Streven. Jaargang 69

(2002)– [tijdschrift] Streven [1991-]– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

bron

Streven. Jaargang 69. Jan Koenot, Antwerpen 2002

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr _str010200201_01

logboek

- 2021-05-03 RK colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Streven. Jaargang 69 uit 2002.

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).

redactionele ingrepen

De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel januari: 49, deel maart: 226, deel april: 343, deel mei: 408, 423, 441, deel juni: 536, 537, deel juli-augustus: 598, 609, deel september: 717, 737, deel oktober: 780, 803, deel december: 976, 977, 991.

p. 493, noot 7: in het origineel ontbreekt het nootnummer in de tekst. De noot is hier door de redactie geplaatst.

p. 793: in de gebruikte scan ontbreekt een deel van de tekst. Dat is hier aangegeven met [...]

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina (deel februari: 100) en pagina's met advertenties (deel januari: 96, deel juni: 576, deel oktober: 864, deel november: 960) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[Deel januari, voorplat]

STREVEN

JANUARI 2002

69^ste jaargang, nr. 1

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel januari, pagina 1]

4	Eschatologie, globalisatie en terrorisme Jürgen Moltmann De feiten van 11 september 2001 dwingen ook tot een theologische bezinning over eindtijd en toekomst. Terroristen denken dat mensen een nieuwe schepping kunnen afdwingen door de wereld te vernielen. Christenen geloven daarentegen dat alleen God een nieuwe schepping kan beginnen, door de oude schepping om te vormen tot onsterfelijkheid en heerlijkheid en zo het kwade te overwinnen. In de christelijke hoop is daarom geen plaats voor apocalyptische beelden van het einde van de wereld en van de geschiedenis. Mensen kunnen eindtijdcatastrofen uitlokken, in God is alleen leven.
15	Clashen of managen Pieter Anton van Gennip In het huidige conflict tussen de westerse wereld en het moslimfundamentalisme treden de verschillen tussen de culturen en de tegenstrijdigheden binnen elke cultuur scherp naar voren. Volgens Samuel Huntington, wiens stelling van de botsende beschavingen door de feiten bevestigd lijkt te zijn, moeten wij dringend leren de multiculturele spanningen te managen. Maar wat valt er nog te managen als elk blok vastzit in simplistische apriori's over de ander?
24	Djihaad in spanning Karel Steenbrink Het Arabische woord djihaad betekent inspanning. Het komt slechts viermaal in de Koran voor. Het is inmiddels internationaal wel een van de meest bekende Arabische woorden geworden. Het woord heeft de laatste veertien eeuwen vele nieuwe betekenissen ontwikkeld en is nog steeds in staat de harten van gelovigen en ongelovigen sneller te laten kloppen: van geloofsijver tot angst voor de islam. Fragmenten van de geschiedenis van een krachtig woord.
37	Afghanistan Artikel uit een Amerikaanse encyclopedie, ingeleid door Bart Buseyne en Luc Vanmarcke Friedrich Engels In The New American Encyclopedia, uit het midden van de negentiende eeuw, staan meerdere bijdragen van Friedrich Engels. Een ervan betreft Afghanistan. Daarin gaat zijn aandacht vooral uit naar de aard van het Afghaanse volk en naar de pogingen van de Britten om het bestuur van het land te bemachtigen. In hun inleiding op Engels' artikel werpen Bart Buseyne en Luc Vanmarcke een hedendaagse blik op het geheel van de bijdragen die Engels (soms met Marx) voor de encyclopedie geschreven heeft.

[Deel januari, pagina 2]

50	Geschiedenis als fundament van de toekomst R.G. Collingwood in Oxford Herman Simissen Alleen op basis van geschiedenis is vooruitgang mogelijk, aldus de overtuiging van de Engelse filosoof R.G. Collingwood. Zonder historisch inzicht in de beperkingen die het verleden oplegt en de mogelijkheden die het laat, kun je politieke en maatschappelijke conflicten niet regelen. Ook ethische en metafysische vraagstukken kun je maar zinvol behandelen als je de band tussen filosofische formuleringen en historische ontwikkelingen voor ogen houdt.

61	Marie-Jo Lafontaine: Kunst tegen barbaarsheid Jan Koenot Wie zijn de jongeren van vandaag? Waarom worden wij door beelden van geweld omgeven? Durven wij nog van een andere werkelijkheid te dromen? Waarom liggen genot en pijn, vreugde en verschrikking, leven en dood zo dicht bij elkaar? Dat zijn de vragen die door het fotografische werk en de video-installaties van Marie-Jo Lafontaine worden opgeroepen. Voor haar is kunst een dam die opgeworpen wordt tegen ontmenselijking.

71	FORUM
71	Het antwoord van Verhofstadt op het democratisch globalisme Steven Sterkx
74	Jan van het Kruis: Donkere Nacht Dirk Boone

77	PODIUM
77	Op weg naar de voleinding De mirakelen, Elizabeth, de mirakelen: Boek tien van Ivo Michiels' Journal brut Joris Gerits
81	Terug naar de Griekse klassieken Koen van Kerrebroeck

85	BOEKEN Friedrich Wilhelm von Herrmann, Hermeneutik und Reflexion. Der Begriff der Phänomenologie bei Heidegger und Husserl ♦ Ernst Marijnissen, Judit, de jodin van Betulia. Een gelijkenis ♦ Aurelius Augustinus, Zoals het hart verlangt. Preken over de Psalmen, vert. en inl. Martin Schrama e.a. ♦ Anton Houtepen, Theologen op zoek naar God ♦ Koos Breukel, Photo Studio Koos Breukel ♦ David Hockney, Secret Knowledge: Rediscovering the lost techniques of the Old Masters ♦ A. Th. Van Deursen, Maurits van Nassau. De winnaar die faalde ♦ Leo van Bergen, Zacht en eervol. Lijden en sterven in een Grote Oorlog.

[Deel januari, pagina 95]

COLOFON

REDACTIE

Jan Koenot (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Marie-Claire Foblets, Joris Gerils, Vincent Hunink, Elianne Muller, Herman Simissen, Frans Van Bladel, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22 e-mail streven@skynet.be website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: EUR 51,00

Nederland: EUR 54,00

Europa: EUR 63,60

Buiten Europa: EUR 69,38

Studenten België: EUR 30,00

Studenten Nederland: EUR 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

EUR 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000: EUR 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel januari, achterplat]

L'immeuble se disloque, les murs s'écartent les uns des autres, les habitants jaillissent par les fenêtres, par les crevasses, les autres s'égorgent méticuleusement sur tous les étages, le sang coule, les façades incendiées s'écroulent sur les immeubles voisins. Nous voyons tout cela de très loin, de l'autre côté de l'autoroute, comme sur un écran, impuissants.

Jean Baudrillard, Cool Memories II, Galilée, 1990

Het gebouw valt in stukken uiteen, de muren raken van elkaar verwijderd, de bewoners tuimelen ineens overal uit de ramen, uit de barsten, anderen snijden elkaar de keel af, meticuleus, op alle verdiepingen, het bloed stroomt, de gevels in lichterlaaie storten op de omringende gebouwen neer. Wij zien dat alles van heel verre, van de andere kant van de autosnelweg, als op een beeldscherm, machteloos.

Jean Baudrillard (1990)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

JANUARI 2002

JAARGANG 69, NR. 1

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel februari, voorplat]

STREVEN

FEBRUARI 2002

69^ste jaargang, nr. 2

[Deel februari, pagina 97]

Themanummer ‘Eelt op de ziel’

99	Eelt op de ziel Inleiding Guido Vanheeswijck en Walter Weyns
	* * *
103	De Last van de Wereld Paul Valadier
107	Onvermijdelijk Verraad Arnold Burms
112	Empathie en moreel handelen: een zeer bescheiden voorstel Marc Hooghe
121	De eerste keer Ger Groot
130	Eelt en de ziel Enkele beschouwingen over moralisme en politieke correctheid Geert Van Eekert

[Deel februari, pagina 98]

	* * *
137	De man zonder eelt Guido Vanheeswijck
143	Wereldvreemd, maar vreemd aan welke wereld? Joris Gerits
147	‘Vuile gedachten’ Jongeren over zichzelf, de anderen en de wereld Ludo Abicht
	* * *
155	Meesters in meerstemmigheid Hubert J.M. Hermans
161	Met een apologetische zucht Janina Bauman
164	De omstander Zygmunt Bauman
170	Eelt? Daar hebben we nu geen tijd voor... Dirk Geldof
	* * *
180	Het verzameld wereldleed, of mag het ook wat minder zijn? Ruddy Doom
185	De zielloze wereldmaatschappij Rudi Laermans
187	Een vaalt van ellende Eddy Boutmans

[Deel februari, pagina 192]

COLOFON

redactie

Jan Koenot (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Marie-Claire Foblets, Joris Gerits, Vincent Hunink, Elianne Muller, Herman Simissen, Frans Van Bladel, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 51,00

Nederland: eur 54,00

Europa: eur 63,60

Buiten Europa: eur 69,38

Studenten België: eur 30,00

Studenten Nederland: eur 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

losse nummers

eur 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

oude nummers

Verschenen vóór januari 2000: eur 3,00

nadruk van artikelen

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel februari, achterplat]

Het is moeilijk, het is ingewikkeld om ‘mensen’ te zijn. Wij worden als kinderen geboren en al wat van ons mensen maakt, hebben wij te leren. De andere dieren zijn af, wij zijn dat niet. Daardoor worden we destructief, of creatief. Wij ontsnappen nooit helemaal aan de verwarring die eruit voortvloeit, en leren nooit werkelijk hoe wij op onze plaats kunnen zijn in de wereld. Meestal - omdat het zo moeilijk is - willen wij niet weten wat wij zijn noch begrijpen wat wij doen. Misschien durven wij het niet? Wij zijn tegenover onszelf onze eigen ‘geheime dienst’, wij verbergen voor onszelf wat wij zijn.

Edward Bond, n.a.v zijn toneelstuk The Crime of the XXlst Century (2000)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks,

behalve in augustus

ISSN 0039-2324

FEBRUARI 2002

JAARGANG 69, NR. 2

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel maart, voorplat]

STREVEN

MAART 2002

69^ste jaargang, nr. 3

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel maart, pagina 193]

195	Moreel geweeklaag Walter Weyns Vroeger reikte het verantwoordelijkheidsgevoel niet verder dan de clan waartoe men behoorde of de omgeving waarin men leefde. Dergelijke filters om het moreel bewustzijn af te schermen werken niet meer: voor het humanistische principe ‘alle mensen broeders’ gelden geen grenzen. De morele druk op het moderne individu is zo groot dat de wereldproblemen ervaren worden als persoonlijke klachten. Deze beschouwingen sluiten aan bij het thema ‘Eelt op de ziel’, waaraan het februarinummer van Streven gewijd was.
205	Op weg naar Europa Kanttekeningen van Romano Guardini herlezen Stefan Waanders Op 28 april 2002 is het veertig jaar geleden dat aan de katholieke cultuurfilosoof Romano Guardini de Erasmusprijs werd uitgereikt. Bij die gelegenheid sprak hij de toespraak uit ‘Europa, Wirklichkeit und Aufgabe’, die destijds grote indruk maakte. Met name wat het publiekelijk spreken over God betreft, zit in deze toespraak ook nog voor de christen van vandaag een nuttige aanwijzing.
213	Het pausdom op het slechte pad Jef Van Gerwen Om de continuïteit van het pauselijk leergezag niet te ondermijnen hebben de pausen sedert het midden van de negentiende eeuw er in gevoelige dossiers meermaals de voorkeur aan gegeven historische feiten te verdraaien of degelijk gefundeerde inzichten te verwerpen liever dan het officiële standpunt te veranderen. In zijn recente studie Papal Sin. Structures of Deceit peilt de Amerikaanse historicus Gary Wills naar de motieven die die houding verklaren.
227	Marokko: Afrikaanse leeuw aan de ketting Erik Faucompret De Marokkaanse koning Mohammed VI heeft van zijn vader een autoritair politiek systeem en een bankroete economie geërfd. Ingrijpende hervormingen zijn moeilijk door te voeren. Als men in de geschiedenis terugblikt en de huidige economische situatie analyseert, begrijpt men de moeilijkheden van Marokko beter, - een land waarvan ruim een derde van de bevolking jonger is dan veertien.

[Deel maart, pagina 194]

240	De ‘rampspoed’ van Léon-Gontran Damas Etniciteit en gender in Pigments en Névralgies Kathleen Gyssels Koloniale verhoudingen hebben een ingrijpende invloed gehad op de manier waarop zwarten van het mannelijk geslacht hun seksuele identiteit hebben opgebouwd en beleefd. Onvermijdelijk wilden zwarten westerse codes en modes navolgen, en het mimetisme werd allicht door de koloniale bezetters aangemoedigd. De in 1978 overleden Frans-Guyanese dichter Léon-Gontran Damas heeft in zijn gedichten het gevoel in een dwangbuis gevangen te zitten heel levendig beschreven.
252	FORUM

252	Sprookjes voor grote mensen Pieter Anton van Gennip

256	Het multimediakerkhof Erik Martens
263	De Europese cultuur in de twintigste eeuw Over De verdwijnende hemel van H.W. von der Dunk Herman Simissen

266	PODIUM

266	Hans Warren: uomo universale in Zeeland Vincent Hunink
269	Adriaan Roland Holst, de man die graag een goed figuur sloeg Manu van der Aa
272	Zwarte spiegels van Arno Schmidt vertaald Wim Vermeylen
274	Kwijtschrift van Bart Janssen Yvan De Maesschalck

278	BOEKEN Marc Van den Bossche, Ironie en solidariteit. Een kennismaking met het werk van Richard Rorty ♦ Gordon McConville, Oude Testament in hoofdlijnen ♦ René Gabriëls, Intellectuelen in Nederland ♦ Michael Parenti, Zwarthemden & Roden. Rationeel fascisme en de omverwerping van het communisme ♦ Thomas Struth, Dandelion Room, inl. Dieter Schwarz ♦ Paul Maier, Pilatus. Historische roman ♦ Susan Sontag, In Amerika ♦ Gerd-Rainer Horn en Emmanuel Gerard (red.), Left Catholicism 1943-1955. Catholics and Society in Western Europe at the Point of Liberation.

[Deel maart, pagina 288]

COLOFON

REDACTIE

Jan Koenot (hoofdredacteur), Ludo Abicht,

Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse,

Georges De Schrijver, Marie-Claire Foblets,

Joris Gerits, Vincent Hunink, Elianne Muller,

Herman Simissen, Frans Van Bladel, Jef Van

Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan

Vanhoutte, Walter Weyns

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens,

An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 51,00

Nederland: eur 54,00

Europa: eur 63,60

Buiten Europa: eur 69,38

Studenten België: eur 30,00

Studenten Nederland: eur 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

eur 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000: eur 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel maart, achterplat]

Invoquer la pauvreté et les jeux vidéo pour expliquer qu'un gamin donne quarante-cinq coups de couteau à une vieille femme sans force et sans défense est au mieux une mauvaise plaisanterie d'un goût douteux, au pire une bonne blague de politicien, en tout cas elle ne me fait pas rire.

Maurice G. Dantec, Le théâtre des opérations, NRF Gallimard, 2000

Van armoede en videogames spreken om te verklaren dat een snotneus een krachteloos en weerloos oud vrouwtje vijfenveertig messteken toedient, is in het beste geval een misplaatste, wansmakelijke grap, in het slechtste geval een typisch geintje van een politicus, ik kan er hoe dan ook niet om lachen.

Maurice G. Dantec (2000)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks,

behalve in augustus

ISSN 0039-2324

MAART 2002

JAARGANG 69, NR. 3

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel april, voorplat]

STREVEN

APRIL 2002

69^ste jaargang, nr. 4

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel april, pagina 289]

291	Een nieuw begin? Hans Achterhuis Kunnen gekwetste individuen, kunnen getraumatiseerde maatschappijen aan de zuigkracht van het verleden ontsnappen? Alvast twee fundamentele ervaringen maken voor de mens een nieuw begin mogelijk: geboorte en vergeving. Paradoxaal genoeg zijn in de geschiedenis vernieuwing en vooruitgang slechts mogelijk zolang men de verleiding weerstaat, uit een of andere overspannen utopische droom radicaal met het verleden te willen breken.
301	Voorbij de ontzuiling Herman De Dijn Ontzuiling is in de mode. Men wil dat alle sectoren van de maatschappij, zoals onderwijs, cultuur of ziekenzorg, van de invloed van ideologische en religieuze verenigingen gevrijwaard blijven. Men noemt dat pluralisme. Maar betekent een echt pluralisme niet dat alle levensbeschouwelijke en religieuze groeperingen hun stem kunnen laten horen, als het gaat om materies waarin de waardigheid en de kwetsbaarheid van de mens het politiek beleid tot fundamentele keuzes oproepen?
312	Liberalisme en levensbeschouwing? Maurice Adams Volgens Rawls is een rechtvaardige samenleving uit te bouwen op grond van neutrale beginselen alleen, los van elke levensbeschouwing. Het liberale denken eist dat de staat de burger geen opvatting van het goede leven oplegt. Echter, het principe van neutraliteit is op zich al een morele, niet-neutrale keuze. Het liberalisme is zelf een levensbeschouwing. Er is überhaupt geen politiek beleid denkbaar dat niet op z'n minst impliciet kiest voor welbepaalde levensbeschouwelijke waarden.
323	Schrijven tegen het totalitarisme: Victor Serge Luc Rasson Vanaf 1919 heeft Victor Serge - die in Brussel uit Russische ouders geboren is - als militant aan de Revolutie deelgenomen. Door zijn kritische houding komt hij in 1933 in de gevangenis terecht. Na zijn bevrijding in 1936 blijft hij actief als essayist en polemist, eerst in Brussel, later in Mexico. Met Koestler en Orwell behoort Victor Serge tot de belangrijkste schrijvers die het tegen het totalitarisme hebben opgenomen.

[Deel april, pagina 290]

332	Verbeelding serieus genomen Op zoek naar een psychologie van de verbeeldingskracht Hans Alma Verbeelding ligt ten grondslag aan de idealen van mensen, aan hun creativiteit, aan hun zingeving en religie, kortom: aan hun cultuur. Welke psychologische processen liggen aan dit belangrijke fenomeen ten grondslag? Wat gebeurt er bijvoorbeeld wanneer wij het schilderij Korenveld met kraaien van Van Gogh bekijken? En wat is het morele belang hiervan in ons dagelijks leven? De kunstpsychologie van John Dewey geeft hier inzicht in.

344	FORUM
344	Jongeren met een handicap Ben Wuyts
348	België in Europa, Europa in België Dave Sinardet

353	PODIUM
353	Awater, een reisgenoot in de poëzie Poëzietijdschriften, na Vlaanderen nu ook weer in Nederland Yves T'Sjoen
357	Heeft theater een opdracht? Koen Van Kerrebroeck
361	Een schilder voor kenners en fijnproevers Michael Sweerts werkte vanuit liefde voor de mens Bart Makken
366	‘Met een kanon op mussen schieten’ De romans van Elfriede Jelinek Wim Vermeylen

370	BOEKEN Michiel Leezenberg en Gerard de Vries, Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen ♦ Theo Zweerman, Wondbaar en vrijmoedig. Verkenningen in het licht van de spiritualiteit van Franciscus van Assisi ♦ Peter Tomson, De zaak-Jezus en de Joden ♦ David Flusser, Jezus. Een joodse visie ♦ Maurice Bouwens, Jacobine Geel en Frans Maas (red.), Jezus, een eigentijds verhaal ♦ Tjeu van den Berk, Het mysterie van de hersenstam. Over basisfuncties, psychosomatiek en spiritualiteit ♦ Freddy De Pauw, Handel in matsen ♦ Ad de Rooij (red.), Fysica van samenwerking. Naar een krachtenfusie van burgers, bestuurders, bureaucraten en bedrijven ♦ Maurice Tuchman en Esti Dunow, The Impact of Chaim Soutine (1893-1943): de Kooning, Pollock, Dubuffet, Bacon ♦ Charles van Leeuwen, Hemelse voorbeelden. De heiligenliederen van Joannes Stalpart van der Wiele ♦ Ada Deprez, Walter Gobbers en Karel Wauters (red.), Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Vlaamse Letterkunde in de negentiende eeuw. Deel 2 ♦ Gregorius de Grote, Dialogen. Het leven van Benedictus en andere heiligen ♦ Karl Kautsky, Hoe de oorlog ontstond.

[Deel april, pagina 384]

COLOFON

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen TEL 03/212.10.20 / FAX 03/212.10.22 e-mail streven@skynet.be website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam TEL 020/679.82.07 / FAX 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: EUR 51,00

Nederland: EUR 54,00

Europa: EUR 63,60

Buiten Europa: EUR 69,38

Studenten België: EUR 30,00

Studenten Nederland: EUR 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

EUR 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000: EUR 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel april, achterplat]

[...] ce jour-là, m'apparut, pour la première fois, le sens du vide, qui n'est pas l'absence de matière, mais son inverse, de même que l'oubli n'est pas l'absence de mémoire, mais sa fragmentation dans les limbes ou, pour être moins obscur, le labyrinthe n'est pas l'espace où l'âme peut se perdre, mais le temps de sa nostalgie, le rêve d'ombres intermittentes.

Gilles Germain, La dernière disparition de Fernando P, Quai Voltaire éd., 1994

[...] die dag heb ik, voor het eerst, de betekenis van de leegte begrepen, die niet ligt in de afwezigheid van materie, maar in het tegendeel ervan, zoals vergeten niet de afwezigheid van geheugen is, maar de versplintering ervan in een sluimertoestand of, om minder hermetisch te zijn, het labyrint niet de ruimte is waarin de ziel zich kan verliezen, maar de tijd waarnaar ze heimwee heeft, de droom waarin schaduwen nu en dan verschijnen.

Gilles Germain (1994)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

APRIL 2002

JAARGANG 69, NR. 1

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel mei, voorplat]

STREVEN

MEI 2002

69^ste jaargang, nr. 5

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel mei, pagina 385]

387	Een oud verlangen naar vernieuwing Patricia De Martelaere De mens heeft vertrouwen in het nieuwe. Voeding, apparatuur, zelfs relaties staan onder de wet van de voortdurende vernieuwing, want nieuw is beter. Waarom? Hoe beschaafder een cultuur, hoe groter de routine en hoe groter de behoefte om eraan te ontsnappen door vernieuwing en originaliteit. In de natuur zit die behoefte niet, omdat natuur geen routine kent.
397	De contouren van het Huis Over de laatste geschriften van Jos Decorte (1954-2001) Walter Van Herck De Leuvense wijsgeer Jos Decorte, die onlangs verongelukt is, heeft op basis van zijn studie van de middeleeuwse godsdienst en mystiek een coherente visie op religie ontwikkeld. Niet kennis, maar omvorming van de mens die op weg is naar God staat volgens hem in de religie centraal. Symbolische praktijken zijn onontbeerlijk. Vanuit zijn visie stond Decorte nogal kritisch tegenover hedendaagse ontwikkelingen, zoals de drang naar vernieuwing in de liturgie.
409	Pius XII en de Endlösung der Judenfrage Recente bijdragen aan een debat Herman Simissen In het toneelstuk van Rolf Hochhuth, waarvan de verfilming thans heel wat volk lokt, wordt gesuggereerd dat Pius XII ten aanzien van het nationaal-socialisme en de jodenvervolging ‘helemaal niets gedaan heeft’, - hetgeen misschien nog onvergeeflijker is dan ‘meedoen’. Ook andere recente kritiek op ‘de zwijgende paus’ vergeet wat Pius XII, onder meer via diplomatieke weg en hulpacties, effectief gedaan heeft om joden te helpen.
424	Het openstellen van het huwelijk voor homoseksuele partners Fernand Van Neste Zoals historisch en antropologisch onderzoek laat zien, heeft het woord ‘huwelijk’ een betekenis - waarin de ordening van de maatschappij en het stichten van een familie om de toekomst van de gemeenschap te verzekeren centraal staan - die men niet meteen terugvindt in de huidige opvatting van een homopartnerschap. Voor een goede regelgeving is een correcte terminologie, die rekening houdt met de aard van de zaak, noodzakelijk. Daarom lijkt het niet wijs, in de wetgeving de benaming ‘homohuwelijk’ in te voeren.

[Deel mei, pagina 386]

432	De mooie misdaden van Amélie Nothomb Paul Pelckmans Amelie Nothomb, die sedert 1992 elk jaar een nieuwe roman publiceert, is typisch een kamermuziekromanciere, die liever over privé-levens dan over maatschappelijke toestanden schrijft. Terwijl horror en perversie in de vroegere literaruur aan een subversieve drang ontsproten en een morele verontwaardiging uitlokten, worden ze door Amelie Nothomb in haar verhalen nuchter opgevoerd als een boeiend spektakel.

442	FORUM

442	Aan de wortel van de democratie Pieter Anton van Gennip
446	Pleidooi voor een nieuwe kijk op Afrika Eddy Boutmans
449	Eredoctor Victor Van Bortel, S.J., Stichter en bezieler van Kishor Nagar, een stad voor jongens Karel Van den Bosch en Gerlinde Verbist

455	PODIUM

455	Zijn dichtbundels meer dan een samenraapsel van losse gedichten? Joris Gerits
459	De gouden zalm (16) Erik Martens
464	Het mysterie van de jonge Rembrandt Paul Begheyn

469	BOEKEN Antoon Braeckman, Raoul Bauer en Jacques De Visscher (red.), Onbehagen met de moderniteit. De revolte van de intellectuelen 1890-1933 ♦ Rudolf Weth (red.), Bekenntnis zu dem einen Gott? Christen und Muslime zwischen Mission und Dialog ♦ Th. C. Vriezen/A.S. van der Woude, Oudisraëlitische & vroegjoodse literatuur ♦ Coos Huijsen, De Oranjemythe. Een postmodern fenomeen ♦ Jaap Kruithof, Het humanisme. Over de klassieke erfenis, de interne verdeeldheid, de toets van de praktijk en de actuele waardecrisis ♦ Markus Müller, Picassos imaginäres Museum ♦ Herman Lombaerts, Jacques Maas en Jozef Wissink (red.), Beeld & Gelijkenis. Inwijding, kunst en religie ♦ Ton Naaijkens, De slag om Shelley en andere essays over vertalen ♦ Nuria Barrios, Ziek van liefde ♦ Paul Mennes, Poes poes poes.

[Deel mei, pagina 480]

COLOFON

REDACTIE

Jan Koenot (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Vincent Hunink, Elianne Muller, Herman Simissen, Frans Van Bladel, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / FAX 03/212.10.22

e-mail streven skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / FAX 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: EUR 51,00

Nederland: EUR 54,00

Europa: EUR 63,60

Buiten Europa: EUR 69,38

Studenten België: EUR 30,00

Studenten Nederland: EUR 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

EUR 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000:

EUR 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel mei, achterplat]

La polisesse est l'art moral de I'infinitésimal: elle est aux interstices, aux articulations, dans l'ombre d'un souffle, dans la transparence de l'ineffable ou de l'indicible, elle scrute le geste, le moinde sign, elle veut l'extrême clairvoyance dans les domaines les plus exigeants en finesse - l'ensemble du corps est en jeu, la totalité des sens sont convoqués, il s'agit de voir l'invisible, d'entendre l'inaudible, de percevoir l'infime et de distingeer la multiplicité des variations dont sont capables une couleur, une lumière, un son, une voix.

Michel Onfray, La sculpture de soi, Grasset, 1993

Beleefdheid is de deugd van het oneindig kleine: ze zit in kieren en scharnieren, gaat achter een briesje schuil, schijnt door het onuitsprekelijke en het onzegbare heen, ze doorgrondt elk gebaar, het minste teken, ze eist een maximale scherpzinnigheid overal waar het op de grootste fijnzinnigheid aankomt - het hele lichaam is erbij betrokken, alle zintuigen worden opgetrommeld, het gaat erom het onzichtbare te zien, het onhoorbare te horen, het allergeringste te ontwaren en de vele schakeringen waarvan een kleur, licht, een klank, een stem blijk kunnen geven, te onderscheiden.

Michel Onfray

(1993)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

MEI 2002

JAARGANG 69, NR5

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel juni, voorplat]

STREVEN

JUNI 2002

69^ste jaargang, nr. 6

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel juni, pagina 481]

483	Proficiat!
485	Stilleven Geert Boeve
486	Frans Van Bladel: tachtigjarige wijsheid Eric De Kuyper
490	Utopisch denken Frans Van Bladel Utopie kun je opvatten als een onverwezenlijkbaar ideaal. Maar je kunt er ook een uitdaging aan het gangbare werkelijkheidsbegrip in zien. Het utopisch bewustzijn erkent dat de feitelijke werkelijkheid omgeven is door een zee van mogelijkheden. Het houdt die mogelijkheden in het oog, maakt ze werkzaam en houdt ze geduldig, maar onophoudelijk open.
501	‘Lezer, let goed op!’ Rond de vertaling van het Markusevangelie door Frans Van Bladel - een gesprek met Tine Ruysschaert Herman Simissen
	* * *
508	Het nieuwe ‘Grote Spel’: Centraal-Azië als geostrategische regio Erik Faucompret De zes Centraal-Aziatische Republieken rond de Kaspische Zee beschikken over enorme oliereserves. Maar door hun ongunstige geografische ligging kunnen ze er voorlopig nog niet rijk van worden. Ze blijven pionnen in een groot schaakspel, waarin naast economische ook religieuze factoren een rol spelen.
523	Over katholieken en vrijdenkers, vuurtorens en navigatiesystemen Overwegingen bij het euthanasiedebat Jan Bernheim De katholieken zijn niet meer wat ze waren, aldus de auteur van dit artikel, een vrijzinnige, die hier zijn kijk geeft op de huidige toestand van de Kerk. Revelerend voor de mentaliteit van de katholieken van nu is volgens hem het gedrag van christelijke artsen in de laatste levensfase van hun patiënten, zeker als je dat vergelijkt met de medische praktijk van hun vrijzinnige collega's. Jan Bernheim besluit dat de Kerk, ondanks de kritiek die ze verdient, een vuurtoren is waar ook niet-katholieken wat aan hebben.

[Deel juni, pagina 482]

538	Het conservatisme als intellectuele traditie Een historische benadering Annelien De Dijn In Nederland gaan steeds meer intellectuelen zich als conservatief profileren, en er is zelfs een vereniging opgericht - de Edmund Burke Stichting - om ‘het levensbeschouwelijke gedachtegoed van het conservatisme’ te promoten. Maar het conservatisme bestaat niet. Sedert de zestiende eeuw hebben zich in de westerse geschiedenis minstens twee vormen afgetekend: het juridische en het pragmatische conservatisme.
545	‘Je kunt geen engel worden’ Soep scheppen voor daklozen Cathalijne Boland Wat sommige jongeren met daklozen gemeen hebben, is een rebelse houding: zij hebben een hekel aan de regels van de maatschappij. Daaruit kan een wederzijdse sympathie groeien. Twee medewerkers van het project ‘Straatmensen voor Straatmensen’ - beiden in de twintig - vertellen waarom zij zich voor daklozen inzetten en wat dit engagement voor henzelf betekent.

552	FORUM
552	Migrantenstemrecht: meerderheid paralyseert parlement Stijn Bovy

556	PODIUM
556	Niemand ontsnapt aan gewenning, tenzij de lezer van de ongewone gedichten van Paul Bogaert Joris Gerits
559	‘Spoorzoeken in een verdwenen tijd’ Over Allemaal gelogen van F. Springer Herman Simissen
562	De Antwerpse graveursfamilie Wierix en de jezuïeten Paul Begheyn

566	BOEKEN Walter Vogels, Exodus ♦ Gerd Theissen, De godsdienst van de eerste christenen. Een theorie van het oerchristendom ♦ S.W. Couwenberg (red.), Nationale identiteit. Van Nederlands probleem tot Nederlandse uitdaging ♦ Anton Zijderveld, The lnstitutional Imperative. The Interface of Institutions and Networks ♦ Anton Moulonguet en Pierre Bouche, Maître Eckhart peint par Van Eyck ♦ August Keersmaekers, Het geluk van een schrijver. Felix Timmermans en zijn Pallieter ♦ Norbert Ohler, Pelgrimsstaf en Jakobsschelp. Pelgrimstochten in de Middeleeuwen en in de Nieuwe Tijd ♦ Hans van Lith, Plotseling een vreselijke knal. Bommen en mijnen treffen neutraal Nederland (1914-1918).

[Deel juni, pagina 575]

COLOFON

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 51,00

Nederland: eur 54,00

Europa: eur 63,60

Buiten Europa: eur 69,38

Studenten België: eur 30,00

Studenten Nederland: eur 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

eur 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000: eur 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel juni, achterplat]

L'angoisse est supportable. Elle provoque en vous une vibration active, un tremblement explosif, mais, en se manifestant fébrilement, elle épuise son intensité. L'angoisse dégénère alors en peur ou en inquiétude. Mais l'angoisse née de la stupeur, d'un calme obscur, d'une paralysie souterraine est insupportable. Jamais on ne ressent davantage le besoin de crier: au secours! ou de pousser un cri inintelligible.

Cioran, Le livre des leurres, Gallimard, 1992

Angst is draaglijk. Je krijgt er wakkere trillingen van, je gaat er heftig van beven, maar, als angst zich koortsachtig voordoet, gaat de intensiteit eruit. Dan verwordt de angst tot vrees of ongerustheid. Maar angst die uit ontzetting, uit een duistere windstilte, uit een onderhuidse verlamming voortspruit is onverdraaglijk. Nooit heeft men een grotere behoefte om ‘help!’ te roepen of om een onverstaanbare kreet te slaken.

Cioran

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks,

behalve in augustus

ISSN 0039-2324

JUNI 2002

JAARGANG 69, NR. 6

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

STREVEN

[Deel juli-augustus, voorplat]

STREVEN

JULI - AUGUSTUS 2002

69^ste jaargang, nr. 7

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel juli-augustus, pagina 577]

579	Vechten met de engel Reflecties over betrokkenheid en ‘verschilligheid’ Alfons Vansteenwegen Van nature is de mens betrokken op de werkelijkheid waarin hij leeft. Tegen de heersende ‘onverschilligheid’ is het tijd te pleiten voor ‘verschilligheid’: voor intense ervaringen van het onderscheid tussen jezelf en de anderen, tussen het bekende en het onvoorstelbare, tussen taal en werkelijkheid. De mens die, zoals de bijbelse Jakob, afstand en verschil doorworsteld heeft, komt ondanks zijn ontwrichte heup als een vrijer en gelukkiger wezen uit de strijd.

587	Pallieter, een hardnekkig archetype Julien Vermeulen Pallieter is meer dan het type van de landelijke, breugeliaanse Vlaming. Hij is de incarnatie van universele motieven, zoals het eeuwige kind, de terugkeer naar het paradijs, de vereniging met Moeder Natuur. Timmermans' boek sluit aan bij de oude arcadische en picareske tradities, en herinnert aan de negentiende-eeuwse Amerikaanse literatuur (Emerson, Thoreau). Maar Pallieters mateloze drang naar vrijheid en intens verlangen naar geborgenheid zijn tegelijk weer bijzonder actueel.

599	Nationale identiteit als Nederlands probleem Enkele kanttekeningen S.W. Couwenberg Sinds de jaren negentig wordt er in Nederland weer volop over de eigen identiteit gediscussieerd. Dat brengt een aantal tegenstrijdigheden aan het licht, omdat de Nederlandse identiteit nu eenmaal een mengeling is van componenten van heterogene oorsprong, waarvan de accenten in de loop der tijden wisselen. Opvallend is wel een gevoel van uitverkorenheid of moreel zendingsbesef, dat tot op heden de internationale politiek van Nederland mede bepaalt.

610	Het andersglobalisme Ludo Abicht in gesprek met Jonas Hulsens Ludo Abicht Zijn jongeren zich beter van de problemen van onze wereld bewust? Het succes van de andersglobalistische beweging is alleszins een bewijs dat er onder de jongere generaties flink wat verantwoordelijkheidsbesef en engagement te vinden is. De andersglobalistische beweging bestaat uit vele netwerken, die informatie verspreiden en acties voeren rond allerlei sociale, economische, ecologische en politieke kwesties.

[Deel juli-augustus, pagina 578]

623	Op zoek naar een originele vakantiebestemming met Lydie Salvayre en Michel Houellebecq Bart Van Loo Romans kunnen je in een bijzondere vakantiestemming brengen, als ze het hebben o ver heel aparte bestemmingen. Lydie Salvayre laat de personages van haar roman Nobele zielen een reis maken door de achterbuurten van de Europese grootsteden, en Michel Houellebecq laat de protagonisten van Plateforme een internationaal netwerk van seksueel toerisme opzetten. Als je de provocaties van Mister Becq even vergeet, kun je best genieten van het schrijverstalent van Doctor Houelle.

632	FORUM

632	Verslagenheid in de polder Pieter Anton van Gennip
637	Genadendal J.A.M. van Heeren
642	Het postkaartgevoel Bedenkingen over toerisme Geert Dedapper

647	PODIUM

647	Over beulen en roeiers, critici en dichters Joris Gerits
650	De gouden zalm (17) Erik Martens
654	Ruisdael en Cuyp als Preromantici Niet de elementen, maar de combinatie is uniek Bart Makken

659	BOEKEN D. Duijzer (red.), De Profundis. Psalm 130 in de Nederlandse taal ♦ Ingrid Betancourt, Woede in het hart ♦ Bert Roebben en Michael Warren (red.), Religious Education as Practical Theology. Essays in Honour of Professor Herman Lombaerts ♦ Iwona Blazwick (red.), Katharina Fritsch ♦ Neal Benezra (red.), Juan Muñoz ♦ Gerrit Komrij, De klopgeest ♦ Milan Kundera, Onwetendheid ♦ Mieke Koenen, Stralend in gestrenge samenhang. Ida Gerhardt en de klassieke Oudheid ♦ Alain de Botton, De kunst van het reizen ♦ Jeroen Janssens, De Belgische natie viert. De Belgische nationale feesten 1830-1914.

[Deel juli-augustus, pagina 672]

COLOFON

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 51,00

Nederland: eur 54,00

Europa: eur 63,60

Buiten Europa: eur 69,38

Studenten België: eur 30,00

Studenten Nederland: eur 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

eur 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000: eur 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel juli-augustus, achterplat]

 
Combien j'ai connu
 
D'inconnues
 
Toutes de roses dévêtues
 
Combien de ces fleurs
 
Qu'on effleure
 
Et qui s'entrouvrent puis se meurent
 
Que de larmes et de colliers
 
Au pied de mon lit ont roulé
 
Que de comédies
 
Que d'ennuis
 
Pour de si frêles pierreries
 
Amour sans amour
 
L'amour sans amour
 
Et sans visage
 
Sans illusion sans orage
 
Amour de collège
 
Comment ai-je
 
Pu oublier tes sortilèges
 
L'amour au hasard
 
D'un regard
 
T'a effacé de ma mémoire
 
Du jardin que j'ai saccagé
 
Il ne me reste rien
 
Je le crains
 
Que ronces mortes sans parfum
 
Amour sans amour
 
Rien n'est plus triste,
 
Mais qui sans amour
 
Existe?
 
Combien j'ai connu
 
D'inconnues
 
Toutes de roses dévêtues
 
Serge Gainsbourg

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

JULI-AUGUSTUS 2002

JAARGANG 69, NR. 7

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel september, voorplat]

STREVEN

SEPTEMBER 2002

69^ste jaargang, nr. 8

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel september, pagina 673]

675	Onderwijs op maat van het individu: een mythe Raf Debaene In de huidige benadering van het onderwijs staat de leerling met zijn talenten en behoeften centraal. Maar is het heersende discours van de ‘zelfontplooiing’ niet een tikkeltje naïef? Is opvoeding zonder enige vorm van autoriteit mogelijk? De moderne didactiek beweert dat ze erop gericht is persoonlijkheden te vormen, maar feitelijk leidt ze vooral tot het opleiden van net die flexibele en weinig kritische individuen die het vigerende maatschappelijk en economisch bestel nodig heeft.
686	Agressief gedrag bij jongeren Over de betekenis van een fenomeen Gabriël van den Brink Het zgn. zinloos geweld zegt iets over een maatschappij waarvan de leden zich steeds assertiever, en daardoor uiteindelijk ook agressiever gaan gedragen. Vooral jongeren die in ongunstige omstandigheden opgroeien, worden gewelddadig in situaties waarin de sociale controle ontbreekt. Er is dringend een nieuw beschavingsoffensief nodig: de gedragsregels moeten duidelijk gemaakt worden, de maatschappij moet in opvoeding investeren, en wij moeten allemaal de cultus van de individuele zelfstandigheid wat relativeren.
697	Het islamitisch terrorisme Erik Faucompret Terrorisme is lang niet eigen aan de islam. Maar de huidige politieke, sociale en culturele omstandigheden zijn wel een gunstige voedingsbodem voor het gewelddadig moslimextremisme. Terroristische commando's vinden in specifieke islamitische tradities de nodige inspiratie, krijgen geld van sympathiserende moslimlanden, en hun acties hebben in de hele wereld een grotere spektakelwaarde dan reality-tv. Terwijl de corrupte heersers van een aantal moslimstaten doorgaan met hun wanbeleid, is het Westen, en dan met name Amerika, in de ogen van de islamitische wereld de incarnatie van het kwaad.
709	Negen eeuwen voor Bin Laden? Alamut van Vladimir Bartol Luc Rasson In 1938 publiceert de Sloveense schrijver Vladimir Bartol een historische roman die het verhaal vertelt van de ‘assassijnen’, vermoedelijk de eerste strijders die uit religieuze ijver terroristische daden hebben gepleegd. Bartol gebruikt die historische achtergrond om de dictatoriale regimes van zijn tijd te hekelen. Maar, na 11 september 2001 lezen we zijn roman als een profetie. Tussen de assassijnen van weleer en de moslimterroristen van nu heb je wel een verschil: de assassijnen richtten hun aanvallen op islamitische vijanden, niet op het goddeloze Westen.

[Deel september, pagina 674]

718	Het evangelie volgens... Schrijven in het spoor van een personage Hugo Roeffaers In het laatste decennium van de twintigste eeuw zijn opvallend veel Jezusromans verschenen, van bekende auteurs, zoals Paul Claes of José Saramago. De Jezus die de schrijvers willen ontmoeten, is een mens van vlees en bloed, die behept is met de vragen en kwalen van de postmoderne tijd. In de figuur van Jezus leggen de auteurs heel wat van zichzelf.

728	FORUM

728	Verantwoordelijkheid in de publieke ruimte Fortuyn en het Jenevermodel Tom De Herdt
732	de kiezer heeft soms gelijk Bedenkingen bij de invoering van een kiesdrempel Godfried Geudens
737	‘Mensenrechten’ en ethisch buitenlands beleid Ellen Verguts

741	PODIUM

741	Revolver en Enzensberger Joris Gerits
745	Richard Minne, de zwijgende dichter Manu van der Aa
749	Op klassieke leest geschoeid Inge Lanslots
752	Colette en De gewapende man. Twee hernemingen Koen Van Kerrebroeck

756	BOEKEN C. van Leeuwen, Hosea. Een praktische bijbelverklaring ♦ J.M. Brinkman, Psalmen. Een praktische bijbelverklaring ♦ Wolfgang Ockenfels (red.), Familien zwischen Risiken und Chancen ♦ Herbert Vorgrimler, Ursula Bemauer en Thomas Sternberg Boodschappers uit hogere sferen. De cultuurgeschiedenis van de engel ♦ Robert Storr, Gerhard Richter. Malerei ♦ Susanna Tamaro, Antwoord mij ♦ Erika Mann, Mijn vader, de tovenaar. Herinneringen en brieven ♦ A.M. Musschoot en B. Vanheste (samenst.), Gilliams, de veelkantige ♦ Piet van Brabant, De christelijke wortels van de vrijmetselarij.

[Deel september, pagina 768]

COLOFON

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: EUR 51,00

Nederland: EUR 54,00

Europa: EUR 63,60

Buiten Europa: EUR 69,38

Studenten België: EUR 30,00

Studenten Nederland: EUR 33,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

EUR 6,00

Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

OUDE NUMMERS

Verschenen vóór januari 2000: EUR 3,00

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel september, achterplat]

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus ISSN 0039-2324

 
Wat ben je mooi,
 
mijn vriendin,
 
wat ben je mooil
 
Je ogen achter je sluier zijn duiven;
 
je lokken zijn als een kudde geiten
 
die omlaag komen van Gileads bergen.
 
Je tanden zijn als een kudde schapen
 
die pas geschoren uit de
 
wasplaats komen,
 
twee aan twee, en
 
geen enkele is alleen.
 
Je lippen zijn een lint van
 
purper,
 
je mond is zo bekoorlijk,
 
je wangen achter je sluier
 
zijn als het hart van
 
granaatappel.
 
Je hals is als de toren van David,
 
gebouwdd om er trofeeën
 
aan te hangen:
 
duizend schilden hangen rondom,
 
allemaal schilden van helden.
 
Je beide borsten zijn als
 
twee welpen.
 
De tweeling van een gazelle,
 
weidend tussen de lelies.
 
Voordat de ochtendbries
 
opsteekt en de schaduwen
 
wegvluchten
 
ga ik naar de mirreberg en
 
de wierookheuvel.
 
Je bent volmaakt mooi,
 
mijn vriendin,
 
zonder enig gebrek.

Hooglied 4, 1-7

De Bijbel, Willibrordvertaling, KBS. 1995

SEPTEMBER 2002

JAARGANG 69, NR. 8

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel oktober, voorplat]

STREVEN

OKTOBER 2

69^ste jaargang, nr. 9

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel oktober, pagina 769]

771	Vorming of scholing? In de spiegel van het middeleeuwse onderwijsproject Guido Vanheeswijck In zijn recente boek Een middeleeuws drama laat de Gentse classicus Wim Verbaal zien waar het conflict tussen Bernardus en Abaelardus eigenlijk om ging: beide protagonisten dachten heel anders over de methode van de opvoeding en over de verantwoordelijkheid van de leermeester. Tegen de achtergrond van die twaalfde-eeuwse controverse vraag je je af of er in het huidige discours nog plaats is voor een geprofileerde leermeester en een helder onderwijsproject.
781	Hans-Georg Gadamers Wahrheit und Methode Ben Vedder Gadamer was een man die naar anderen kon luisteren, en die open houding vind je terug in de hermeneutische methode die hij in zijn hoofdwerk, Wahrheit und Methode, uiteengezet heeft. Openheid is een centraal begrip in zijn benadering van de kunst, de taal, de traditie, en de waarheidsvraag zelf. De hermeneutische openheid staat lijnrecht tegenover een rationalistische definitie van de rede, een logicistische opvatting van de taal en een dogmatische inperking van de waarheid.
791	Dostojevski tussen Nijmegen en Rome Over afval en terugkeer Cees Willemsen In de eerste helft van de twintigste eeuw, zeker tijdens en vlak na de Eerste en Tweede Wereldoorlog, is het oeuvre van Dostojevski in Nederland druk gelezen en besproken. Als een profeet had de Russische schrijver de eenzijdigheid van de grote nieuwe Europese ideeën - rationalisme, positivisme, communisme - bekritiseerd, en tegenover Nietzsches levensinstinct had hij het geloofsinstinct geplaatst. Zijn God zit niet opgesloten binnen de muren van theologische theorieën, maar wordt ervaren in de praktijk van een geestelijk en zedelijk leven.
804	‘Onveranderlijke gedaanten van beslissende gedachten’ Enkele kanttekeningen bij Wachtend op de Barbarenvan Luc Devoldere Yvan De Maesschalck Luc Devoldere treedt in zijn essaybundel Wachtend op de Barbaren op stijlvolle wijze in gesprek met zijn literaire en filosofische liefdes. Hij houdt van schrijvers met een aforistische inslag (zoals Erasmus, Nietzsche en Cioran), en haalt ook minder bekende namen uit de vergetelheid. Bijzonder relevant zijn een essay over de verantwoordelijkheid van de intellectueel en een ander over de toekomst van Europa.

[Deel oktober, pagina 770]

811	Een bekroonde opname ter discussie De London Symphony van Ralph Vaughan Williams Herman Simissen In 1913 voltooide de Britse componist Ralph Vaughan Williams een symfonie voor orkest, over Londen. Na de eerste opvoering heeft hij zijn London Symphony meermaals herzien, en hij beschouwde uiteindelijk de laatste bewerking, van 1933, als de definitieve versie. Dat er nu onlangs een cd-opname van de eerste versie uit 1913 is verschenen, heeft daarom onder muziekliefhebbers voor een heuse controverse gezorgd.

820	FORUM
820	Schip van staat in de mist (1) Pieter Anton van Gennip
825	Van klinische ethiek tot biorecht Guy Widdershoven
829	Religieus worden in het jaar 2000 Ward Biemans
833	‘Waar vriendschap heerst en liefde’ Twee pastorale brieven over het zegenen van homoseksuele relaties Elianne Muller

838	PODIUM
838	Lanceloet van de Lage Landen Nooit meer niet van Huub Oosterhuis Joris Gerits
842	‘Mijn herinnering, die valsemunter’ Literaire aromabom van Pierre Michon Bart Van Loo
845	Roeselaarse kerken als schrijnen voor videokunst Jan Koenot

849	BOEKEN Otto Duintjer, Onuitputtelijk is de waarheid ♦ Tijdschrift voor Filosofie ♦ François Bovon, Das Evangelium nach Lukas ♦ Anselm Grün, Bidden met de woestijnvaders ♦ Francine Mestrum, Globalisering en armoede. Over het nut van armoede in de nieuwe wereldorde ♦ Piet Buunk, Cyberwijs: onderwijs, ICT, toekomst ♦ Georges Didi-Huberman, L'image survivante. Histoire de l'art et temps des fantômes selon Aby Warburg ♦ Johan van der Keuken, Beeld & Geluid. Films foto's teksten ♦ Arjan Peters, De ongeneeslijke lezer ♦ Frans Kusters, Na het wonder ♦ Lucas Catherine, Bouwen met zwart geld. De grootheidswaanzin van Leopold II ♦ Prosper Arents, De Bibliotheek van Pieter Pauwei Rubens: een reconstructie ♦ Wilfried Van Craen, De prijs van de passie.

[Deel oktober, pagina 862]

COLOFON

redactie

Jan Koenot (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Vincent Hunink, Elianne Muller, Herman Simissen, Frans Van Bladel, Jef Van Genven (†), Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

redactiesecretariaat

Geert Boeve, Stijn Geudens,

An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20/ fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

contactadres nederland

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

abonnementen

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 53,00

Nederland: eur 56,00

Europa: eur 65,57

Buiten Europa: eur 71,35

Studenten België: eur 32,00

Studenten Nederland: eur 35,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

losse nummers

- vóór januari 1999: eur 4,00

- januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00

- vanaf januari 2003: eur 7,00

Losse nummers worden toegezonden na betaling op bankrekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

nadruk van artikelen

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel oktober, pagina 863]

Opsporing Verzocht...

Geachte Lezer,

Als u mensen kent die mogelijk belangstelling hebben voor Streven, kunt u ons met dit formuliertje hun naam en adres melden. Wij bezorgen hun dan ter kennismaking - en zonder enige verdere verplichting - een proefnummer en een folder met de nodige informatie.

Hartelijk dank voor uw medewerking.

.....................................................................................................................

[Deel oktober, achterplat]

Si de jeunes crétins à la peau noire (ou blanche, jaune, ou violette à pois roses, peu m'importe) décident de violer collectivement leur professeur, est-ce parce que la jeune enseignante était trop blanche, je veux dire trop différente, portait-elle des jupes trop courtes, était-elle trop jolie? Y avait-il un écriteau rappelant que le viol est formellement interdit affiché à l'entrée de la classe? Était-il écrit en non-langage signalétique et publicitaire abordable par des adolescents?

Maurice G. Dantec, Le théâtre des opérations, NRF Gallimard, 2000

Als een stelletje jonge halve garen met een zwarte huid (of een witte of gele huid, of paars met roze stippen, mij om het even) beslist allemaal samen hun lerares te verkrachten, doen zij dat omdat de jonge leerkracht te blank was, ik bedoel te anders, droeg zij te korte rokken, was zij te knap? Hing er bij de ingang van de klas een bord om eraan te herinneren dat verkrachting ten strengste verboden is? Stond het er anders dan in woorden geschreven, met symbooltjes, reclameachtig, verstaanbaar voor tieners?

Maurice G. Dantec (2000)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

OKTOBER 2002

JAARGANG 69, NR. 9

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6.00

[Deel november, voorplat]

STREVEN

NOVEMBER 2002

69^ste jaargang, nr. 10

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel november, pagina 865]

867	In memoriam Jef Van Gerwen
869	Wandelen in de Franse tuin van het humanisme Jef Van Gerwen In zijn studie over de Franse humanistische traditie, Le jardin imparfait (1998), neigt Tzvetan Todorov naar een gesloten opvatting van het humanisme, die de mens als begin en einde van de ethiek ziet, en God als bedreiger van de menselijke autonomie liever uitschakelt. Is echter een open humanisme dat de mystieke en ethische rijkdom van de godsdienstige tradities respecteert, geen vruchtbaarder weg, onder meer voor de verdere uitbouw van de Europese Unie?
880	‘Dan zal ik u geen Trooster meer noemen’ Afscheid van Jef Van Gerwen Johan Vanhoutte Jef Van Gerwen heeft de confrontatie met ziekte en dood met een uitzonderlijke geestelijke kracht doorleefd. De ars moriendi, waarover hij geschreven heeft, heeft hij zelf beoefend. Als eerbetoon publiceert Streven de toespraak die tijdens de uitvaart gehouden is, en die een goed beeld geeft van de persoonlijkheid van de trouwe medewerker die we nu missen.
889	Niet om gediend te worden, maar om te dienen Olivier Lins In de reeks artikelen over de leefwereld en het engagement van jongeren nu publiceert Streven deze maand het verhaal van een jonge jurist die in de Sant'Egidiogemeenschap zijn plaats gevonden heeft. Deze lekenbeweging legt zich toe op de bijstand van kansarme jeugd, op bejaardenbezoek en op bemiddelingspogingen in politieke conflicten in alle uithoeken van de wereld. De bron van hun inzet is het Evangelie. In het dagelijks leven van de leden staat het gebed centraal.
900	Van Aix-en-Provence tot in de literaire hemel Honderd jaar na de moord op Émile Zola Bart Van Loo Émile Zola is in de Provence opgegroeid, en zowel de stad Aix-en-Provence zelf als hetgeen hij er meegemaakt heeft, hebben heel wat inspiratie geleverd voor de romancyclus Les Rougon-Macquart. Zijn jeugdvriend Paul Cézanne vinden we in het hoofdpersonage van L'oeuvre terug. Maar Zola heeft ook lange jaren in Parijs gewoond, waar hij mogelijk door een moord aan zijn eind is gekomen.

[Deel november, pagina 866]

913	Barnett newman: kunst als metafysische oefening Jan Koenot In zijn zoektocht naar het absolute heeft de Amerikaanse schilder Barnett Newman een oeuvre voortgebracht dat alle verwijzingen naar de natuur en de traditie achter zich laat. Hij heeft te midden van de chaos die de wereld na de Tweede Wereldoorlog geworden was, een nieuwe ‘sublieme’ kunst geschapen. De emotionele geladenheid ervan benoemt hij met woorden uit de joodse traditie. Op de tentoonstelling die tot begin januari 2003 in Londen loopt, is ook zijn ‘abstracte’ Kruisweg te zien.

927	FORUM

927	‘De regionalisering van het geweten’ en andere beschouwingen bij de Nepal-crisis Peter Bursens
930	Het cultuurbeleid uitgedaagd? Rudi Laermans en ‘het cultureel regiem’ Annick Schramme

935	PODIUM

935	In een mum van taal Verzamelde gedichten (1968-2002) van Stefaan van den Bremt Joris Gerits
938	Elegie voor het Ierse plattelandsleven Over That they may face the rising sun van John McGahern Herman Simissen
941	De gouden zalm (18) Erik Martens

946	BOEKEN Ton Lemaire, Met open zinnen: natuur, landschap, aarde ♦ Douwe Draaisma, Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografisch geheugen ♦ Otto Kaiser (red.), Texte aus der Umwelt des Alten Testaments (TUAT) ♦ C. Houtman en L.J. Lietaert Peerbolte (red.), Joden, christenen en hun Schrift. Een bundel opstellen aangeboden bij het afscheid van C.J. den Heyer ♦ Karl- Josef Kuschel, Strijd om Abraham. Wat joden, christenen en moslims scheidt - en wat hen verbindt ♦ Jan Baetens en Ginette Verstraete (red.), Cultural studies. Een inleiding ♦ Els Witte, m.m.v. Anja Detant en Bart Distelmans, Media en politiek. Een inleiding tot de literatuur ♦ Sam Depauw, Rebellen in het parlement. Fractiecohesie in de Kamer van Volksvertegenwoordigers (1991-1995) ♦ Frank Martinus Arion, De eeuwige hond ♦ Hieronymus, Vita Pauli. Het leven van Paulus van Thebe, vert. Vincent Hunink ♦ Luuk Gruwez, De maand van Marie ♦ Cees Willemsen, De belofte van het hiernumaals: zeventig jaar geestelijke gezondheidszorg in het gewest Breda, 1929-1999.

[Deel november, pagina 958]

COLOFON

REDACTIE

Jan Koenot (hoofdredacteur), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Vincent Hunink, Elianne Muller, Herman Simissen, Frans Van Bladel, Jef Van Genwen (†), Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte, Walter Weyns

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / FAX 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam

tel 020/679.82.07 / FAX 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 53,00

Nederland: eur 56,00

Europa: eur 65,57

Buiten Europa: eur 71,35

Studenten België: eur 32,00

Studenten Nederland: eur 35,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

-	vóór januari 1999: eur 4,00
-	januari 1999 t.e.m. December 2002: eur 6,00
-	vanaf januari 2003: eur 7,00

Losse nummers worden toegezonden na betaling op bankrekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel november, pagina 959]

Streven is ook verkrijgbaar in onderstaande verkooppunten:

ANTWERPEN Acco-Somville, Adoeh, Belis-Vinck, De Groene Waterman, Dierckxsens-Avermaete, IMS Meir, Standaard Boekhandel, Streven-secretariaat ♦ BRUGGE De Brugse Boekhandel, De Reyghere, IMS ♦ BRUSSEL De Slegte, Press Shop 4061 De Brouckèreplein ♦ DEERLIJK Etiket ♦ GENK Malpertuis ♦ GENT Art Book (SMAK), De Brug, Limerick, PoëzieCentrum, Walry Nieuwscentrum ♦ HASSELT IMS ♦ KNOKKE Corman ♦ KONTICH Athena ♦ KORTRIJK Theoria ♦ LEUVEN Acco, IMS Diestsestraat, Plato ♦ MECHELEN City Press Veemarkt, Forum, Salvator ♦ MOL Bredero ♦ MORTSEL De Boekuil ♦ OOSTENDE Corman, De Internationale Boekhandel ♦ OUDENAARDE Beatrijs ♦ ROESELARE Hernieuwen ♦ SINT-NIKLAAS De Wase Boekhandel, 't Oneindig Verhaal ♦ TIENEN Plato ♦ TURNHOUT Taxandria ♦ VILVOORDE De Plukvogel ♦ WIJNEGEM Fnac.

AMSTERDAM Ignatiushuis ♦ DEN BOSCH Adr. Heinen ♦ NIJMEGEN Augustinus, Roelants.

[Deel november, achterplat]

Stem van een jonge broeder

Ik verloop, ik verloop als zand dat door de vingers loopt. Ik heb opeens zovele zinnen die alle anders dorstig zijn. Ik voel dat ik op honderd plekken opzwel en barst van smart.

Maar nog het meest in 't midden van mijn hart.

Ik wil nu sterven. Laat me zijn. Ik denk dat ik het zal bestaan zo bang te zijn dat mij de polsen opengaan.

Rainer Maria Rilke

Stimme eines jungen Bruders

Ich verrinne, ich verrinne wie Sand, der durch Finger rinnt. Ich habe auf einmal so viele Sinne, die alle anders durstig sind.

Ich fühle mich an hundert Stellen schwellen und schmerzen.

Aber am meisten mitten im Herzen.

Ich möchte sterben. Laß mich allein. Ich glaube, es wird mir gelingen, so bange zu sein, daß mir die Pulse zerspringen.

Rainer Maria Rilke.

Das Stundenbuch

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

NOVEMBER 2002

JAARGANG 69, NR. 10

AFGIFTEKANTOOR 3000 LEUVEN 1

EUR 6,00

[Deel december, voorplat]

STREVEN

DECEMBER 2002

69^ste jaargang, nr. 11

Kaftontwerp

Babylon Babies 2000

[Deel december, pagina 961]

963	‘Van gheenen man en had si confuys’ Apocriefe kerstmotieven in tekst en beeld Elianne Muller In heel wat middeleeuwse kerstvoorstellingen en -liederen komt een motief voor dat zijn oorsprong vindt in vroegchristelijke apocriefe tradities: dat van de twee vroedvrouwen die optraden bij de geboorte van Jezus. Het motief is na de zestiende eeuw weer verdwenen, maar verrassend genoeg vinden we er een echo van terug in een recente roman, namelijk Vallende ouders van A.F.Th. van der Heijden.
978	De Bijbel is literatuur Ludo Abicht Een jaar geleden hebben twee vooraanstaande archeologen, Israel Finkelstein en Neil Asher Silberman, een overzicht van de huidige stand van de bijbelse archeologie gepubliceerd. Daaruit blijkt dat er geen archeologische sporen te vinden zijn van heel wat bekende bijbelverhalen. Die moeten beschouwd worden als het werk van religieuze en nationalistische hervormers, uit de zevende eeuw voor Christus, die uit ideologische overwegingen de geschiedenis herschreven hebben. Maar ook als de ‘bijbelse mythologie’ ontmaskerd wordt, blijven de literaire kwaliteit en de ethische kern van de Bijbel overeind.
988	De Bijbel is literatuur. Ja zeker. Maar ook nog iets meer? Panc Beentjes De Bijbel is meer dan literatuur en ethiek. Het is in de eerste plaats een boek dat mensen in hun diepste zelf raakt, in een dimensie van het bestaan die met de term ‘geloof’ wordt aangeduid. Bijbelverhalen zijn een terugblik op het verleden vanuit een geloofservaring in het heden. Ze hoeven historisch niet te kloppen om ‘waar’ te zijn.
992	De waarde van intellectuele bescheidenheid Bij de honderdste geboortedag van K.R. Popper Herman Simissen Poppers naam wordt niet vaak genoemd, maar een aantal van zijn ideeën (zoals het falsificatieprincipe in de kentheorie, of het onderscheid tussen een gesloten en een open samenleving) heeft een ruime weerklank gevonden. Popper beschouwde zijn ‘kritisch rationalisme’ als een strijdmiddel tegen elke vorm van totalitarisme en een pleidooi voor de vrije discussie die de grondslag vormt van de democratie.

[Deel december, pagina 962]

1004	Robin Hood in de eenentwintigste eeuw Jef Van Steenbergen Jonge handboogschutters worden tegenwoordig professioneel begeleid. Zij volgen een wetenschappelijk uitgedokterd trainingsschema en dieet. Hun wordt een topsportmentaliteit ingelepeld. Die rationele aanpak is typisch voor de huidige maatschappij, maar dodelijk voor de sport. Boogschieten is een avontuur, een kwestie van gevoel en passie. Dit artikel, van de Belgische Kampioen Handboogschieten Indoor 1998 (junioren), sluit de serie bijdragen van en over jongeren af, die in de loop van de jaargang 2002 verschenen is naar aanleiding van Marie-Jo Lafontaines portretten van adolescenten op de kaft.

1013	FORUM

1013	Schip van staat in de mist (2) Pleter Anton van Gennip
1019	Een nieuwe encyclopedie over de jezuïetenorde Paul Begheyn

1023	PODIUM

1023	Bomen, Belgische mosselen en Blanke verzen Joris Gerits
1028	Tweemaal Manet Jan Koenot

1033	BOEKEN Michel Onfray, Vulkanisch verlangen. Hedonistisch dagboek ♦ J. Schreiner, Jesus Sirach 1-24 ♦ De versierde Haggada ♦ Lena Barret (red.), Voices from the Shadows ♦ Van Gogh vu par Bacon ♦ Athanasius van Alexandrië, Verleidingen in de woestijn. Het leven van de heilige Antonius, vert. Vincent Hunink ♦ Pierre Arty (red.), Victor Hugo. Indrukwekkend België ♦ P. Begheyn, s.j., Gids voor de geschiedenis van de jezuïeten in Nederland 1850-2000.

1041	Inhoudsopgave Streven jaargang 69 (Januari 2002 - December 2002)

[Deel december, pagina 1056]

COLOFON

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Stijn Geudens, An Vermaercke

Prinsstraat 15, B-2000 Antwerpen

tel 03/212.10.20 / fax 03/212.10.22

e-mail streven@skynet.be

website www.come.to/streven

Ingezonden stukken moeten beantwoorden aan onze richtlijnen. Onze ‘Wenken voor auteurs’ zijn aan te vragen op het redactiesecretariaat of te raadplegen op onze website.

CONTACTADRES NEDERLAND

Beulingstraat 11, NL-1017 BA Amsterdam tel 020/679.82.07 / fax 020/670.20.15

ABONNEMENTEN

Januari-december (11 nrs.) incl. BTW:

België: eur 53,00

Nederland: eur 56,00

Europa: eur 65,57

Buiten Europa: eur 71,35

Studenten België: eur 32,00

Studenten Nederland: eur 35,00

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, uiterlijk een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

vóór januari 1999: eur 4,00

januari 1999 t.e.m. december 2002: eur 6,00

vanaf januari 2003: eur 7,00

Losse nummers worden toegezonden na betaling op bankrekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

Lid van de vzw ‘Culturele en Literaire Tijdschriften’.

[Deel december, achterplat]

De radio heb ik zo luid mogelijk laten spelen om van de muziek en de stemmen niets meer te horen, alleen nog een onzinnig en afstompend gedreun. De deuren heb ik dichtgedaan en ik heb de verwarming op z'n hoogst gezet om me te beschutten tegen de winterse nacht, tegen het schouwspel van de ijzige sterren door de tralies van een kooi heen. En de autosnelweg die voor mij openrolde trok me ver van Rockville mee, en in de schim die ervan overbleef heb ik gezien alle kilometers en alle jaren die de rest van mijn leven nog zouden vullen.

Poppy Z. Brite, A Georgia Story (1987), verschenen in The Horror Show (1987)

Verantwoordelijke uitgever:

Jan Koenot

Prinsstraat 15

B-2000 Antwerpen

Verschijnt maandelijks, behalve in augustus

ISSN 0039-2324

Vorige Volgende