Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het ix. Capittel.

1 D’Apostel betuyght dat hy genoeghsaem versekert is van de genegentheyt der Corintheren tot het voorderen van dese collecte. 3 ende geeft reden, waerom hy de genoemde broeders tot haer voor uyt heeft gesonden, namelick, op dat alles soude gereet zijn, wanneer hy sal komen. 6 Vermaent haer om mildelick ende gewillighlick te geven met verscheydene redenen genomen van Godts milden zegen, liefde, ende genade over de gene die mildelick sullen zaeijen. 11 ende van de dancksegginge die daer over sal geschieden tot Godt, van de gene die harer mildadigheyt sullen deelachtigh worden. 14 ende van de gebeden die sy voor haer sullen doen tot Godt.

1

^a WAnt van ¹ de bedieninge die voor de heylige [geschiet,] is my onnoodigh ² aen u te schrijven.

a Actor. 11.29. Rom. 15.26. 1.Cor. 16.2. 2.Cor. 8.4.

1 Hier door kan verstaen worden, ofte de hantreyckinge selve, ofte de wijse van die te collecteeren, ende na Ierusalem af te senden, die hy geheel haer goetduncken over geeft, om dat hy wist dat sy daer toe al over lange volveerdigh waren geweest, ende genoeghsame voorsichtigheyt hadden, om het selve wel ende behoorlick te doen.

2 Namel. breeder ofte voorder.

2

Want ick weet de volveerdigheyt uwes gemoedts, van welcke ick roeme over u by de Macedoniers, dat ³ Achaja van over een jaer bereyt is geweest: ende den yver van u [begonnen] heeft’er vele verweckt.

3 Waer van Corinthus de hooftstadt was. Siet Rom. 15. vers 26. 1.Corinth. 1.2.

3

Maer ick hebbe ⁴ dese broeders gesonden, op dat onsen roem die [wy] over u [hebben,] niet en soude ydel gemaeckt worden in [kolom] desen deele: op dat (gelijck ick geseght hebbe) ghy ⁵ bereyt mooght zijn.

4 Namelick, Titum met de twee andere, daer van in het voorgaende Capittel vermaent is.

5 Namelick, tegen dat ick kome, gelijck het volgende vers verklaert.

4

[Ende] dat niet mogelick, soo ⁶ de Macedoniers met my quamen, ende u onbereyt vonden, wy (op dat wy niet en seggen, ghy) beschaemt en worden ⁷ in desen vasten gront der roeminge.

6 D. de broeders die van de gemeynten van Macedonien verkoren waren tot het overbrengen van hare collecte.

7 Gr. in die selfstendigheyt des roems, Dat is, in mijn vertrouwen ende vrymoedigen roem over u, Namelick, dat het aen u niet en soude gebreken.

5

Ick hebbe dan noodigh geacht dese broeders te vermanen, dat sy eerst tot u souden komen, ende voorbereyden uwen ⁸ te voren aengedienden zegen, op dat die gereet zy, alsoo ⁹ als eenen zegen, ende niet ¹⁰ als eene vreckheyt.

8 Dit kan verstaen worden, ofte van het gene Titus van haer Paulo hadde aengedient in sijn wederkeeren van haer, gelijck af te nemen is uyt Cap. 7. vers 13. Ofte van het gene Paulus aen haer daer van te voren hadde geschreven in den eersten brief aen het begin van het 16 Capittel.

9 Dat is, als een vrywillige ende milde gave, gelijck eenen zegen die eygenschap heeft, datse uyt een toegenegen ende mildt herte voort komt. Een Hebreeusche wijse van spreken.

10 Dat is, als een gifte van vrecke lieden afgeperst. Het Griecks woort beteeckent eygentlick gierigheyt, ofte begeerte om meer te hebben: van hoedanige menschen men seer qualick kan verkrijgen dat sy yet geven, ofte soose yet geven het is ongewilligh ende als van haer uytgeperst.

6

Ende dit [segge ick,] ^b die spaersaemlick zaeyt, sal oock spaersaemlick maeijen: ende die ¹¹ in zegeningen zaeyt, sal oock in zegeningen ¹² maeijen.

b Prov. 11.24. Galat. 6.7.

11 D. vrywillighlick ende mildelick, gelijck in het voorgaende vers. Verstaet altijt, na dat yemant heeft, gelijck 2.Cor. cap. 8. vers 12.

12 D. van God overvloedige vergeldinge ontfangen, Galat. 6.9.

7

Een yegelick [doe] gelijck hy in [sijn] herte ¹³ voorneemt: ^c niet uyt droefheyt ofte uyt ¹⁴ nootdwangh. ^d Want Godt heeft eenen blymoedigen gever lief.

13 Of, willekeurt, verkiest, Namelick, uyt vrywilligheyt.

c Deuter. 15.7. Rom. 12.8.

14 D. uyt vreese van andersins doende berispt te worden, ofte sijn aensien by de menschen te verliesen.

d Exod. 25.2. ende 35.5.

8

Ende Godt is machtigh ¹⁵ alle genade te doen overvloedigh zijn in u: op dat ghy in alles alle tijt, ¹⁶ alle genoeghsaemheyt hebbende, tot allen goeden wercke overvloedigh mooght zijn.

15 D. middel om weldadigh te mogen zijn tegen een yeder.

16 Namel. niet alleen by u selven in u gemoedt, het welck een groot gewin is, 1.Timoth. cap. 6. vers 6. maer oock overvloet om andere te konnen in allerley noot te hulpe komen.

9

Gelijck’er ¹⁷ geschreven is, ^e Hy heeft gestroyt, hy heeft den armen gegeven: ¹⁸ sijne gerechtigheyt ¹⁹ blijft in der eeuwigheyt.

17 Namelick, Psalm 112. vers 9. daer de Propheet de eygenschappen van een Godtsaligh man oock op dese wijse beschrijft.

e Psalm 112. vers 9.

18 Dat is, sijne weldadigheyt, ofte sijne wercken der barmhertigheyt, gelijck dit woort by de Hebreen dickmael alsoo wort genomen. Siet Psalm 112. vers 9.

19 Namelick, in de gedachtenisse der menschen, ende oock Godes, om in der eeuwigheyt uyt genade beloont te worden, Matth. cap. 25. vers 34, etc. Luce cap. 12. vers 33. ende 16.9, etc.

10

Doch die het zaet den zaeijer verleent, ²⁰ die verleene oock broot tot spijse, ende vermenighvuldige uw’ gezaeysel, ende vermeerdere de vruchten uwer ²¹ gerechtigheyt:

20 Andere onderscheyden dit alsoo, Ende oock broot tot spijse, die verleene ende vermenighvuldige, etc.

21 Dat is, weldadigheyt, gelijck vers 9.

11

Dat ghy in alles rijck wordet tot alle ²² goetdadigheyt, welcke door ons ²³ werckt dancksegginge tot Godt:

22 Ofte, eenvoudigheyt.

23 Namelick, by de arme ende gebrecklijdende, die verweckt worden om Godt te dancken, wanneer sy soodanige weldaden van ons ontfangen, gelijck de volgende verssen naerder verklaren.

12

Want de bedieninge van desen ²⁴ dienst en vervult niet alleen het gebreck der heylige, maer is oock overvloedigh door vele danckseggingen tot Godt:

24 Gr. Leitourgias, welck woort wel beteeckent allerley publijcken dienst, gelijck Actor. cap. 13. vers 2. is aengeteeckent, maer wort oock somwijlen genomen voor eenen dienst der offeringe, gelijck de aelmoessen oock geestelicke offeranden genaemt worden, Philip. cap. 4. vers 18. Hebr. cap. 13. vers 16. welcke beteeckeninge daerom hier oock niet qualick en past.

13

Dewijle sy door de ²⁵ beproevinge deser bedieninge Godt verheerlicken over de ²⁶ onderwerpinge uwer belijdenisse onder het Euangelium Christi, ende [over] de goetdadigheyt der mededeylinge aen haer ende aen alle:

25 Ofte, goetkenninge, goetachtinge.

26 Dat is, dat ghy hier mede opentlick belijdt ofte getuyght, dat ghy u in alles den Euangelio Christi onderwerpt, het welck oock de wercken der liefde bysonderlick aenprijst.

14

Ende door ²⁷ haer gebedt voor u, welcke ²⁸ na u verlangen, ²⁹ om de uytnemende genade Godts over u.

27 Namelick, het welck de geloovige te Ierusalem, door uwe weldadigheyt verweckt zijnde, te yveriger voor u doen sullen.

28 Ofte, seer begeerigh zijn na u, Namelick, om uwen welstant dagelicks te mogen hooren. Het kan oock overgeset worden, Welcke u groote genegentheyt toedragen.

29 D. om dat sy door ons ende andere verstaen hebben, hoe grooten genade, ende wat grooter gaven, de Heere uwe gemeynte gegeven heeft, Actor. 21. versen 18, 19.

15

³⁰ Doch Gode zy danck voor sijne onuytsprekelicke gave.

30 Hier mede besluyt den Apostel desen geheelen handel, om haer te vermanen, dat de eere van alle den voorverhaelden roem ende gaven, daer hy van gesproken ende daer over hy haer gepresen hadde, niet eygentlick haer, maer Gode alleen moest toegeschreven worden, tot harer vernederinge.