Streven. Jaargang 20

[p. 317]

[1967, nummer 4]

[Inhoud]

Naar nieuwe kerkstructuren in België?, p. 319

Nederland heeft zijn provinciaal concilie. In België daarentegen schijnt er op kerkelijk gebied heel weinig te gebeuren. Van nieuwe kerkelijke structuren, waar steeds luider naar gevraagd wordt, is niet alles te verwachten, maar zij kunnen het nieuwe leven, het nieuwe denken over kerk en wereld gestalte helpen geven. Wel moeten zij dan aan enkele voorwaarden voldoen.

Rome en Utrecht na 7 november 1966, p. 328

Uitgaande van de duidelijk aanwijsbare situatie, zoals die uit het museum blijkt, geeft dit artikel de oorzaak aan waardoor de toestand zo is gegroeid; maar tevens de geheel nieuwe situatie die dank zij het Concilie en het Pastoraal Concilie tussen de Oud-Katholieke kerk en de Rooms-Katholieke kerk is geschapen. In dit licht is 7 november 1966 van een bijzondere, en niet alleen symbolische, betekenis.

Naar de kern van de Vrijmetselarij, p. 336

In het komende voorjaar verschijnt van onze vaste medewerker M. Dierickx een boek getiteld De Vrijmetselarij, de Grote Onbekende (1717-1967). Een poging tot inzicht en waardering. Dankzij het Grootoosten der Nederlanden heeft de auteur gedurende maanden vrij kunnen werken in de bibliotheek en het archief van het Nederlandse Grootoosten te Den Haag. Talrijke gesprekken met vrijmetselaren in Nederland, Frankrijk en België hebben hem geholpen om de kern van de echte vrijmetselarij te achterhalen. Deze is heel wat anders dan de meeste katholieken en buitenstaanders vermoeden. Het artikel bevat twee paragrafen uit het boek: de eerste werd ontleend aan het 7de hoofdstuk: ‘Symbolen en riten in de vrijmetselarij’, het tweede aan het 10de en laatste hoofdstuk: ‘Riten en beginselen van de regelmatige vrijmetselarij vergeleken met de kerkelijke principes na Vaticanum II’.

Asger Jorn. Uitverkoop van een ziel, p. 346

Als men over de Deense schilder Asger Jorn (^o1914) spreekt, denkt men aan Cobra. Over deze kunstenaarsgroep, waartoe kunstenaars uit Copenhagen (Co), Brussel (Br) en Amsterdam (A) behoorden, wordt wel eens meer gepraat; over Jorn zelf, die een van de voornaamste animators ervan was, zeer weinig, té weinig voor zo'n centrale figuur. Niet Jorns activiteit en biografie staan in het artikel van Geert Bekaert in het middelpunt, maar de betekenis van zijn werk, dat én een provocatie én een bevestiging van het ‘onbekende’ is.

[p. 318]

Psychoanalyse, wetenschap van de mens, p. 351

Naar aanleiding van een recent boek wordt gewezen op de betekenis van Freud voor het begrijpen van de mens. Twee aspecten van de psychoanalyse worden vooral belicht: de taal en het oedipuscomplex. De taal staat bij Freud centraal. Een analyse voltrekt zich uitsluitend op het niveau van het spreken en Freuds grondinzichten kunnen het best begrepen worden in functie van de taal. Het oedipuscomplex is een structurerende conflictsituatie waarin de concrete mens wordt wat hij is. Een inzicht in deze conflictsituatie geeft ons een inzicht in het wezen van de mens met zijn verhoudingen tot de wereld en zijn medemens.

Gesprek met Huub Oosterhuis, p. 364

Wie een gebedenboek schrijft, kan niet volstaan met eigen vrome gedachten en gevoelens te noteren; zeker niet, wanneer dat boek mede gemaakt is met het oog op het gebruik in de liturgie. De schrijver van ‘Bid om vrede’, die hier geïnterviewd wordt, is zich ervan bewust dat zijn teksten moeten voldoen aan eisen van aansprekendheid voor een groot publiek, en dat hij de crisis in het godsgeloof en het gebed serieus moet nemen - wat betekent dat hij die op zijn eigen manier tegemoet treedt.

Literatuur als experiment, p. 370

Zowel in de literatuur als in de kritiek kan men tegenwoordig spreken van een vervreemding tussen auteur en publiek. Literatuur en kritiek worden alsmaar meer ‘gespecialiseerd’. Is het mogelijk ze opnieuw toegankelijk te maken voor de lezer, zodat hij er eigen opgaven voor het leven in herkent? Bij het onderzoek naar de mogelijkheden hiervan wordt gezinspeeld op recente polemieken, in Nederland en Frankrijk, over de methode van de literaire kritiek.

Over winnende verliezers, p. 380

De hedendaagse sovjetliteratuur tendeert ontegenzeggelijk naar een existentiëler benadering van de werkelijkheid. Het effect is dat van de veranderde lichtval door een prisma: het bestaan gaat een gevarieerder en breder spectrum vertonen. Dit houdt in, dat er ook bij het antwoord op de vraag, wanneer het spel van het leven gewonnen of verloren is, een kleurverschuiving optreedt: wie algemeen als verliezer beschouwd wordt, kan in feite wel eens de grote winnaar zijn, terwijl soms ook het omgekeerde het geval is. De recente sovjetliteratuur geeft hiervan enkele duidelijke voorbeelden.