Streven. Jaargang 2

[p. 333]

Financiewezen
Hoever staan we met de conversie van de Belgische Staatsschuld?
door J. Nolf, Lid van de Fondsenbeurs, Antwerpen

De gewone begrooting van het dienstjaar 1935 geeft een totaal bedrag aan van Fr. 9.902.000.000 voor de uitgaven, waaronder Fr. 4.081.000 voor de betaling van de rente en de aflossing van de uitstaande schuld, die op 30 September 1934 Fr. 56.715.000 bedroeg. Ze was verdeeld als volgt:

1) Binnenlandsche Schuld		(in millioen francs)
	a) gevestigde	28.474
	b) kortloopende	1.630
		_____		30.104
2)	Buitenlandsche Schuld
	a) gevestigde	26.611
	b) kortloopende	_____
		_____		26.611
				_____
		Totaal:		56.715

De lasten van de Staatsschuld bedroegen dus ongeveer 41% van de totale begrooting. Dat deze lasten moeten verlicht worden is vanzelfsprekend. De Staat kan onmogelijk blijven doorgaan met bezuinigen als hij er niet toe komt zijn schuldenlast te verminderen. Het streven van de laatste regeeringen is er dan ook op gericht, de staatsleeningen te converteeren in obligaties van een lager rentetype en ze willen daarin het voorbeeld navolgen van de buurstaten die de conversie reeds met succes hebben doorgevoerd.

Eene eerste voorwaarde om de conversie mogelijk te maken is dat het leenen stopgezet wordt en aldus de schuldenlast niet verhoogt. Dan zal ook het vertrouwen van het publiek terugkeeren dat in eene renteverlaging zal toestemmen wanneer het er van verzekerd is zijn kapitaal te behouden.

Eene tweede voorwaarde is, dat als basis voor de rentepolitiek van de regeering, naar herstel van de koersen gestreefd wordt. Na den val van de regeering de Broqueville in November 11. zijn de

[p. 334]

koersen er weer niet op verbeterd. Sedertdien is er herstel ingetreden dat nu weer onlangs ongedaan is gemaakt door den terugslag van de Pondendaling die het vertrouwen in de waardevastheid van den Belga geschokt heeft.

Alles hangt natuurlijk af van het doorvoeren van het deflatie-programma van de regeering Theunis dat als een van de voornaamste punten, de daling van den rentevoet inhoud, welke op haar beurt weder de onmisbare verlaging van de binnenlandsche prijzen met zich moet medebrengen.

Wat nu de converteering zelf betreft is het van belang te doen opmerken dat deze niet zonder meer is te verwezenlijken, daar de leeningsvoorwaarden van sommige leeningen eene vervroegde terugbetaling niet toestaan. De operatie zal dus voor de regeering slechts interessant zijn indien ze er toe komt de rente van de nog uitstaande leeningen te converteeren tot 4 of hoogstens 4½%. Vergeleken met Engeland en Italië waar de rentevoet tot 3½ en Nederland en Frankrijk waar de rentevoet tot 4% is gebracht, lijkt ons eene converteering in België op bovenstaande basis heel normaal.

Nu is de vraag deze: brengt converteering de gewenschte verlichting van den schuldenlast mede? Velen schijnen zich hierover buitengewone verwachtingen te maken. Echter zal uit hetgeen volgt voldoende blijken dat van de conversie geen merkelijke vermindering van den schuldenlast te verwachten valt, tenminste als de Regeering de leeningsvoorwaarden naleeft die eene vervroegde aflossing van vele leeningen niet toestaan.

Ter toelichting laten we eenige cijfers volgen die we uit het verslag van den Heer Volksvertegenwoordiger De Winde genomen hebben. We laten met opzet de lager dan 4% rentende leeningen weg omdat deze niet voor converteering in aanmerking komen.

Leeningen	Uitstaand bedrag	Bedrag der Rente
5% Nationale Herstelling	1.570.257.500	79.563.225
5% Schuld 1925	1.954.170.000	100.200.000
Lotenleening 1923 5%	995.520.000	49.776.000
Lotenleening 1923 5%	995.050.000	49.752.500
6% Geconsolideerde	2.046.571.700	123.433.302
6% Lloyd Royal Belge	67.592.000	4.055.520 6
6% A.N.I.C.	1.375.440.000	81.633.000
		_____
		488.413.547

Afgezien van de jaarlijksche aflossing, levert dus eene tot 4%

[p. 335]

gereduceerde rente, eene besparing op van 125.565.599 fr., hetgeen ongeveer 1½% van de totale begrooting vertegenwoordigd.

De regeering moet dus, wil ze eene algeheele conversie en de daaruitvloeiende besparing doen, uitzien naar andere middelen. Voorbeelden zijn er in het buitenland te vinden, onder meer in Italië waar de 5% rente, die eerst mocht afgelost worden in 1937 reeds in 1934 opgezegd werd.

Voor het oogenblik is de toestand aldus, dat er onder normale voorwaarden niet aan te denken valt eene 4s% Conversieleening uit te geven, omdat de kapitalisatie van de Belgische Staatsschulden tegen de huidige genoteerde koersen, ver boven dezen mogelijken conversievoet ligt. Het publiek zou niet gewillig eene 6% rendeerende obligatie willen ruilen tegen eene 4% obligatie die dezelfde kenmerken draagt. Hoofdzaak is dus het publiek tevreden te stellen met betere voorwaarden die dan buitendien zullen toelaten de op heden niet-opzegbare schuld gelijktijdig met de reeds opzegbare te converteeren.

Volgens de 'Agence Economique et Financière' van 22 Februari l.l. zou de regeering zich moeten orienteeren naar een voorstel dat aan de nieuwe effecten merkelijke voordeden biedt, zoodat de actueele houders van Belgische Staatsfondsen uit vrijen wil tot de ruiling van hunne oude stukken tegen nieuwe zouden overgaan.

Zoo zouden onder meer aan de nieuwe obligaties de volgende voordeden kunnen verleend worden: vrijstelling van belasting en van successierechten, mogelijkheid van disconteering bij de Nationale Bank, verhooging van de rente in de toekomst bij eventueele verbetering van de staatsfinanciën, vergoeding van het renteverschil tegen aflevering van een soulte, enz.

De niet-geconverteerde obligaties zouden daarentegen van de bovenvermelde voordeden niet genieten en bovendien het karakter van effecten aan toonder verliezen en slechts onder den vorm van nominatieve stukken in circulatie blijven.

Inmiddels heeft de nieuwe daling van het Pond Sterling de koersen van de Staatsschuld weer nadeelig beïnvloed. Daarbij komt nog dat de buitengewone begrooting voor 1935 met een tekort van circa Frs. 1.800.000.000 sluit. Waar moet de regeering het geld halen? Zal ze er weer niet moeten toe overgaan eene nieuwe leening uit te schrijven en tegen welke voorwaarden? Op 15 Maart l.l. heeft Prof. Baudhuin te Luik eene lezing gehouden waarbij hij onderzocht

[p. 336]

of de Regeering niet op een verkeerd spoor geraakt was en als eerste oplossing eene devalvatie van 25 tot 30% mogelijk achtte. Buitendien werd er in de laatste dagen in de Kamers het monetair probleem openlijk besproken en zelfs door een lid voorgesteld al de uitstaande leeningen te converteeren in eene 4% leening met goudclausule, waarop Minister Gutt heeft geantwoord dat de Belga nog altijd op de goudpariteit stond en er dus geene goudclausule aan de nieuwe stukken hoefde vast te zitten. Het vertrouwen dat in de laatste dagen reeds geschokt was is inmiddels in eene paniekstemming veranderd en de Belgische Staatsleeningen zijn van 5 tot 10% gedaald, zoodat er voorloopig nog niet geconverteerd zal worden.

18 Maart 1935.

Toen we dit artikel schreven was de Regeering Theunis nog niet gevallen. Op Dinsdag 19 Maart was dit echter een voldongen feit en als laatste daad van deze regeering werd er eene Controle op den Deviezenhandel ingesteld. Inmiddels werden er onderhandelingen gevoerd tot het vormen van eene nieuwe regeering onder het voorzitterschap van den Heer Van Zeeland, vice-gouverneur van de Nationale Bank. De meening die algemeen ingang vond, en die eene verlaging van het goudgehalte van de Belga, dus eene waardevermindering van de munt veronderstelde, heeft de paniekstemming op de beurs nog vergroot. Iedereen heeft zich goudwaarden of industrieele papieren willen aanschaffen tegen een verkoop van Belgische Staatsfondsen. De onderstaande tabel geeft een kort overzicht over de geleden verliezen:

	Genoteerde koersen op 6 Maart en op 17 Maart
België 3% M/N	74%	66%
5% Herstelling	94,75%	86%
5% Premieleening	100%	87%
Congo 6% 1926	98%	87%
Oorlogsschade 5% 1923	510,25 Frs.	466,25 Frs.
Loten 5% 1932	529, - Frs.	484, - Frs.
Loten 5% 1933	1040, - Frs.	980, - Frs.

Inmiddels is het Cabinet Van Zeeland werkelijkheid geworden en dus de devaluatie van de munt doorgevoerd. Echter zal deze regeering eene nieuwe rentepolitiek volgen en mogen we ons waarschijnlijk aan eene heropleving van de Staatsfondsenmarkt verwachten, temeer daar er van Regeeringszijde krachtdadig zal ingegrepen worden. De conversie zal dan ook in afzienbaren tijd volgen met, zooals de Eerste Minister verklaarde, inachtneming van de belangen van de effectenhouders.

30 Maart 1935.