Streven. Jaargang 29

[p. 857]

[1976, juli]

[Inhoud]

Raymond Willems, Modern toerisme, collectieve waanzin of nieuwe kans?

Het na de Tweede Wereldoorlog tot een reusachtig bedrijf uitgegroeide toerisme is het voorwerp geworden van een vaak heftige kritiek, die zowel de producenten als de consumenten van dit soort vrijetijdsbesteding op de korrel neemt. De auteur peilt naar de sociaal-economische en ‘humanistische’ motieven van dit onbehagen met een activiteit, die wel van de mens is, maar die ook of althans in grotere mate een menselijke activiteit zou kunnen/moeten worden.

Frans Nieuwenhof, Democratie ontregeld door schaalvergroting

Het (Griekse) ideaal van de democratie, dat in de nog overzichtelijke stadstaat al moeilijk te verwezenlijken was, is door de schaalvergroting in de moderne staat nog meer in verdrukking geraakt. Zowel de volks- als de westerse democratieën bleven tenslotte alle heil verwachten van een ver doorgedreven centralisme. Er moeten dus dringend wegen worden gevonden om het politiek bedrijf opnieuw in de periferie en op lokaal niveau werkzaam te maken.

D. Scheltens, Het beginsel van het recht

Tot voor kort gold het natuurrecht vrij algemeen als eeuwig en onveranderlijk, in tegenstelling tot het uiteraard historisch bepaalde en voor verbetering vatbare positieve recht. Het inzicht in de historiciteit van dit natuurrecht voerde ten onrechte tot een volslagen relativisme van het recht. Interessant, maar onbevredigend waren de pogingen van een Hobbes en een Rawls om buiten elke ethische evidentie om, het recht opnieuw te funderen. De concrete werkzaamheid van deze ethische evidentie zal evenwel bepaald (en beperkt) worden door de dialoog en de consensus binnen de mensengemeenschap.

L. Beheydt, De schoolbel heeft weer geluid

De Belgische minister van onderwijs wil de kleuters nog vóór hun tweede jaar voor instructie naar school sturen om zo de vurig gewenste, democratische kansengelijkheid voor alle kinderen te realiseren. De auteur zet een aantal vraagtekens achter de inspiratie, de sociale en psychologische implicaties en de wetenschappelijke fundering van dit plan. Hij brengt ook het in deze context zo belangrijke probleem van de culturele meertaligheid (dialect en standaardtaal) ter sprake.

[p. 858]

L. Bartalits, Mislukte pax Syriana in Libanon

Voor een buitenstaander is Libanon een toneel van eindeloze en uitzichtloze gevechten. In dit artikel geeft de auteur aan welke problemen er liggen en welke machten er aan deelnemen. Assad van Syrië meende door interventie een beslissende rol te kunnen spelen, maar hij blijkt zich in een wespennest te hebben gestoken. Is wat hier gebeurt een voorbeeld van ‘internationale politiek’?

P. Uitermark, John Kenneth Galbraith

Het laatste boek van Galbraith geeft de auteur aanleiding om zijn manier van schrijven - zich richten tot de ‘algemene lezer’ - te analyseren. Er worden toepassingen gemaakt op de huidige Nederlandse situatie.

J.F. Du Bois S.J., Panamarenko of de droom van een self-made ingenieur

Zoals Leonardo da Vinci raakte ook deze Belgische kunstenaar-technicus geboeid door de aloude droom van Ikaros: vliegen op eigen kracht. Werden al deze stoute projecten echter niet afgelost (en gebanaliseerd) door onze moderne vliegtechniek, die massaal vreemde energie verslindt? In de hardnekkigheid waarmee Panamarenko de antieke droom blijft najagen, ziet de auteur veeleer een artistiek-culturele dan een strikt wetenschappelijke prestatie en pretentie.

Eric De Kuyper, De onmondige alledaagsheid

De ‘alledaagsheid’ komt hier ter sprake op twee manieren: in een belangrijk speciaal nummer van ‘Kursbuch’ en in een film ‘Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Brussel’ van de 25-jarige Belgische cineaste Chantal Akerman. De film was op alle belangrijke festivals van vorig jaar te zien: Cannes, Berlijn, Locarno, Edinburgh, Venetië en het London Film Festival; ook op Film International (Rotterdam) en loopt al geruime tijd in Parijse bioscopen. De auteur probeert de film aan de hand van het tijdschrift en dit weer aan de hand van de film te lezen. Knooppunt: de anti-alledaagsheid uit zich in het verhalende.