te gaan. |
| 714 | Over transcendentie zonder bovennatuurlijke God
Raf Mertens |
| 725 | Over transcendentie met God
Guido Vanheeswijck |
| 737 | FORUM |
| 737 | Heeft Europa nog een religie nodig?
Bruno Segers |
| 741 | De Eerste Wereldoorlog in foto's
Leo van Bergen |
| 744 | PODIUM |
| 744 | Nooit meer tijd verliezen
De proust-tetralogie van Guy Cassiers in deSingel Mark Cloostermans |
| 750 | ‘Vliegtuigen zien er dezer dagen in de lucht anders uit’
Over Saturday van Ian McEwan Herman Simissen |
| 754 | BOEKEN
H. de Wit e.a. (red.), Putten uit de bron * P. van Veldhuizen, Geef mij te drinken * G.J. Venema (red.), Prediker * M. Battistini, Symbolen en allegorieën, vert. P. van Calster * R. Giorgi, Heiligen, vert. M. Salverda * Ph. Bregstein, Het Sabbatjaar * P. Neruda, Verblijf op aarde, vert. B. Vonck * I. Buruma en A. Margalit, Occidentalisme * R. Kammelaar e.a., Het Monster van de Oorlog * S.S. Montefiore, Stalin * C. Behan McCullagh, The Logic of History. |
[Deel september, pagina 767]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Barbara Segaert, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.tijdschriftstreven.be
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 55,00
Nederland: eur 58,00
Europa: eur 67,58
Buiten Europa: eur 73,35
Studenten België: eur 34,00
Studenten Nederland: eur 37,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | vanaf januari 2003: eur 7,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel september, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel oktober, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Ik geniet ervan thuis te komen op mijn kamer, mijn plek, waar het helemaal is zoals ik het wil en alle spullen zijn gekoppeld aan bijzondere mensen en gebeurtenissen.’
Daphne Heidelberg, scholiere
[Deel oktober, pagina 769]
streven
oktober 2005
| 771 | Eeuw van Sartre, eeuw van geweld
Hans Achterhuis Bij de herdenking van zijn honderdste geboortejaar is veelvuldig opgemerkt dat we het politiek-filosofische werk en de politieke stellingname van Sartre beter kunnen vergeten. Hiertegenin wordt betoogd dat we, juist om de gewelddadige twintigste eeuw te begrijpen, deze teksten van Sartre moeten blijven bestuderen. Met name zijn denken over geweld, dat vergeleken wordt met de posities van Aron en Camus, kan achteraf ook in het heden gelezen worden als een waarschuwing tegen een te gemakkelijke toevlucht tot gewelddadige oplossingen voor politieke en maatschappelijke problemen. |
| 783 | Lust wil eeuwigheid
Een metafysica van het gluren Christophe Van Eecke Onze cultuur is geobsedeerd door beelden van het lichaam. We staren met z'n allen gretig naar bloot vlees. Toch blijft de voyeur opgezadeld met het kwalijke imago van zielige zonderling. Terwijl onze beeldcultuur vooral getrimde fitnessperfectie propageert, lijkt de voyeur daarentegen samen met een aantal fotografen en cineasten op zoek te gaan naar andere aspecten van lichamelijkheid. De blik door het sleutelgat boort dwars door de huid. Wat hij daar zoekt, laat zich vertalen naar een kleine metafysica van de glurende blik. |
| 795 | Een nieuwe adem in de bevrijdingstheologie
Marcelo Barros: De spiritualiteit van water Georges De Schrijver Met De spiritualiteit van water betreedt de Braziliaanse benedictijn Marcelo Barros nieuwe paden. Onder invloed van het marxisme had de eerste generatie van bevrijdingstheologen nauwelijks oog voor milieuvragen en de rechten van Indio's en Afro-Amerikanen. Bij Barros wordt dit anders. Hij klaagt de privatisering aan van waterwinning, waaronder de inheemse volkeren te lijden hebben, en toont aan hoe in alle religies, en ook in de bijbel, ‘water’ ervaren wordt als een godsgeschenk dat leven geeft. |
| 804 | Is het kapitalisme ethisch?
Antoon Vandevelde Het antikapitalisme is omgedoopt tot antiglobalisme, maar net als het kapitalisme brengt de globalisering tegelijk, in één en dezelfde beweging, zowel het beste als het slechtste voort. In dit artikel wordt geprobeerd de ambivalentie van het kapitalisme te ontrafelen. |
[Deel oktober, pagina 770]
| 814 | ‘Die vervloekte oorlog’
Het oorlogsdagboek (19144918) van Joris Van Severen Stijn Geudens Joris Van Severen, de stichter en leider van het Verdinaso in de jaren dertig, blijft vijfen-zestig jaar na zijn dood nog steeds fascineren én voor controverse zorgen. Die twee houdingen, sympathie en afkeer, hebben dan ook lange tijd de beeldvorming rond hem bepaald. Enkele maanden geleden werd zijn lijvige oorlogsdagboek van 1914-1918 uitgegeven. Via dat document kan de lezer eindelijk eens uitgebreid en zonder belemmeringen kennismaken met de mens Joris Van Severen, een complexe persoonlijkheid in een al even gecompliceerde tijd. |
| 825 | Verstilling tegen verstikking
De kunst van David Claerbout en Michaël Borremans Jan Koenot De videobeelden van David Claerbout en de schilderijen en tekeningen van Michaël Borre-mans worden vaak beschouwd als een uiting van melancholie en nostalgie. Beide talent-volle Vlaamse kunstenaars van een nieuwe generatie zijn echter niet met het verleden, maar met het heden bezig. Hun werken dwingen de toeschouwer van de heersende vanzelfsprekendheden afstand te nemen en nodigen hem uit tot verstilling en bezinning. Wie voor dit soort kunst ontvankelijk is, gaat anders kijken en leven. |
| 833 | FORUM |
| 833 | Verongelijkt
Pieter Anton van Gennip |
| 838 | De ondeugden van het cultuurpessimisme
Bas van Stokkom |
| 842 | PODIUM |
| 842 | Een geheugen van papier
Paul Pelckmans |
| 846 | Roddy Doyle en De man achter louis
Victor De Raeymaeker |
| 849 | BOEKEN
L. Wierenga, ‘Job’: Het leed, het vuil en de laster * H. Zollner, Trost - Zunahme an Hoffnung, Glaube and Liebe * S. Martel, Sterk als de dood * S. Langenberg en W. Vandekerckhove (red.), Hoe vrij is de markt zonder (spirituele) grenzen? * B. en H. Becher, Grundformen industrieller Bauten * B. en H. Becher, Typologien industrieller Bauten * L.O. Fresco, De tuin van de sultan van Rome * W. Van de Velde, Tijdsnede * A. Stahlecker, Goebbels’ droomfabrieken * R. Van Doorslaer en J.-Ph. Schreiber, De curatoren van het getto * M. Croes en P. Tammes, ‘Gif laten wij niet voortbestaan’ * E codicibus impressisque. |
[Deel oktober, pagina 863]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Dianne Muller, Barbara Segaert, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.streventijdschrift.be
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 57,00
Nederland: eur 60,00
Europa: eur 69,57
Buiten Europa: eur 75,34
Studenten België: eur 36,00
Studenten Nederland: eur 39,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | januari 2003 t.e.m. december 2005: eur 7,00 |
| - | vanaf januari 2006: eur 8,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel oktober, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel november, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘Religie is mijn kracht het is mijn dagelijks ritueel.’
Otniël Salhuteru, zelfstandig ondernemer
[Deel november, pagina 865]
streven
november 2005
| 867 | De dood als overgang en de dood als einde
Twee benaderingen van de dood in de filosofie Paul Juffermans In de geschiedenis van de westerse wijsbegeerte is het thema van de dood een startpunt geweest voor diepgaande reflecties over het wezen van de mens. Daarbij werd in de Klassieke Oudheid en in de Middeleeuwen de dood vooral gezien als een overgangsmoment. In de moderne tijd wordt de dood daarentegen meer beschouwd in een radicaal eindigheidsperspectief. Deze tegenstelling tussen beide benaderingen schildert de auteur aan de hand van een bespreking van de Phaedo van Plato en van enkele moderne filosofen, met name Heidegger en Levinas. |
| 877 | Grote en kleine vragen
Over wetenschap en bezinning op het mens-zijn Maurits De Tollenaere In een tijd waarin Wetenschap met een hoofdletter wordt geschreven, zijn wij geneigd het antwoord op vragen als: ‘Waar ligt het centrum van de wereld?’ en ‘Wanneer is de wereld ontstaan en wanneer vergaat hij?’, te zoeken in de exacte wetenschappen. Het antwoord op vragen omtrent tijd en ruimte wordt ons echter niet gegeven in de astrofysica bijvoorbeeld, maar veeleer in een reflectie op onze lichamelijke aanwezigheid en waarnemingsvermogen. |
| 889 | De slinger van de utopie
De contextuele theologie van Felix Wilfred Georges De Schrijver Wat betekent bevrijdingstheologie in India? Het antwoord van Felix Wilfred, priester en professor aan de universiteit van Madras, is duidelijk: zich het lot aantrekken van de laagste kasten en ervoor ijveren dat ze de rechten krijgen die de Indiase grondwet voor hen voorziet maar die veelal dode letter blijven. Een dergelijke inzet moet interreligieus gebeuren - en hierin kunnen de christenminderheden een voorbeeldfunctie vervullen - tegen de stroom in van de hindutva-beweging, die godsdiensten tegen elkaar opzet. |
[Deel november, pagina 866]
| 903 | Paul Klee
Zijn werk en zijn denken Noor Smals Het werk van de tekenaar, etser en schilder Paul Klee lijkt eenvoudig, maar bij nadere beschouwing blijkt Klee een verfijnd kunstenaar en een oorspronkelijk denker. Hij was van grote betekenis voor de ontwikkeling van de kunst na de Tweede Wereldoorlog, ook omdat hij als docent aan het Bauhaus in Weimar formuleerde waar het in die kunst om ging. De nazi-dictatuur verklaarde zijn werk ‘entartet’ en Paul Klee ongewenst. In 1940 stierf hij in ballingschap. |
| 915 | De toeschouwer als medeplichtige
Het verzet van Lars von Trier tegen de realistische cinema Wout van Tongeren Lars von Trier doorbreekt in zijn films een alomtegenwoordige tendens in de hedendaagse cinema. De manier waarop doet denken aan hoe Bertolt Brecht het theater van zijn tijd wilde hervormen. In de films van Lars von Trier is het verzet echter niet gericht tegen het realistische theater, maar tegen de door Hollywood gedomineerde cinema die zijn toeschouwers op een uiterst effectieve manier passief maakt en voedt met dubieuze morele kaders. |
| 926 | FORUM |
| 926 | De Waalse strijd tegen Vlaamse stereotypen
Een Marshallplan voor Wallonië Dave Sinardet |
| 931 | PODIUM |
| 931 | Te ontdekken: Anatoli Vassiliev
Mark Cloostermans |
| 935 | schoonheid en waarheid
Jeff Walls kunstfotografie Jan Koenot |
| 940 | Nijmeegse meesters aan het Franse hof
De gebroeders Van Limburg Paul Begheyn |
| 945 | BOEKEN
L. Braeckmans (red.), Tussen uittocht, zingeving en utopie * B. Feiler, Abraham * Rineke Dijkstra: Portraits * T.- H. Borchert en A. Joods, Hans Memling * T.-H. Borchert e.a., De portretten van Memling * A. Enquist, De thuiskomst * P. Morren, Theodor Herzl * J. Groen, Nederlanders in de Grote Oorlog * O. Gingerich, Het boek dat niemand las * D. Winner, Zwaar leer. |
[Deel november, pagina 959]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Barbara Segaert, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.streventijdschrift.be
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 57,00
Nederland: eur 60,00
Europa: eur 69,57
Buiten Europa: eur 75,34
Studenten België: eur 36,00
Studenten Nederland: eur 39,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | januari 2003 t.e.m december 2005: eur 7,00 |
| - | vanaf januari 2006: eur 8,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel november, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00
[Deel december, voorplat]
Cultureel Maatschappelijk Maandblad
STREVEN
‘De tijd staat even stil als het jie lukt het moment te pakken en dat ten volle te ervaren.’
Truusle Graste, choreograaf
[Deel december, pagina 961]
streven
december 2005
| 963 | In de bibliotheek
György Konrad Bibliotheken op de hoek van de straat, uitgerust met cafés of theehuizen, een goed geplande indeling met ruimtes om te lezen, en ook voor gesprekken - een plek om halt te houden wanneer we wat tijd over hebben om te lezen en in de stemming zijn voor gedeelde eenzaamheid, of eenzaam gezelschap, zo kenmerkend voor de bewoners van de moderne metropool. De auteur gaf er een lezing over ter gelegenheid van de opening van de nieuwe universiteitsbibliotheek in Utrecht. |
| 973 | Wetenschappelijk onderzoek als aanbidding
Pierre Teilhard de Chardin (1881-1955) Thomas M. King In het denken van Pierre Teilhard de Chardin bestond geen tegenstelling tussen godsdienst en wetenschappelijk onderzoek. Integendeel, beide waren nauw met elkaar verbonden. Juist het inzicht dat voortvloeit uit wetenschappelijk onderzoek maakte voor Teilhard werkelijke aanbidding van God mogelijk. |
| 986 | Op weg
Jacques De Visscher Als je iemand de weg vraagt, verwacht je een zakelijk en duidelijk antwoord. Maar, behoort de vraag naar de weg niet tot de moeilijkste vragen die we ons kunnen voorstellen? Vertrekkend van een parabel van Kafka laat de auteur zien dat het in feite een levensvraag betreft, de vraag naar de bestemming van de mens, en die zal iemand anders moeilijk kunnen beantwoorden. |
[Deel december, pagina 962]
| 996 | Alle wegen leiden naar Rome...
De Romeinse weg als levend verleden Herman Simissen Het wegennet van de Romeinen behoort tot de meest indrukwekkende prestaties uit de klassieke Oudheid en strekte zich uit over delen van Europa, Afrika en Azië. Het was van grote betekenis voor bijvoorbeeld de verspreiding van het christendom. De Romeinse wegen vormden veelal tot ver in de negentiende eeuw de belangrijkste verbindingen in Europa. |
| 1008 | FORUM |
| 1008 | Een goede gezondheid
Pieter Anton van Gennip |
| 1013 | Het voorstel van de G8 voor bijkomende schuldkwijtschelding ontleed
Danny Cassimon |
| 1020 | PODIUM |
| 1020 | Een gedwongen huwelijk
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden was gedoemd Bart Makken |
| 1025 | Boudewijn Büch, de grote mythomaan
Manu van der Aa |
| 1029 | BOEKEN
J. Bor, Op de grens van het denken * E. van Wolde (red.), De God van Job * Tjeu van den Berk, Het numineuze * J. Kallir, Egon Schiele * K. Beekman en R. Grüttemeier, De wet van de letter * K.A. Smelik, Herleefde Tijd * A. Stam, De CPN en haar buitenlandse kameraden * P. Metz, Mussert man aan het oostfront * M. Verstegen, De onnodige Boerenoorlog (deel 2). |
| 1041 | Inhoudsopgave Streven jaargang 72
(januari 2005 - december 2005) |
[Deel december, pagina 1055]
COLOFON
redactie
Herman Simissen (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Stijn Geudens, Vincent Hunink, Elianne Muller, Barbara Segaert, Chris Timmerman, Frans Van Bladel, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, An Vermaercke, Walter Weyns
verantwoordelijke uitgever
Herman Simissen, Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke
Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen
tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22
e-mail streven@skynet.be
website www.streventijdschrift.be
issn 0039-2324
btw BE 406.745.249
bankrekening kbc 409-8515871-91 (B)
(iban BE23 4098 5158 7191)
(bic KREDBEBB)
postbankrekening 4344657 (NL)
contactadres nederland
Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam
tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15
e-mail ignatiushuis@ignatiushuis.nl
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.
abonnementen
Januari-december (11 nrs.) incl.
BTW:
België: eur 57,00
Nederland: eur 60,00
Europa: eur 69,57
Buiten Europa: eur 75,34
Studenten België: eur 36,00
Studenten Nederland: eur 39,00
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u vóór 1 november opzegt.
losse nummers (indien voorradig)
| - | januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00 |
| - | januari 2003 t.e.m december 2005: eur 7,00 |
| - | vanaf januari 2006: eur 8,00 |
Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’ (www.detijdschriften.be)
[Deel december, achterplat]
jaargang 72 - afgiftekantoor 3000 Leuven 1 - verschijnt niet in augustus - €7,00