Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

1

¹ DE Ouderlingh aen den geliefden ² Gajus, ³ welcken ick in waerheyt lief hebbe.

1 Waerom Ioannes hemselven alsoo noemt, siet 2.Ioan. vers 1.

2 Wie dese Gajus geweest zy, en wort nergens elders verklaert: ’t en ware dat hy een van die ware geweest, daer van men leest Actor. 19. vers 29. ende cap. 20. vers 4. Rom. cap. 16. vers 23. 1.Corint. 1. vers 14.

3 Siet 2.Ioan. vers 1.

2

Geliefde, ⁴ voor alle dingen wensche ick dat ghy welvaert ende gesont zijt, ⁵ gelijck uwe ziele welvaert.

4 Ofte, in alles.

5 Namelick, overmits sy begaeft is met de kennisse der salighmakende ende gesonde leere, ende met velerley Christelicke deughden: dat gelijck ghy een gesonde ziele hebt, ghy alsoo oock een gesont lichaem mooght hebben.

3

Want ick ben seer verblijdt geweest, als de broeders quamen, ende getuyghden van uwe ⁶ waerheyt, gelijck ghy ⁷ in de waerheyt wandelt.

6 Dat is, oprechtigheyt, 1.Ioan. 3. vers 18.

7 Siet 2.Ioan. vers 4.

4

Ick en hebbe geen meerder blijdtschap dan hier in, dat ick hoore dat ⁸ mijne kinderen in de waerheyt wandelen.

8 D. discipelen, die ick door de predicatie des Euangeliums hebbe geboren: gelijck Paulus spreeckt van de Corinthiers, 1.Cor. 4. vers 15.

5

Geliefde, ghy doet ⁹ trouwelick, ¹⁰ in al het gene ghy doet aen de broederen, ende aen ¹¹ de vreemdelingen,

9 D. gelijck een getrouw uytdeeler der goederen, die u de Heere tot dien eynde verleent heeft, betaemt. Siet Luce c. 12. vers 42. 1.Cor. cap. 4. vers 2.

10 D. dat ghy haer in uw’ huys ontfanght, herberght, ende onderhoudt.

11 D. die boven dien datse broeders ende geloovige zijn, oock om des Euangeliums wille in vreemde landen haer moeten onthouden.

6

Die getuyght hebben van ¹² uwe liefde, ¹³ in de tegenwoordigheyt der gemeynte: welcke indien ghy ¹⁴ geleyde doet, ¹⁵ gelijck het Gode weerdigh is, soo sult ghy wel doen.

12 D. uwe mildadigheyt, die ghy uyt liefde aen haer betoont hebt.

13 D. opentlick in de vergaderinge der gemeynte daer in ick my nu onthoude: Welcke vele oude Leeraers meynen geweest te zijn de gemeynte van Ephesen.

14 D. niet alleen haer uytgeley doet, een stuck weeghs met haer gaende, maer haer oock versorgende van het gene haer tot de reyse sal noodigh zijn. Siet Actor. cap. 27. vers 3. ende 28.10.

15 Gr. Gode weerdighlick. Siet Coloss. cap. 1. vers 10. 1.Thess. cap. 2. vers 12.

7

Want sy zijn ¹⁶ voor sijnen name uytgegaen, ¹⁷ niets nemende van de Heydenen.

16 Dit kan tweesins verstaen worden, ofte dat dese broeders uyt haer vaderlant gegaen zijn in vreemde landen om daer het Euangelium te prediken onder de Heydenen: ofte, datse om den dienst Godts, ende de belijdenisse der Christelicke leere, uyt haer vaderlant hebben moeten gaen, ende vluchten in vreemde landen. Dan het eerste is waerschijnlickst, uyt het volgende vers.

17 Namel. voor haren dienst, maer voor niet het Euangelium predikende, om geen verhinderinge te geven den Euangelio Christi, gelijck Paulus oock gedaen heeft, 1.Cor. 9.12.

8

Wy dan zijn schuldigh ¹⁸ de soodanige ¹⁹ te ontfangen, op dat wy ²⁰ mede-arbeyders mogen worden der waerheyt. [kolom]

18 Namel. als in het voorgaende vers beschreven worden.

19 Namel. in onse huysen, te herbergen, ende versorgen van hares lijfs nootdruft.

20 Daer mede oock mogen helpen bevoorderen de verbreydinge der ware Leere des Euangeliums.

9

Ick hebbe ²¹ aen de gemeynte ²² geschreven: maer Diotrephes, die onder haer ²³ soeckt de eerste te zijn, ²⁴ en neemt ons niet aen.

21 Namel. van de welcke Gajus ofte een Leeraer, ofte een voortreffelick lidtmaet was. Wie dese gemeynte geweest is en wort nergens aengewesen.

22 Namelick, aengaende dese sake, om dese broeders aen deselve te recommandeeren. Hoewel wy dan desen brief niet en hebben, daer uyt en kan niet besloten worden, datter yet soude ontbreken aen de volmaecktheyt der Heylige Schrifture: dewijle het maer een brief is geweest van recommandatie, ende soo daer yet in dien brief geschreven is geweest ter saligheyt noodigh, dat wort in andere boecken der Heylige Schrifture genoegh gevonden, ende Ioannes selve getuyght dat sijn Euangelium genoeghsaem is om te gelooven ende saligh te worden, Ioan. cap. 20. vers 31.

23 Dat is, die uyt eergierigheyt boven sijne mede-broeders hem verheffende, daer na tracht, om deselve te overheerschen ende alle het gesagh aen hem alleen te trecken.

24 D. en acht my, noch mijn schrijven ende voorspreken niet.

10

Daerom, ²⁵ indien ick kome, soo sal ick ²⁶ in gedachtenisse brengen ²⁷ sijne wercken die hy doet, met ²⁸ boose woorden ²⁹ snaterende tegen ³⁰ ons: ende hier mede niet vergenoeght zijnde, soo en ontfanght hy selve ³¹ de broeders niet, ende ³² verhindert de gene ³³ die het willen [doen] ende ³⁴ werptse uyt de gemeynte.

25 Namel. tot u, gelijck ick hope dat haest sal geschieden, vers 14.

26 D. hemselven voor oogen stellen, ende de gemeynte bekent maken, datse het mogen weten ende gedencken.

27 Namelick, die hy hier beschrijft.

28 D. lasterlicke.

29 Dat is, beuselingen voortbrengende.

30 Dat is, my, gelijck oock in het voorgaende vers.

31 Namel. die beschreven worden vers 7.

32 Ofte, verbiedt.

33 D. die dese broeders willen ontfangen.

34 Namel. door den Kerckelicken ban.

11

Geliefde, ^a en volght het ³⁵ quaet niet na, maer het goet. Die ³⁶ goet doet is uyt Godt: maer ³⁷ die quaet doet, ^b en heeft Godt ³⁸ niet gesien.

a Psalm 37.27. Iesa. cap. 1. vers 16. 1.Petr. cap. 3. vers 11.

35 D. soo in het gemeyn allerley quaet, als in het bysonder dit quaet exempel van Diotrephes.

36 Dit kan oock verstaen worden soo in het gemeyn van allerley goet, als in het bysonder van het goet der weldadigheyt tegen de broeders, dat hy hier in Gajo prijst.

37 Dat is, die sijn werck maeckt van quaet doen. Want andersins doen de wedergeborene oock somwijlen wel yet dat quaet is, uyt swackheyt.

b 1.Ioan. 3.6.

38 Namel. met de oogen des waren geloofs, ofte, hem niet recht gekent. Siet 1.Ioan. 3.6.

12

Demetrio ³⁹ wort getuygenisse gegeven ⁴⁰ van allen, ende ⁴¹ van de waerheyt selve: ende ⁴² wy getuygen oock, ende ghy weet ⁴³ dat ons’ getuygenisse waerachtigh is.

39 Namelick, van bysondere Godtsaligheyt, liefde, ende getrouwigheyt.

40 Namel. geloovige die hem kennen.

41 D. dit getuygenisse is gantsch waerachtigh, alsoo hy het oock met der daet ende waerheyt dagelicks betoont.

42 Dat is, ick Ioannes: gelijck oock versen 9, 10.

43 Dat is, dat ick niet en plagh te getuygen, dan dat waerachtigh is, Ioan. cap. 19. vers 35.

13

^c Ick hadde ⁴⁴ veel te schrijven, maer ick en wil u niet schrijven met inckt ende penne:

c 2.Ioan. vers 12.

44 Namelick, aengaende dese saken. Siet 2.Ioan. vers 12.

14

Maer ick hope ⁴⁵ u haest te sien, ende wy sullen ⁴⁶ mont tot mont spreken.

45 D. haest by u te zijn, ofte tot u te komen.

46 Siet de aenteeckeninge op 2.Ioan. vers 12.

15

⁴⁷ Vrede zy u. ⁴⁸ De vrienden groeten u. Groet ⁴⁹ de vrienden ⁵⁰ met name.

47 Dit was de gewoonlicke wijse van groeten onder de Ioden, ofte Hebreen. Siet hier van Ioan. cap. 20. vers 19.

48 D. de geloovige die alhier zijn.

49 D. de geloovige die by u zijn.

50 D. elck in ’t bysonder.