Streven. Vlaamse editie. Jaargang 47

[p. 677]

Streven
mei 1980

[p. 679]

† Oscar Arnulfo Romero

Monseigneur Oscar Arnulfo Romero, aartsbisschop van San Salvador, werd op 24 maart ll. vermoord. Aan deze woordvoerder der armen, verdediger van de mensenrechten en voorvechter van een meer sociale wereldorde, heeft men het zwijgen willen opleggen. Maar zijn stem klinkt luider dan ooit en zijn boodschap wordt verder gedragen. Omdat zij de boodschap is van de christelijke hoop. Bij zijn promotie tot eredoctor in de theologie aan de K.U. Leuven sprak Mgr. Romero over de politieke dimensie van het geloof vanuit de keuze voor de armen. Hieruit enkele citaten.¹

Vanaf het begin moet het duidelijk zijn dat het christelijk geloof en het optreden van de kerk altijd een sociaal-politieke weerslag heeft gehad. Door actie of verzuim, door samenwerking met de een of andere sociale groep hebben de christenen altijd invloed uitgeoefend op het sociaal-politieke geheel van de wereld waarin ze leven. Het ware probleem is hoe die sociaal-politieke invloed moet zijn om aan echt geloof te beantwoorden.

De wereld van de armen binnengaan, dat betekent voor ons én incarnatie én bekering. We kwamen er niet toe de nodige veranderingen in de kerk en in de pastoraal, in de opvoeding, in het religieus en priesterlijk leven en in de lekenorganisaties door te voeren toen we ons binnen de kerk bewogen. Nu we in de wereld van de armen zijn binnengetreden slagen we daarin.

De kerk is niet zomaar binnengetreden in de wereld van de armen om ze hoop te geven, maar ze heeft er zich duidelijk toe verplicht hen te verdedigen. De economische en politieke structuren van ons land beheersen en verdrukken dagelijks de arme meerderheid... Er zijn inderdaad in ons land mensen die de rechtvaardige voor geld verkopen, en de arme voor een paar sandalen; mensen die met geweld een buit ophopen in hun paleisachtige huizen; mensen die de armen verpletteren, die een rijk van geweld oproepen en toch in bedden van ivoor slapen; ze kopen huizen en meer huizen en gronden en meer gronden tot ze alles hebben en er eenzaam bij blijven. In deze conflictsituatie van tegenstellingen, waarbij enkelen de economische en politieke macht in handen hebben, is de kerk aan de kant van de armen gaan staan en heeft ze hun verdediging opgeno-

1 Zie Archief der kerken, 35e jrg., nr 7. Cf. ook Ludwig Kaufmann, Kerkvervolging in El Salvador, in Streven, april, 1979, pp. 640-642, en Hans Zwiefelhofer, Kerkvervolging in El Salvador, in Streven, mei, 1979, pp. 686-699.

[p. 680]

men. Dat kan niet anders, want ze kent Jezus die medelijden had met de massa. Omdat de kerk de armen verdedigt, is ze in ernstig conflict gekomen met de groten van de economische oligarchie en de politieke en militaire macht van de staat. Dit alles heeft iets nieuws gebracht in de meer recente geschiedenis van de kerk: de vervolging.

Het is duidelijk dat de kerk bij ons de laatste drie jaar vervolgd werd. Maar het is belangrijk te weten waarom. Niet om het even welke priesters, niet om het even welk instituut werd vervolgd, maar wie zich opstelde aan de kant van het volk en zijn verdediging opnam.

Ook leert ons de echte wereld van de armen waar het om gaat in de christelijke hoop. De kerk preekt een nieuwe hemel en een nieuwe aarde; ze weet bovendien dat geen enkel sociaal-politiek bouwsel de uiteindelijke volheid kan vervangen, die God ons wil verlenen. Maar ze heeft ook geleerd dat de uiteindelijke, bovenzinnelijke hoop moet worden hooggehouden met tekenen van hoop van hier en nu, al zijn het dan tekenen die zo eenvoudig schijnen als die Jesaja aankondigt: ‘Zelf wonen zij in de huizen die zij hebben gebouwd, en eten de vruchten van de wijngaard die ze hebben geplant’ (Jes. 65,21). Daarin ligt een echte christelijke hoop die niet verlaagd wordt tot een tijdelijke of menselijke hoop, zoals soms misprijzend wordt gezegd. Dat leert men in dagelijks contact met wie noch huis noch wijngaard heeft, en huizen moet bouwen die anderen zullen bewonen, en grond moet bewerken waarvan anderen de winsten zullen opstrijken.

Dit geloof in de God van het leven legt het diepste van het christelijk mysterie bloot. Om aan de armen leven te geven moet men van zijn eigen leven iets geven, of het zelfs helemaal geven. Het grootste bewijs van geloof in een God van het leven is het getuigenis van iemand die bereid is zijn leven te geven.