Streven. Jaargang 2

Nederland

Eindelijk, op 23 April 1949, eigenlijk vier jaar te laat, zijn de grenscorrecties een feit geworden. Op die dag vaardigde de Nederlandse regering een proclamatie uit, die verklaarde, dat 'krachtens overeenkomst met de regeringen van de V. St. van Amerika, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, België, Luxemburg en Nederland het gebied tot aan de nieuw uitgezette grens voorlopig toegevoegd is aan Nederland. In en over dit gebied heeft de Duitse overheid geen bevoegdheid meer. Het gezag wordt door het Nederlandse bestuur uitgeoefend. In beginsel is het Nederlands recht van toepassing. Het plaatselijk bestuur berust bij de landdrost. Bescherming van persoon en goederen wordt volgens de Nederlandse wetten gewaarborgd. Het maatschappelijk verkeer vindt normaal voortgang.

Voor het zover was, is er heel wat binnen en buiten de grenzen over deze correcties te doen geweest. De Duitse pers, zogenaamd sprekend namens het Duitse volk, blies hoog van den toren over de roofzucht en eigen baat van het Nederlandse volk. Ten opzichte van de langzame omvorming van Oost-Duitsland tot een Sovjet-staat en van de inlijving bij Frankrijk van het productieve Saargebied had men zich ingetogen gedragen. Maar dat het door Duitsers geschonden en uitgeplunderde Nederland een betrekkelijk onbelangrijke grenscorrectie ging aanbrengen met grotendeels door Duitsers niet bewoonde streken, was een onverdragelijke aanslag, meer op hun 'Stolz' dan op hun bezit. Liever wilden zij op eigen kosten het IJsselmeer droogleggen of enkele concessies van verkeer op eigen gebied toelaten dan deze kleine amputatie te ondergaan. Hun woordvoerder, die in zijn protest tegen deze correcties voor Duits gehoor zich wel erg vrij had laten gaan, minister-president van Noord-Rijn-Westfalen, Dr. Arnold, beging zelfs de tactloosheid, of liever frechheid, ongevraagd de Nederlandse minister van buitenlandse zaken, Stikker, een bezoek ter bespreking van de kwestie te brengen. 'Beleefdheidsbezoek' is wel een eufemistisch woord voor deze arrogantie. Na twee minuten van een koel onderhoud begreep Arnold, dat hij aan het verkeerde kantoor was geweest en keerde hij met de staart tussen de benen - als men dat van zo'n hooggeplaatste Duitser mag zeggen - naar zijn Heimat terug.

In beide Kamers was de stemming ten opzichte van de regeringsplannen niet onverdeeld gunstig. Er waren tegenstanders uit allerlei motieven. De een vond, dat deze geringe correcties de weg naar verdere schadeloosstelling zouden afsnijden; een ander meende, dat de opbloei van Duitsland, een noodzakelijkheid ook voor de welvaart van ons land, er ernstig door zou belemmerd worden, een derde was bevreesd, dat het herstelde Rijk deze rechtmatige, schoon onvoldoende, compensatie nooit zou vergeven en weer een ander was zelfs van oordeel, dat deze correcties geen voldoende rechts-

[p. 988]

grond hadden. In deze verwarring der geesten handhaafde de Limburger Maenen het recht op vergoeding en betoogde, dat we ons door het geschreeuw der Duitsers niet uit het veld moesten laten slaan. Hij herinnerde er aan, dat de Duitsers slechts één ding betreuren en dat is, dat zij de oorlog verloren hadden. Dat zij 100 jaar terug een begerig oog op Limburg hadden geslagen, dat sommige klein-Nederlanders, uit angst voor de machtige nabuur bereid waren geweest af te staan. Minister-president Drees wees er op, dat, als de vertegenwoordiging deze grenscorrecties afwees, de kans om later door annexatie schadevergoeding te verkrijgen geheel zou zijn afgesneden. Het resultaat was, dat de Tweede Kamer met 54 tegen 24 stemmen de regering machtiging verleende tot de gevraagde correcties over te gaan. De Eerste Kamer toonde zich nog meer onhandelbaar. Uit alle partijen gingen stemmen op tegen het regeringsvoorstel en het bleek, dat de meerderheid van de aanwezige Kamerleden het ministerie een echec zou laten lijden. De verwarring werd nog verergerd, toen het bericht kwam, dat zowel België als Luxemburg zich niet aan de afgesproken datum van de correcties zouden houden. De Duitsers bedankten al vast voor de rechtvaardigheidszin van België, dat in werkelijkheid de grenscorrectie slechts voor een deel uitstelde, omdat de ambtenaren met hun technisch voorbereidend werk niet tijdig gereed waren gekomen. Het Nederlandse ministerie beraadde zich intussen. Daarna weerlegde minister Stikker de bezwaren tegen de plannen der regering ingebracht en beëindigde zijn rede met de verklaring, dat de, naar de mening van het kabinet, internationale positie van ons land door verwerping van het voorstel zodanig zou worden verzwakt, dat de regering de verantwoordelijkheid daarvoor niet kon dragen. Omdat de regering, niet ten onrechte meende, dat haar prestige tegenover het buitenland op het spel stond en dat zij bezwaren tegen de voorgenomen correcties schromelijk overdreven vond, nam zij haar toevlucht tot de portefeuille-kwestie, hetgeen staatkundig onverantwoordelijk en betreurenswaardig genoemd werd. Wat kon zij echter doen? De meerderheid zwichtte en de eerste Kamer gaf, noodgedwongen en verontwaardigd, haar goedkeuring met 25 tegen 17 stemmen. Aldus werd een oppervlak van ongeveer 70 Km² aan Nederland toegevoegd, ter verbetering van waterlopen, grenstoezicht en douaneverkeer en het rechttrekken van onredelijke grensverhoudingen. Er zijn een kleine 10.000 Duitsers mee gemoeid, die, als hun door valse propaganda opgewekte angstgevoelens tot rust zijn gekomen, de hemel zullen danken bij hun stamverwanten te zijn opgenomen.

De 'Grenscorrecties' hebben gedurende de maand April de aandacht van Indonesië afgeleid. Niettegenstaande de U.N.C.I., met toestemming van beide partijen, de zaak in handen heeft genomen, heeft de algemene vergadering der V.N., op voorstel van India en Australië, met 41 tegen 3 stemmen en 12 onthoudingen de Indonesische kwestie op haar agenda geplaatst, een gebaar, dat bedoeld is als een stok achter de deur. Te Batavia heeft de heer Cochran op 14 April de voorbesprekingen voor de Ronde Tafel-conferentie geopend en gaf aan de voorzitters der beide delegaties, Dr van Royen en Moh. Rum, gelegenheid de standpunten hunner regeringen uiteen te zetten. De Nederlandse regering is bereid in te stemmen met de terugkeer van de republikeinse regering naar Djocja, mits een bindende verklaring wordt verkregen, dat de republikeinse regering haar gewapende aan-

[p. 989]

hangers zal bevelen de guerilla te staken en samen te werken bij de handhaving van orde en rust en dat eveneens overeenstemming bereikt wordt, betreffende de tijd en de voorwaarden voor de Ronde Tafel-conferentie te den Haag. De Indonesische delegatie wil echter van geen voorafgaande bindende voorwaarden weten en staat op het standpunt, dat zij eerst te Djocja moet hersteld zijn, alvorens de andere voorwaarden te aanvaarden. In informele gesprekken tracht men elkaar te overtuigen van elkaars standpunt. De jeugdige sultan van Djocja kwam naar Batavia, er werd heen en weer gereisd naar Banka, het hoofdkwartier van Sukarno, en de V. St. lieten weten, dat de republiek niet moest overvragen. Cochran stelde een formule op, die hij aanvaardbaar achtte voor beide partijen.

1-5-49.

K.J.D.