De Stem. Jaargang 3

[p. 1023]

Tooneel
door Dop Bles

L'Oeuvre. Le Pêcheur d'Ombres. Jean Sarment.

Henri Bataille, de delicate dichter, wilde als dramaturg een succes à la Bernstein, forceerde zijn stem, en wist enkele jaren de Boulevard te vullen met zijn geluid. Deze Bataille is Jean Sarment tot een - helaas niet waarschuwend - voorbeeld geweest.

Belangrijk is hier de figuur Jean, voor zoover het liefde-leed wordt uitgezegd van een jong en vurig hart, de jonge dichter, voor wien de droom schooner is dan de werkelijkheid, en die zelf niet weet dat hij daarom het onvervulbare eischt: het tijdelooze van het tijdelijke, het visioen in het werkelijke, en dit louter en alleen om zich de droom te kunnen geven.

Door van Jean een pathologisch geval te maken, ging de dichterlijke idee te loor, door navolging van conceptie-schablone, met Bernsteinsche effekten, viel 't belang der ontwikkeling weg. Van de overige figuren was monseigneur Lescure (Poe) wel 't beste, omdat hier de jonge dichter eigen berusting in den mond van den ouden geestlijke kon leggen, voor wien 't leven herinnering werd, waarin laatste siddering heen trilde.

Jammer, dat Lugné-Poe te veel dacht aan 't Hollandsche van zijn publiek en vaak storend langzaam sprak. Zijn dialoog met de moeder was een der stemmingsvolste momenten. M^lle Give Avril wist ons Nelly niet te verdiepen, zoomin als de Heer Gitenet, de ietwat ouderwetsche broeder-verradersrol - en dit louter en alleen om tot een Bernsteinsch effekt te kunnen opvoeren - aannemelijk maakte. Wel bewonderden wij zijn warm geluid.

Om Poe en Harry Krimer, die - zijn opvatting eenmaal erkend - van Jean een volmaakt gave creatie gaf, waarin het pathologische slechts nu en dan vreemd opgloeide, doch waarin mogelijk de droom meer tastbaar had kunnen zijn, om deze beide vertolkers aanvaarden wij gaarne deze voorstelling.

Wanneer men echter bedenkt dat de plaatsen tot 8 gulden werden opgevoerd, dan vragen wij ons toch even af: moeten wij de vereeniging Holland - Frankrijk hiervoor dankbaar zijn in deze tijden, waarin zoo weinig voor kunstgenot wordt uitgetrokken?

[p. 1024]

Ja wij missen thans slechts één vereeniging: Holland - Holland. Toeven er in Holland niet voldoende vreemdelingen, om zulk een vereeniging op te richten?

P.S. De dagbladen melden dat de Heer Verkade dit spel zal brengen. Waarom? Zeide hij niet - zij het met andere woorden - dat reeds elders gespeelde stukken confectiewerk worden, waarin een Hollandsch regisseur haastig schieten kan?

Shakespeare's De Getemde Feeks. Rotterdamsch Tooneel-gezelschap.

Gaat ons tooneel niet zichtbaar ten gronde aan een zeker dilettantisme, dat kunstig schuil gaat achter voorname en verheven leuzen: alleen het allerbeste uit alle landen te brengen, alleen de verheven goddelijke kunst te dienen, waarbij dan voornamelijk doorklinkt de klagelijke roep om subsidie.

Wij hebben Shakespeare-opvoeringen gezien, waarbij het financieel onopvoerbare het eindresultaat scheen, wij kregen Shakespeare-drama's voor uitgestorven zalen, avond na avond herhaald.

En thans een opvoering, niet terwille van nimmer verzadigbare lusten tot kostbaar ensceneeren, niet terwille van oude jeugdverlangens, de stoutmoedige droomen om 't allerhoogste het allereerst te bereiken. Hier niet de minste poging van Shakespeare een theatrale realiseering te schenken, overtreffend in 't een of 't ander, neen hier werd - hoe vreemd in deze tijden - aan 't publiek gedacht. Aldus heeft de vertooning van de Getemde Feeks de eenvoudigen doen schaterlachen, en de geest van zijn taal schonk diepere vreugd de meer begaafden.

Een avond van vreugd, niet meer kan de bedoeling geweest zijn van deze opvoering, en dit werd bereikt. Een volle zaal met gul lachende menschen.... en dit voor Shakespeare. In trouwe, brengt een opvoering, waarbij het groote publiek zich willig overtuigen laat, dat Shakespeare niet verouderen zal, zoolang de mensch het menschelijke begeert, kunst niet nader tot velen, dan het pretentievolle, kwazie volmaakte?

Ja zulk een opvoering is gezond en goed. En dit te kunnen constateeren geeft reeds een zekere voldoening.