19
Ende wy sien dat sy niet en hebben konnen ingaen 42 van wegen [hare] ongeloove.
|
-
1
- Namel. dewijle wy verstaen hebben, dat Christus waerachtigh Godt is, ende eener nature met ons deelachtigh is geworden, gelijck in de twee voorgaende Capitt. is bewesen.
-
2
- D. die uyt den hemel is, Philip. 3.14. ende ons tot hemelsche dingen vermaent, 2.Thess. 2. vers 14. Ende alsoo onderscheyt hy de geloovige Ioden van de ongeloovige ende hardtneckige.
-
3
- Nam. alsoo dat ghy hem gehoorsaem blijft. Het Griecks woort beteeckent een aenmerckinge met grooten aendacht.
-
4
- D. gesante des Vaders, om ons den raet Godts van onse saligheyt te openbaren. Siet Ioan. 20.21.
-
a
- Hebr. 4.14. ende 6.20. ende 8.1. ende 9.11.
-
5
- Namelick, om ons met Godt te versoenen: van welck ampt hy breeder sal handelen in het vijfde ende volgende Capittel.
-
6
- D. der Euangelische leere, daer van wy belijdenisse doen.
-
7
- Gr. die hem gemaeckt heeft, namelick, tot een Apostel, Propheet, ende Hoogenpriester. Siet 1.Sam. 12.6. Actor. 2.36.
-
8
- D. sijne gemeynte, die het huys Godts genaemt wort, om dat hy in deselve door sijn woort, genade, ende Geest woont. Siet Matth. 18.20. 1.Timoth. 3.15.
-
9
- Namel. Christus, de Apostel ende Hoogepriester onser belijdenisse.
-
10
- Ofte, toegerust, toebereyt.
-
11
- Namelick, dat door hem gebouwt is, namelick, sijne gemeynte, waer van Moses een lidtmaet is.
-
c
- 2.Corinth. 5.17, 18. Ephes. 2.10.
-
12
- D. te wege gebracht heeft, wat tot den welstant sijner gemeynte behoort.
-
13
- Waer uyt dan noodwendelick volght dat Christus oock dese ware Godt is, die dit alles heeft gebouwt, gelijck hy in het derde vers hadde getuyght.
-
14
- Of, tot getuygenisse. Dit seght den Apostel van de voorseggingen ende ceremonien des Ouden Testaments, die van Mose ende de Propheten zijn voorgestelt, ende daer na door Christum ende de Apostelen naerder ende breeder souden verklaert worden, gelijck Moses selve getuyght, Deut. 18. vers 15.
-
15
- D. als de eygene Sone ende erfgenaem, want anders was oock Moses een sone Godts door den geloove.
-
e
- 1.Cor. 3.16. ende 6.19. 2.Cor. 6.16. 1.Petr. 2.5.
-
16
- D. gemeynte, ofte huysgenooten: gelijck vers 2.
-
17
- D. het geloove, ofte vertrouwen op Christum, waer door wy eenen vrymoedigen toegangh hebben tot Godt, als tot onsen Vader. Siet hier na Cap. 10. vers 22. ende Rom. cap. 8. vers 15, etc.
-
18
- Dat is, de hope waer door wy van Godts gunste ende onse toekomende heerlickheyt durven roemen, Rom. 5.2, 3.
-
19
- Nam. door den mont des Propheten Davids, gelijck daer by gevoeght wort, Actor. 1.16. Siet oock 2.Sam. cap. 23. vers 2. ende 2.Petr. 1.21.
-
20
- Nam. Godts, of des Messiae stemme, daer door Godt oock tot haer soude spreken, Hebr. c. 1. vers 1.
-
21
- Ofte, sult hooren. Waer mede de Propheet aenwijst dat hy dit niet alleen en verstaet van sijne stemme die doe sprack, maer noch van een ander stemme, namelick, des Messiae, die daer na noch tot haer soude spreken.
-
22
- De menschen worden geseght hare herten te verharden, wanneer sy de stemme des Heeren niet ter herten en nemen, ofte tot hare herten en laten ingaen, om die te gelooven ende te gehoorsamen. siet Zach. 7.11, etc.
-
23
- D. in den tijt der verbitteringe, wanneer de Israëliten Godt door hare wederspannigheyt vertoornden ofte verbitterden, het welck meermaels in de woestijne is geschiet den tijt van veertigh jaren, maer insonderheyt Exod. 17.7. Num. 20.13.
-
24
- D. ten tijde der versoeckinge, wanneer sy my in de woestijne versochten. Ende stelt haer de Apostel dit exempel voor, om dat sy altijt op hare voorouders roemden.
-
25
- De mensche wort geseght Godt te versoecken, wanneer hy Godts beloften ofte macht moetwillighlick in twijfel treckt, ofte de ordinarise middelen van Godts regeeringe veracht, ende extra-ordinarise versoeckt, gelijck de Israëliten hier deden, ende de Pharizeen Christum versoecken, Matth. 16.1.
-
26
- Sommige nemen dit voor een verklaringe van het voorgaende woort versoecken, doch wort van andere wel soo bequamelick in het goede genomen voor genoeghsame preuve ofte ervarentheyt hebben van Godts macht ende goeden wille in het verlossen van haer, ende spijsen van haer, alle dien voorgaenden tijt, gelijck de volgende woorden desen sin oock mede brengen.
-
27
- D. keeren haer als dwalende menschen van my af, ende van de gehoorsaemheyt diese my schuldigh zijn.
-
28
- D. mijne geboden die ick haer gegeven hebbe, ende mijne weldaden die ick haer gedaen hebbe.
-
29
- D. niet ter herten genomen: ofte, in hare kennisse die niet gesocht te houden, om die behoorlick te erkennen ende waer te nemen.
-
i
- Num. 14.21. Deuter. 1.34.
-
30
- Een wijse van eedtsweeren by den Hebreen gebruycklick. Siet Marc. 8. vers 12. Dat is, dat sy niet en sullen ingaen.
-
31
- Soo wort hier genaemt het lant Canaan, om dat het geweest is een eynde van de dwalingen der Israëliten in de woestijne: ende wort alhier met eenen voorgestelt als een voorbeelt van de toekomende ruste na dit leven, in ’t eeuwige leven, gelijck Paulus in ’t volgende Cap. naerder sal verklaren.
-
32
- Alsoo noemt hy hier de Hebreen, die belijdenisse van Christo deden, ende vermaent haer nu elck in het bysonder toe te sien, dat sy den meerderen hoop der hardtneckige Ioden niet en souden volgen, gelijck vele van hare vaders in de woestijne gedaen hadden, ende daer over uyt de ruste des lants Canaan waren uytgesloten.
-
33
- Gr. een boos herte des ongeloofs, Dat is, dat onder den schijn van een Christen te zijn, evenwel ongeloovigh is, ende volgens dien lichtelick tot afwijckinge van sijne belijdenisse te brengen. Siet Matth. 13.20, 21.
-
34
- Namelick, tot stantvastigheyt ende toenemen in het geloove. Het kan oock overgeset worden vermaent u selven, doch de volgende woorden, op dat niet yemant van u, schijnen de eerste oversettinge te vereyschen, gelijck dit Griecks woort heautous oock genomen wort, Ephes. 4.32. Col. 3.16. 1.Thessal. 5.13.
-
35
- D. soo lange als de Heere u tijt ende gelegentheyt daer toe geeft, ende u daer toe roept, welcke roepinge wy moeten waer nemen. Want andersins sendt de Heere dickwils door sijne rechtveerdigheyt eene kracht der dwalinge over de menschen, die den Euangelio niet gehoorsaem en zijn, tot een straffe van hare ondanckbaerheyt. Siet 2.Thessal. 2.11, 12.
-
36
- Ofte, Christi medegenooten, Namelick, in sijne hemelsche erve, Rom. 8.17. 1.Petr. cap. 1. versen 3, 4.
-
37
- Gr. hypostaseos, Dat is, selfstendigheyts: alsoo noemt hy het geloove ende vast vertrouwen op Christum, om dat het selve ons Godts beloften bevestight ende in ons doet bestaen. Dergelijcke beteeckeninge van dit woort, siet 2.Corinth. 9.4. ende 11.17. ende hier na cap. 11. vers 1. hoewel het selve woort hier voren Cap. 1. vers 3. in een ander beteeckenisse wort genomen.
-
38
- Ofte, soo lange, Namelick, oock tot u door den Geest Christi, ende sijne gesanten geseght wort, gelijck het eertijts geseght is door Mosem tot uwe vaders.
-
39
- Namelick, gelijck Iosue, Caleb, vele Leviten ende andere: ’t welck den Apostel daer by voeght, om te toonen dat Godt altijt oock sijn overblijfsel onder het volck heeft behouden, ende derhalven onder haer oock behouden sal, niet tegenstaende de verhardinge van vele.
-
40
- D. tegen Godt gemurmureert hadden, ende van hem afvalligh geworden waren.
-
l
- Num. 14.36. Psalm 106.26. 1.Cor. 10.10. Iude vers 5.
-
41
- Gr. leden. Niet dat alle die in de woestijne gestorven zijn, nootsakelick uyt den hemel oock zijn gesloten: want oock Aaron ende Moses zijn aldaer gestorven: Maer die sonder berouw ende beteringe, na dat sy Godt versocht hadden, daer in zijn gestorven, waer van het uytsluyten uyt het beloofde lant maer een voorbeelt en was.
-
42
- Dat is, om dat sy niet en betrouwden op Godts beloften, maer tegen hem murmureerden sonder berouw.
|