Streven. Jaargang 23

[p. 1]

[1969, nummer 1]

[Inhoud]

Voorhoedegevecht of grensincident?, p. 3

De gevaren die de Mammoetwet bedreigen zijn drieërlei: 1. de conceptie is reeds verouderd; 2. men heeft geen rekening gehouden met de kosten; 3. doordat teveel ruimte gelaten is aan ministeriële beschikkingen is de doorvoering van de wet een zaak geworden waar de ambtenaren zich met hartstocht op geworpen hebben.

De leraren hebben geprotesteerd, maar door verschillende oorzaken lijkt hun verzet niet efficiënt genoeg.

Christen-zijn in een revolutionaire tijd, p. 6

In de recente literatuur met betrekking tot een ‘theologie van de revolutie’ lopen de meningen nogal uiteen, zowel over het begrip revolutie als over de vraag, in hoeverre het christendom revolutionair moet zijn in de ‘politieke’ zin. De auteur wijst erop, dat in de geschiedenis onder de kreet ‘God wil het’ vaak dingen zijn gedaan die men allesbehalve op Gods rekening kan plaatsen.

De mens en de dingen, p. 16

Uit een binnenkort te verschijnen ‘inleiding in de fundamentele filosofie’ worden hier grote fragmenten van een hoofdstuk gelicht. ‘Fundamentele filosofie’ is in de plaats gekomen van ‘metafysica’. Niet omdat de metafysiek geofferd werd aan de mode van de dag, maar om ‘het zijn’, waar de filosofie zich mee bezighoudt, iets minder onzijdig te maken. Wat de fundamentele filosofie beoogt, is niet alle zijnsbeschouwing overboord te werpen, wél haar te integreren in de concrete menselijke ervaring: de ervaring van mensen en dingen.

Meer dan een prijs, p. 28

Reflecterend op de P.C. Hooftprijs welke aan Gerard van 't Reve is toegekend, stelt de schrijver, dat ‘een beoordeling naar de bedoelingen van deze auteur een heilloze onderneming’ is. De lezer moet het doen met het boek dat hem ter hand is gesteld en dan blijkt dat de prijs is toegekend aan de hunkering naar het Boek dat alle andere boeken overbodig maakt.

Het plan Nieuwmarkt in Amsterdam, p. 30

De wijze waarop een bepaalde buurt in Amsterdam wordt ‘gesaneerd’ is typerend voor de eenzijdigheid waarmee men tewerk gaat: bereikbaarheid voor het verkeer, economisch grondgebruik en aanzien van de buurt blijken de hoofdmotieven te zijn. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de aspecten waardoor de menselijke functie en de contactmogelijkheden in de oude stad tot hun recht kunnen komen. Aan de vraag naar de methodiek der technische voorzieningen gaat de vraag vooraf naar het doel. Welk toekomstbeeld van de binnenstad heeft onze generatie voor ogen?

[p. 2]

Harmel en de ontwapening in Europa, p. 36

Ontwapening is een opwindende gedachte, maar er zijn, meent de auteur, nogal wat simplistische opvattingen over in omloop. Heil voor Europa ziet hij alleen in een parallelle ontwapening, gelijktijdig door Nato en Warschaupakt. Maar dat is slechts mogelijk als tussen beide blokken een globaal machtsevenwicht bestaat. Bestaat dit? Of wordt het nog werkelijk bedreigd? Methodisch zet de auteur in zijn gedachtengang veel tussen haakjes. Is een nuchtere aanpak als deze de enig reële?

Mahâtmâ Gândhî en de rechten van de mens, p. 44

Op 2 oktober is het honderd jaar geleden dat Gândhî werd geboren. Deze herdenking is een gelegenheid om, naar Indisch gebruik, in het âsrama van de geest even te overwegen hoe deze merkwaardige geestelijke leider tot zijn geweldloze weerstand tegen onrecht en verdrukking is gekomen en welke boodschap India, Azië en de hele wereld vandaag nog aan hem hebben.

Literatuur en onderwijs, p. 52

Het gebruik van de literatuur in het onderwijs berust op een fundamentele vergissing, die te herleiden is tot een symptoom van een maatschappijvorm met de daarmee samenhangende ideologie. Men hoeft niet een nieuwe literaire theorie af te wachten om de literatuur in het onderwijs een andere functie toe te schrijven dan ze nu heeft. Misschien moet het literatuuronderwijs eerst nog echt functioneel gemaakt worden. Centraal in het onderwijs moet staan: het verwerven van de vaardigheid tot informatieverwerking. Hoe kan literatuur daartoe bijdragen?

Een alternatief voor Marcuse's eendimensionale mens?, p. 63

De geschiedenis van de cultuur in Rusland, zowel voor als na de revolutie, wijst uit dat de inkapseling van mens en cultuur, welke Marcuse signaleert voor het Westen, daar niet zo ver gevorderd is. Dit manifesteert zich ook in de recente Sovjetliteratuur.