|
| |
Boekennieuws
Dr. L. DE RAEYMAEKER. - Inleiding tot de Wijsbegeerte en tot het Thomisme. - De Wetenschappelijke Bibliotheek. N.V. Het Kompas, Mechelen. De Spieghel, Amsterdam. 8o, 272 blz. Ing. 18 fr., geb. 26 fr.
Naast de philosophische Bibliotheek van Standaard-Boekhandel, zet hiermede het Uitgeversbedrijf 'Het Kompas' binnen het algemeene opzet van 'De Wetenschappelijke Bibliotheek' de rubriek Wijsbegeerte in. Laten we maar op de eerste plaats er op wijzen dat de Uitgeversfirma allen lof verdient voor het gepresteerde werk: handig formaat, stevig papier, een sierlijke letter, en met dat alles een boekdeel van 272 bladzijden voor 'n zeer modieke prijs!
En de inhoud zal den leergierigen lezer, welken deze hoogere vulgarisatie-uitgaven op 't oog heeft, niet teleurstellen. Hem wordt hier een werk aangeboden zonder hoogdravende pretensie, maar van degelijk gehalte. Prof. De Raeymaeker brengt hem langs het klassieke kader van een beknopt geschiedkundig overzicht in aanraking met de voornaamste wijsgeerige problemen, zooals ze historisch gesteld werden, en geeft hem, als besluit van dit 1e deel een korte analyse van het voorwerp der wijsbegeerte en zeer oordeelkundige, wegwijzende bibliografische opgaven; in een 2e deel worden we nader aangewezen op St. Thomas en wordt ons meer in détail het historisch kader uiteengezet, waarin de thomistische synthese is ontstaan en zich verder heeft ontwikkeld tot de neoscholastiek van onzen tijd, met opnieuw als slot een zeer te waardeeren bibliografie en een personenregister op het heele werk. - Een inleiding dus tot de Wijsbegeerte en tot het Thomisme, hoofdzakelijk van een historisch standpunt: bijaldien men, na lezing hiervan, ook nog wel graag uitziet naar een dito inleiding van het standpunt der zuivere problematiek, zooals in het 2e deel van Prof. E. De Bruyne's inleiding, toch wenscht men graag aan het onderhavige werk een ruime verspreiding toe in de intellectueele middens van Vlaanderen en Nederland.
Dr. J. De Munter S.J.
Dr. RAPH. KREEMERS. - De hedendaagsche Engelsche Roman. - Kritische Bronnenstudie, Bibliographie en Alphabetisch Register. 76 blz. Vlaamsche Drukkerij, Leuven, 1933. (Te bestellen op sekr. en adres, avenue Hanlet, 36, Heusy (Verviers) - portvrij: 10 fr.)
Dr. R.K. staat gekend als Anglist. Zijn meesterlijk boek over 'John Ruskin', zijn in K.V.H.U. verschenen studies over 'Coventry Patmore' en 'Sinclair Le- | |
| |
wis', enz., zijn tallooze, steeds zakelijk-bevoegde recensies in Boekzaal, Jaarlijksche Boekenschouw, Dietsche Warande, enz. getuigen van zijn wijduitgebreide en diepgaande kennis van de Anglo-Amerikaansche boekenmarkt. Wat een reuzenwerk daarachter steekt laat schr. ons vermoeden, waar hij b.v. van zijn 'kaarten-cataloog met een 1500-tal namen en een goede 12.000 hedendaagsche letterkundige werken' (blz. 38) gewaagt, en als men bedenkt dat 'in 1930 in Engeland niet minder dan 665 historische romans verschenen en 810 biographies' (blz. 34). Dat daaronder massa's onbenulligheden voorkomen is vanzelfsprekend, maar, met schr. laat ik hier den Franschman Chevalley aan het woord: 'C'est par ignorance que nous confondons et mettons sur le même plan tous les romans anglais. Nous attribuons à tous les caractères du plus grand nombre, sans nous souvenir que le petit nombre des romans anglais égaux aux meilleurs des nôtres, quoique différents, dépasse à lui seul notre production totale' (blz. 7). Men is dan ook Dr. K. dankbaar dat hij ons een leidraad door dien doolhof heeft willen aan de hand doen. Allen die belang stellen in de studie der Engelsche letterkunde zullen deze bondige, rijk gedocumenteerde studie gretig ter hand nemen.
Dr. E. Druwé, S.J.
Samensmelting van Naamlooze Vennootschappen, door JOZEF DE WEERDT, advocaat te Antwerpen, Professor aan het Hooger Handelsinstituut der Universiteit te Leuven, Voorzitter van den Provincialen Raad van Antwerpen. Verschenen bij 'De Sikkel', Antwerpen, 1933, 222 bl.
Op initiatief van enkele Vlaamsche juristen, verschijnt sinds drie jaar om de week te Antwerpen 'Het Rechtskundig Weekblad'. De redactie van dit blad, aangespoord door den buitengewonen bijval dien haar opzet mocht genieten bij de leden der verschillende balie's en bij de magistratuur, besloot ook juridische werken uit te geven onder de benaming 'Vlaamsche Rechtskundige Bibliotheek'. Het werk van professor De Weerdt, 'Samensmelting van naamlooze vennootschappen', behoort tot deze reeks. Deze titel verwekt wellicht bij sommigen den indruk dat het hier gaat om een zeer beperkte rechtsmoeilijkheid. In werkelijkheid behoort het behandelde vraagstuk tot de meest uiteenloopende en de belangrijkste rechtsdomeinen. Een studie over naamlooze vennootschappen maakt eerst en vooral deel uit van het Handelsrecht: zulks vergt geen verder betoog. Doch waar een onderzoek door prof. De Weerdt wordt ingesteld aangaande de uitwerkselen, door de overname van de verbintenissen der opgeslorpte maatschappij teweeggebracht, maakt zijn werk deel uit van het louter privaat-burgerlijk recht. Verder weer komt de schrijver in aanraking met problemen van fiscaal recht want, zooals iedereen het zich kan voorstellen, gaat de versmelting van naamlooze vennootschappen niet zonder de tusschenkomst van den gretig toezienden Fiscus.
Met een strenge juridische logica doch tevens met inachtneming der practische verwezenlijkingen, met een glashelder doorzicht van iedere moeilijkheid en tevens met een persoonlijke beoordeeling der draagwijdte van de voorgebrachte oplossingen, worden de verschillende vraagstukken die verband houden met de samensmelting van naamlooze vennootschappen door professor De Weerdt toegelicht.
Een eerste deel van zijn werk handelt over de gevolgen der samensmelting van naamlooze vennootschappen ten aanzien der op te slorpen vennootschap terwijl in een tweede deel de rechtstoestand van de opslorpende maatschappij wordt ontleed. In beide deelen gaat het achtereenvolgens over de rechten en verplichtingen van de vennooten en de rechten en verplichtingen van de derden. De mogelijkheid om een zelfde indeeling te behouden bij de bespreking van de verschillende rechtsproblemen is een bewijs van den stevigen opbouw van dit werk.
In een derde deel wordt de bepaling der samensmelting van naamlooze vennootschappen gegeven; in een vierde deel komen de fiscale vraagstukken tot bespreking. Het lijkt ons wel logisch de fiscale regeling voor te behouden voor het laatste deel van het werk doch het komt ons minder gewenscht voor de bepaling van het bestudeerde onderwerp slechts op de 170ste bladzijde aan te duiden, Van meet af aan zou de lezer moeten ingelicht worden nopens de grenzen van het bewandelde dechtsgebied.
Dit neemt echter niet weg dat het boek van professor De Weerdt ontegenspreke- | |
| |
lijk dient beschouwd te worden als een belangrijke bijdrage tot de ontluikende Vlaamsche Rechtswetenschap. Het is zeer wenschelijk, zooniet noodzakelijk dat binnen afzienbaren tijd nog verschillende Vlaamsche rechtskundige werken van een dergelijk gehalte zouden verschijnen.
Prof. Dr. R. Vandeputte.
GERARD KNUVELDER. - Vernieuwing van het Staatsbestel. - Paul Braad. 27 fr.
Wie belang stelt in de 'Revolutie' van rechts zal met belangstelling dit boek lezen. Knuvelder die reeds in zijn 'Mythe Nederland' de sociale, politieke en coloniale vragen van dazen tijd bleek te beheershen geeft in dit nieuwe boek eene synthese van de katholieke staatsleer in verband met de moderne absolutistische stroomingen die Italië, Duitschland en Oostenrijk - om ons tot de bijzonderste landen te bepalen - onder de dictatuur hebben gebracht.
Het eerste deel van dit boek is eerder theoretisch en ontleedt de noties van gemeenschap, maatschappij, natie, Staat, en de verhoudingen tusschen den enkeling en die verschillende gemeenschapsvormen. Met nagenoeg alle moderne auteurs ziet schrijver in de natie eene zedelijke, natuurlijke en durende eenheid van een volk, in den Staat daarentegen eene organisatorische van den wil der menschen afhankelijk en veranderlijke groepeering. Klassiek ook klinkt de bewering dat de Staat en elke gemeenschapsvorm bestaat om het 'bonum commune' te vrijwaren en te ontwikkelen, alsmede dat de menschelijke persoon als dusdanig geen middel is voor den Staat, alhoewel hij een deel ervan uitmaakt. De tijdelijke en eeuwige persoonlijke bestemming van den mensch ontsnapt aan de bevoegdheid van den staat.
Knuvelder verwerpt bijgevolg de theorie van den absoluten staat, van den staat als hoogste menschelijke waarde, zooals die in sommige fascistische, Hitleriaansche geschriften en ook door den Nederlandschen fascist Mussert wordt gehuldigd. Overigens die theorie werd zoowel door Leo XIII in 'Immortale Dei' als door Pius XI veroordeeld.
Niettegenstaande deze onaanvechtbare stellingen, toont Knuvelder een duidelijke sympathie voor de 'Revolutie van Rechts', sympathie die doorstraalt in zijne kritiek van het liberalisme, en in zijn hervormingsplan - want hij heeft ook een plan! - van den Staat.
In het tweede gedeelte van het boek, 'de katholieke Staatsleer en de Revolutie van Rechts', komt die sympathie vooral aan het licht. Het staat natuurlijk den katholiek vrij het parlementair systeem, zooals wij het tot hier hebben gekend, over den hekel te halen, en het als verouderd, en onaangepast aan de moderne sociale toestanden te brandmerken. Nochtans, naar mijn bescheiden meening, kan het niet bewezen worden, - wat Knuvelder wil doen - dat dit regeeringssysteem in princiep door de katholieke Staatsleer veroordeeld is. Nooit werd door de Kerk dergelijke veroordeeling uitgesproken. Onvoldoende blijkt het argument dat het algemeen stemrecht noodlottige gevolgen zal hebben omwille van de 'erfzonde', want de erfzonde is even actief bij den dictator als bij de massa; het gezag van de Maistre en de Bonald is zeer zwak, omdat ze in andere zaken - b.v. de Maistre in zijne oorlogstheorieën - verre van de waarheid zijn afgeweken, en omdat men tegen hen het veel sterker gezag van Thomas von Aquino, Suarez en Bellarmino kan stellen. Deze groote theologen immers hebben steeds bevestigd dat het gezag, door God in de maatschappij gewild, berust bij het volk, en wordt overgedragen, ten bate van het volk, aan een bepaalden gezagsdrager: theorie die natuurlijk onsympathiek moet klinken in de ooren van een rechtsche revolutionair.
Het plan voor Staatshervorming dat Knuvelder ontwikkelt schijnt ons ook onwenschelijk toe en ten minste zeer voorbarig. Waar schrijver de Corporatie voorstaat, bestaande uit een Centrale Raad van Bedrijven (voor handel, landbouw en nijverheid) en anderzijds een Nationale Raad (voor de cultureele, politieke en godsdienstige lichamen) kunnen we met hem 't accoord gaan - overigens de Corporatie ligt heelemaal in de lijn van 'Quadragesimo Anno'. Maar het zou gevaarlijk zijn aan dien Centrale Raad van Bedrijven en dien Nationalen Raad, buiten hunne professioneele bevoegdheid, ook nog onmiddellijk de politieke bevoegdheid toe te vertrouwen die
| |
| |
Knuvelder wenscht. Boven die twee Raden plaatst hij een Regeeringsraad 'bestaande uit vertegenwoordigers van beide Raden, en benoemde vertegenwoordigers van de Kroon' (bl. 129). Zulk een Staatsbestel onmiddellijk in voege brengen, ware voorzeker eene 'rechtsche revolutie', maar het valt te betwijfelen of met zulke in abstracto opgestelde systemen de nog vrije volkeren zouden gediend zijn, of zulke Minerva's, gewapend uit het brein van rechtsche staatkundigen ontsprongen, niet een al te dreigende gorgone op haar schild zouden dragen. Voor eene geleidelijke ontwikkeling en verbetering onzer sociale instellingen (syndicaten, werkgeversvereenigingen, gelijktallige commissies enz.), en onzer parlementaire instellingen, is ook wel wat te zeggen. En zeker is het niet te verantwoorden ons als katholieken aan te zetten bij de revolutionnairen van rechts aan te sluiten, evenmin als we als katholieken alle heil van het parlementarisme moeten verwachten. Als katholieken zijn we vrij de eene of de andere richting te volgen. En misschien is het nog het beste tusschen de Revolutie van Links en de Revolutie van Rechts, de 'evolutie van het Midden' te verkiezen...
Alhoewel dus niet ieder zal 't accoord gaan met al de beweringen van Knuvelder, toch is zijn boek het lezen overwaard; het is een zekere aanwinst voor onze Nederlandsche politieke literatuur.
F. De Raedemaeker S.J.
Handboek voor het Belgisch Handelsrecht, door Advocaten C. SMEESTERS en H. ROUWENS. - Uitg. Ferd. Larcier, Brussel. 40,- fr.
Den lof maken van het zoo gunstig aangeschreven 'Manuel de droit Commercial beige' van M.C. Smeesters is gansch overbodig. Duizendtallen handelaars en studenten in de handelswetenschappen hebben het gebruikt als leiddraad in hun zaken of studiën. Van dit werk heeft M.H. Rouwens ons nu een keurige Nederlandsche bewerking bezorgd waarbij rekening werd gehouden met de allerlaatste wetgeving en jurisprudentie.
M.D.
Cours de Comptabilité et d'Organisation par Henri FUZET. - Librairie Delagrave, Paris. 2 mol. Fr. 36,-.
In deze twee boekdeelen geeft Henri Fuzet ons een volledige cursus van modern boekhouden en administratieve organisatie in handel en nijverheid. Dit boek, dat uitmunt door zijne klaarheid in de uiteenzetting der theorieën is tevens het werk van een ervaren practicus zooals blijkt uit de talrijke voorbeelden door den schrijver aangehaald en de oefeningen die hij opgeeft. Een zeer aanbevelenswaardig boek voor studenten en leeraars.
M.D.
Dr. Karl SCHULTZE, Cassel Preislehre. Eine Auseinandersetzung mit ihren Kritikern. Verlag von Georg Stilke. Berlin 1932. R.M. 3,00.
Het verschijnen van de 'Theoretische Sozialökonomie' door den Zweedschen economist Gustav Cassel heeft in de Duitsche vakliteratuur tot vinnige besprekingen aanleiding gegeven. Diehl, Amonn, Conrad, Neisser, Mannstaedt. Schumpeter, Liefmann, Wicksell, Weber namen aan de polemieken deel. - Schrijver heeft dan ook verdienstelijk werk verricht met in een 80-tal bladzijden een overzicht te geven van Cassel's prijstheorie en de daarover geopperde meeningen. Hij heeft de critieken ontleed en geordend en vat ze ten slotte samen in enkele alinea's die zijn persoonlijke opvatting laten doorschemeren. Aan al wie de Duitsche economische literatuur wil volgen, warm aanbevolen.
R.V.
R. GORIS. - De Bedrijfsorganisatie, volgens de opvatting van het Algemeen Christelijk Verbond van Werkgevers. - Uitgave van het A.C.V.W., Antwerpen, 64 blz., 2,50 fr.
Het artikel van den schrijver in Streven van December l.l. moet ons ertoe aanzetten deze brochure te lezen. Moge ze ons dichter brengen bij een bedrijfsorganisatie, zooals Z.H. Pius XI ze verlangt.
PRAKTISCHE BIBLIOTHEEK. - N.V. Maandblad 'Succes', Den Haag, elk deel 45 ct., 10 deeltjes f. 3,50.
Brochures die om de maand verschijnen. Ze willen 'een sleutel op de problemen van de practijk' zijn.
Nr. 1 en 2 handelen over Hoe men zijne opleiding vindt en over Solliciteeren.
| |
| |
Mr. R. VAN LENNEP. - De Werkloosheid in België. - Inleidende Beschouwingen. - De Sikkel, Antwerpen, 112 blz.
Interessante beschouwingen, van geschiedkundigen en van juridischen aard over een bij uitstek actueel vraagstuk. De schrijver handelt achtereenvolgens over het verschijnsel zelf in verband met de crisis; het princiep der verzekering; de geschiedkundige ontwikkeling dier verzekering; hare tegenwoordige inrichting.
Hij heeft, bij het onderzoek van den tegenwoordigen toestand, niet voldoende rekening gehouden met het feit dat geleidelijk aan, met het voortduren der crisis, de 'verzekering' een 'steun' door de openbare macht geworden is ter oorzake van het uitgeput geraken der kassen door de verzekerden zelf gevoed. Die verandering is nochtans van principieel belang en de Schrijver moest de gevolgen er van onderzoeken aangezien zijne studie van juridischen aard is.
De ontleding van de crisis en de factoren welke er invloed op uitoefenen zal niet eenieder volledig bevredigen.
K.d.B.
Dr J. VAN GINNEKEN. - Christus ons Leven, Christus in den modernen wereldstrijd, Christus in Vlaanderen. - Het Compas, Mechelen.
In deze eerste brochuur uit de reeks 'Vragen van onzen tijd' werden drie voordrachten verzameld, gehouden ter gelegenheid van het Advent triduum, ingericht door het Sint Thomas genootschap te Leuven. In elk dier voordrachten hoort men iets personlijks, heelemaal eigen aan P. van Ginneken, b.v., in de eerste, die frissche ensceneering van het Evangelie. De spreker is ziek ook zeer bewust dat hij zich richt tot 'jonge Vlamingen' en hij duidt hun onbevangen den weg aan dien ze als katholieken te bewandelen hebben. Op taalgebied is het lezen van deze voordrachten een genot, waar hij b.v. zegt: 'Jan Berchmans huiverde niet, en met zijn gewone vriendelijk gezicht - tandjes toch een beetje op elkaar - zette hij koers naar het hoogland der heiligheid' (bl. 60). Zeer aanbevolen.
D.R.
Dr L. DE RAEYMAEKER. - De philosophie van Scheler. - Nr 2 uit 'Vragen van onzen tijd'.
Behalve enkele studies in tijdschriften en de korte aanteekeningen van V. Leemans in 'Het Nieuwe Front', werd er tot nog toe weinig in 't Nederlandsch geschreven over den grooten Duitschen wijsgeer Max Scheler. Daarom zal deze systematische en deskundige uiteenzetting van de waarde-philosophie van Scheler des te meer welkom zijn. In dit geval blijkt het onmogelijk den persoon van het werk te scheiden. Het demonische en chaotische in het leven van Scheler had zijn terugslag op zijn enormen geestelijken arbeid. 'Als knaap werd hij in de Kerk opgenomen; als jonge man werd hij om zijn ongeregeld leven in 1898 er uit verbannen. In 1916 verzoende hij zich met de Kerk; in 1922 verliet hij ze weer...' tot aan zijn dood in 1928. Niettegenstaande het onevenwichtige en troebele in zijn leven en zijn leer blijft Scheler toch een der vooraanstaande leiders der spiritualistische gedachte in Duitschland. Voortbouwend volgens Augustinus, Pascal, Bergson, huldigt hij het primaat van de liefde, van het hart. Het 'aanvoelen van waarden' staat voor hem hooger dan het begrijpen van waarheden: 'Eenheid-verscheidenheid; primaat der waarden over het zijn; primaat der liefde over het waardevoelen; de persoonlijkheid gesteund op de liefde; de gemeenschap van alle personen op de liefde; de verbinding van allen en alles ten slote in God, persoon aller personen, scheppende liefde: zoo ziet, zoo voelt Scheler de werkelijkheid' (bl. 25). De systematiek der waarden gaande van het aangename en onaangename langs het vitale, het aestetische, het ware, tot het heilige heeft Scheler nooit tot de vaste geslotenheid gebracht die een intellectueel - geschoolde wijsgeer van een philosophisch systeem verwacht. Evenmin zal het symbolisch aanvoelen van God in de phenomeensche werkelijkheid iedereen voldoening schenken. Dr De Raeymaeker ontleedt nochtans met veel sympathie de waardevolle aspecten van het Schelerianisme en toetst
het aan de thomistische leer die hare machtige synthese met alle nieuwe en ware gedachten verrijkt.
D.R.
| |
| |
Dr J. LECLERCQ. - Oorlog en dienstplicht in het licht der katholieke zedenleer. - Nr 4 uit de reeks 'Vragen van onzen tijd'.
Met de hem eigen soepelheid en zin voor het practische zet Prof. Leclercq in dit zeventigtal bladzijden de katholieke leer uiteen over oorlog en dienstplicht. De traditioneele thesissen worden hier omkleed met aangepaste argumenten die rekening houden met de moderne toestanden. Tusschen de twee uitersten: militarisme en dienstweigering moet er een middelweg gevonden. In de richting door de Pauzen aangewezen dient er geijverd met moreel te verrechtvaardigen middelen voor een internationalen rechtstoestand die den oorlog practisch zou uitsluiten. Schrijver laat niet na eene lans te breken voor de Europeesche Unie, waarvan hij een bekend voorstander is.
D.R.
E. FLEERACKERS, S.J. - 'Proke Vertelt...'. - Uitgave 'Bode van het H. Hart'. 160 blz. Prijs: 7 frank - 0,50 fl.
Een nieuw boek man P. Fleerackers, nieuw ook, omdat het 't veelzijdig talent van den zoo gunstig bekenden schrijver in een boeiende, maar moeilijk te beoefenen letterkundige soort: de kindervertelling, thans genieten laat.
Over de vroegere, reeds talrijke werken van P. Fleerackers, luidde de critiek in Vlaanderen: 'Hier is een geboren verteller aan het woord'; en in Holland: 'Wat missen wij hier in ons land zulke vertellers voor het volk'.
Reeds vertelde Proke Plebs langs de radio; op het uitgeven dier 'vertellingen' werd aangedrongen. In menig huis zal, nu het boek is verschenen, vader de rol van Proke Plebs overnemen, en voor de luisterende, onbeweeglijk toekijkende kinderen, aan 't vertellen gaan.
Want Proke Plebs' verhalen zijn in waarheid gesproken vertellingen, uitmuntend in wat een Fransch taalpsycholoog, Marcel Jouesse, zoo teekenend: 'le style oral' heeft genoemd: een stijl, meer gesproken dan geschreven, met die teekende woorden, telkens voorkomend op dezelfde plaats of in eender rythme; met de karakteristieke herhalingen, die het geheugen helpen, het verhaal als in spier en zenuw vastweven, en het voegen, van geslacht tot geslacht, bij den vertelschat van een volk.
'Proke Vertelt...' is een van P. Fleerackers' beste boeken. Moge het in het Vlaamsche huisgezin, tot groote vreugde wan Ouders en kinderen, het succes beleven dat het ruimschoots verdient!
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd