Strijt van Roncevale

[p. 4]

[I]

Hier beghint die historie vanden stride van Roncevale. Ende in den eersten hoe Kaerle die edel coninc van Vrancrijc in sinen slaep vermaent was vanden heyligen apostel Gods sint Jacob, als dat hi Hispanien vanden heydenen beschermen ende bevrijen soude. Ende hoe dat die principale capiteynen der Sarasinen te weten Marcelijs ende baligant Guwelloens natuerlike kinderen waren.

KAerle die grote des cleynen Pyppijns sone hertoghe van Brabant van Lothrijck ende marcgrave des heylichs rijckx, ende gheweldich coninck van Vranckrijc ende keyser van Romen ende van Almaengien ende heere van geheel kerstenrijck, altoos dat kerstengheloove versterckende. Hi brocht dat lant van Sassen totter wet Goods, ende hij verdreef oeck die heydenen ende Sarasinen wten conincrijcke van Spaengien ende Galissien biden versoecke des heyligen apostels sinte Iacob die tsnachs tot sinen bedde quam ende claechde hem hoe dat sijn graf vanden Sarasinen heydenen ende anderen ongeloovigen vertreden ende onteert was, ende begheerde van hem dat hij doch dat ongeloovich volc daer wt verdriven wilde, dwelc Kaerle volbrocht also die historie hier na vertellende is. Maer die heydenen hadden des groten nijt dat si so verdreven souden worden, ende si versaemden een grote menichte van volcke wt alle landen, als wt Arabien wt Turckyen wt Sarragoesen wt Medeen wt Ethiopien ende wt Barbarien wel .vi. hondert duysent, vanden welcken die opperste capiteynen waren twee machtighe ionghe soudanen ende ghebroeders. Die een hiet Marcelijs, die ander Baligant. Si hadden eenen oom out van daghen gheheeten Synagoen, een machtich soudaen van Arabien. Haerlieder machte was seer groot want si hadden meest geheel heydenisse onder haer subiectie. Dus dan om te comen

[p. 5]

tot onsen propoeste soe was ghesloten in haren raet als dat si alle die passagien van Hispanien daer die voerseyde coninck Kaerle aen moeste comen om dat lant te winnen met volcke sterckelijck besetten souden, ende dat die soudaen Marcelijs ende sijn oom die oude Synagoen met twee hondert duysent heydenen vore int lant trecken souden, ende sijn broeder Baligant met alle den anderen soudanen coningen ende ammiralen met noch vier hondert duysent mannen souden die achter houden ende seynden hemlieden altoos versch volck als sijt hem ontbieden souden, het welcke lacen alsoe gheschiede. Want alle die avantgaerde wert daer verslagen die coninck Kaerle daer sant om Spaengien te suveren vanden ongheloovigen.

Van dese twee ionghe soudanen Marcelijs ende Baligant suldij weten dattet waren twee natuerlike kinderen vanden valschen verrader hertoghe Guwelloen de welcke in sijnder iuecht een die vroemste ende schoonste man was daermen af wiste te spreken, seer wijs ende subtijl van rade, machtich ende rijcke van landen en steden, want hi was swagher vanden voerseyden coninck Kaerle. Dese Guweloen quam op een tijt in heydenisse om dat land te besien biden ouden Synagoen voerseyt. Deze soudaen Synagoen hadde eenen broeder die een schoon vrouwe achter ghelaten hadde. Guwelloen daer ghecomen sijnde ende haer schoonhede bemerckende wert met haerder minnen bevanghen. Maer si die den doot van haren heere noch niet vergheten en hadde was seer droevich. Synagoen dit aensiende dachte dat hi haer met eenighen venisoene vermaken woude ende hi sprac tot Guwelloene ende badt hem dat hi met hem ter iachte varen wilde om eenich venisoen voer die bedructe vrouwe te vercrighen. Guwelloen veynsde hem sieck te sijn ende hi badt Synagoene dat hi doch selve alleen met sinen ghesinne ter iacht varen

[p. 6]

woude ende laten hem in sijn ruste, dwelck Synagoen dede. Als Guwelloen sinen tijt sach ende die schoon vrouwe alleene vant soe ghinck hi bi haer spelen dat schaecspel, want hi wist wel dat si dat gaerne speelde. Metten cortsten gheseyt hi sprac soe vele metter vrouwen als dat hijse bekende ende hij lietse bevrucht. Synagoen weder vander iacht comende en wist hier af niet maer hi maecte grote chiere met Guwelloen ende hi vertrooste die weduwe soe hij best mochte, want hij meynde dat Guwelloen sieck gheweest hadde ende hi beminde hem seere. Hier na soe vertrack Guwelloen van daer thuyswaert tot in kerstenrijcke. Ende dese vrouwe bleef begordet ende si ghelach van dese twee voerseyde kinderen. Mer Synagoen en seyde desen kinderen anders niet dan dat hi selve haer oom was ende dat si sijns broeders kinderen waren. Maer nader hant als Guwelloen henlieden van coninc Kaerls weghen die diffiancie dede so gaf die voerseyde Synagoen henlieden te kennen hoe dat Guwelloen haer gherechte vader was. Van welcker boetscap dese twee ionghe heeren niet wel te vreden en waren om dat Guwelloen so quaden verrader was. Si seyden dat si hem nemmermeer lief hebben en souden. Ende si swoeren dat si hem quader dood souden doen sterven, ia mochten si tot haren opset comen.