Streven. Jaargang 28

[p. 289]

[1975, nummer 4]

[Inhoud]

De burger-strateeg, p. 291

Oorlog is een te complexe aangelegenheid om ze alleen aan militairen over te laten. Zo oordelen de burger-strategen - een soort technocraten van de oorlog - die vooral in deze eeuw nieuwe strategische visies en modellen ontwierpen, waarin belangrijke dimensies van dit probleem (nucleaire bewapening, revolutionaire en/of nationalistische bewegingen en guerilla-oorlogvoering) verdisconteerd moesten worden.

Het historisch feit, p. 304

Al raken de historici het vrij gemakkelijk eens over een aantal verleden feiten, hun individuele interpretatie blijkt verregaand te bepalen welke van deze feiten het verdienen als historisch aangemerkt te worden. Deze interpretatie hoeft echter niet louter subjectief of willekeurig te zijn: de historicus heeft de onafwendbare opdracht hermeneutisch te werk te gaan, en aan het getuigenis uit het verleden een objectieve meerwaarde te geven, door het te verstaan vanuit zijn eigen tijd.

Alledaagsheid, p. 315

Alledaagsheid is geen wijsgerige categorie en explodeert onder het oog van de beschouwelijkheid, omdat zij het vervallen produkt is van een wil tot macht en heersen over de dingen. Het verval bestaat misschien niet zozeer hierin dat een oorspronkelijke heiligheid en religieuze betekenis van de wereld verwaarloosd is of dat de dingen door rationaliteit verklaard worden, maar dat zij geen object van verwondering meer zijn.

De kunst van het overleven, p. 326

Dat het Tsjechisch theater na augustus 1968 opnieuw de strakke partijlijn zou moeten volgen was te verwachten, en is dan ook gebeurd. Deze remming én de nieuwe federale structuren bewerkten een kwantitatieve doorbraak van het vrij conventionele Slowaaks theater. Ondanks de beknotte thematiek blijven de vitaliteit en de creativiteit van het theater voortleven (en overleven) in zijn scenografische kwaliteiten.

[p. 290]

De ‘toekomst’ van de gevangenis, p. 337

Toen in 1831 Alexis de Toqueville met een collega naar de Verenigde Staten overstak om het gevangeniswezen te bestuderen, golden de Amerikaanse gevangenissen als het beste antwoord op de vraag wat een maatschappij met de misdadigers in haar midden moest doen. Sinds die tijd is het idee van de ‘penitentiary’, het verblijf waar ook gecorrigeerd kon worden, wel verbleekt. Ook de ‘humanitaire’ oplossing van zoveel mogelijk vrijheid binnen de gevangenis blijkt geen oplossing te zijn. De auteur overdenkt de verschillende pogingen die gedaan zijn om een uitweg te vinden uit de impasse.

Dure geneeskunde, deugdelijke gezondheidszorg?, p. 347

Niet of onze geneeskunde al dan niet te duur uitvalt, is de belangrijkste vraag, maar wel of de beschikbare middelen en technieken niet veel efficiënter kunnen worden aangewend. De auteurs stellen enkele alternatieven voor: meer aandacht voor de preventieve en de zogeheten eerste-lijnsgeneeskunde, en een werkelijk nationaal gezondheidsbeleid.

Risico's van de ontspanningspolitiek, p. 356

Reeds in 1961 toonde Kissinger zich zeer bezorgd over de westelijke tendens om in de Russische ommekeer van oorlogszucht naar ontspanning meer te zien dan een verandering van tactiek. De auteur gaat de verschillende vormen van détente na en dan blijkt dat elke détente naast voordelen ook ernstige gevaren met zich mee heeft gebracht.