Streven. Jaargang 2

Rhabdomantie

Herbert Thurston, sinds lange jaren gespecialiseerd in de spiritistische en metapsychische problemen, geeft in The Month van November 11. een interessante bijdrage over de kunsl van den bronnenvinder.

In een handschrift van de vijftiende eeuw, te Weenen, vindt men de afbeelding van een wichelroede naast een nieuw-gebouwde fontein. Luther spreekt uitdrukkelijk over de bronnenvinding en over de vinding van schatten in 't algemeen. Hij beschouwt als afgodendienaars diegenen die met een stok geheime schatten zoeken: 'qui virga divinationis occultos quaerunt thesauros'. Voortaan zullen vele moralisten op het bronnenvinden den zedelijken maatstaf toepassen, maar hun oordeel zal natuurlijk afhangen van hunne wetenschappelijke opvattingen: kan iemand onder den invloed komen van verborgen water of metaal, zoodat deze zich op de eene of de andere wijze laten kennen? De moralisten der vroegere eeuwen schenen zulks te ontkennen, en daar zij geen natuurlijk verband vonden tusschen het gebruik van de wichelroede en het vinden van schatten, vreesden zij eene tusschenkomst van den duivel. Vandaar hunne vrij algemeene veroordeeling van de geheime kunst van den bronnenvinder.

Nieuwe opvattingen en nieuwe proefnemingen hebben het probleem in een nieuw daglicht gesteld. Wat de proefnemingen betreft, deze hebben tot nu toe geen doorslaande resultaten opgeleverd. Zoo b.v. in 1920 deed de 'Water Conservation and Irrigation in New South

[p. 237]

Wales' 152 boringen, waarvan 56 op plaatsen door bronnenvinders aangeduid. Op deze 56 boringen lukten er 37 (ongeveer 70%). Maar op de 97 overige plaatsen waar men boorde volgens zuiver wetenschappelijke gegevens, lukte men 38 maal (ongeveer 87%). De maatschappij zag dan ook af van alle verdere diensten van bronnenvinders.

Maar anderzijds heeft de regeering van Britsch Columbia officieel eene bronnenvindster aangesteld om in de streken waar de landbouw behoefte had aan water, bronnen op te sporen. Miss Evelyn Penrose schijnt ginds haar kunst met buitengewoon succes te beoefenen. De practijk geeft ons bijgevolg geen voldoende zekerheid aangaande de doelmatigheid van de wichelroede. Maar deze is ook niet uitgesloten.

Wat de opvattingen betreft, deze hebben zich merkelijk verruimd sinds de uitbreiding van de metapsychische studiën. Niemand zal nog staande houden dat een geheimzinnige alhoewel natuurlijke invloed van water of metaal op sommige speciaal voor dien invloed gevoelige menschen volstrekt uitgesloten is. Er worden ons door vakkundigen drie verklaringen verstrekt. Ofwel beweegt de wichelroede volgens zekere prikkelingen van radio-actieven aard door water of metaal op het physisch gestel van den vinder uitgeoefend. Ofwel bezit deze een soort helderziendheid. Een derde theorie neemt een onderbewuste beweging aan bij den drager van de wichelroede, veroorzaakt door de geologische eigenaardigheden van den bodem, ofwel door de omstaanders wanneer ze zien dat de zoeker in de nabijheid komt van het verborgen onderwerp. In dit geval gaat er van de min of meer opgehitste getuigen eene straling uit die op het onderbewuste van den bronnenvinder werkt. Dan wordt het vinden een speciaal geval van telepathie.

Welke dezer opvattingen ook de ware zij, wij mogen besluiten met H. Thurston dat er geen reden bestaat ons de rhabdomantie per se als bijgeloovig te brandmerken. Misschien is het een menschelijke illusie. In dit geval mag men verhopen dat de redelijke en gecontroleerde practijk ervan toch aanleiding zal geven tot interessante ontdekkingen op metapsychisch gebied - zoo is de alchimie in vele gevallen de scheikunde ten goede gekomen.