Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

[fol. 36r]

Het xv. Capittel.

1 De Pharizeen murmureeren om dat Christus de sondaers ontfanght. 3 ’t Welck Christus verantwoort met de gelijckenisse van een afgedwaelt schaep. 8 ende van een verloren penningh, welcke beyde met neerstigheyt gesocht, ende met blijdtschap weder gevonden worden. 11 ende noch met de gelijckenisse van den verloren soon, welcken met leetwesen wederkeerende de vader blijdelick ontfanght. 25 ende sulck sijn doen tegen het murmureeren des oudtsten broeders verdedight.

1

^a ENde ¹ alle de tollenaers ende de ² sondaers naderden tot hem, om hem te hooren.

a Matth. 9.10. Marc. 2.15. Luce 5.29.

1 D. van alle plaetsen daer ontrent.

2 D. die in openbare grove sonden leefden. siet Psal. 1. vers 1. Matth. 9.10.

2

Ende de Pharizeen ende de Schriftgeleerde murmureerden, seggende, Dese ontfanght de sondaers, ende eet met haer.

3

Ende hy sprack tot haer dese ³ gelijckenisse, seggende,

3 Gr. parabel.

4

^b Wat mensche onder u hebbende hondert schapen, ende een van die verliesende, en verlaet niet de negen ende negentigh in de woestijne, ende gaet na het verlorene, tot dat hy het selve vinde?

b Matth. 18.12.

5

Ende als hy het gevonden heeft, leght hy het op sijne schouderen, verblijdt zijnde.

6

Ende te huys komende roept hy de vrienden ende de gebueren te samen, seggende tot haer, Weest blijde met my, want ick hebbe mijn schaep gevonden, ^c dat verloren was.

c 1.Petr. 2.10.

7

Ick segge u-lieden, datter alsoo blijdtschap ⁴ sal zijn in den hemel over eenen sondaer, die hem bekeert, [meer] dan over ^d negen en negentigh ⁵ rechtveerdige, die de bekeeringe niet van nooden en hebben.

4 Namelick, onder de Engelen Godts, gelijck hier na verklaert wort vers 10.

d Luce 5.32.

5 D. die alsoo niet afgedwaelt en zijn, gelijck staet Matth. cap. 18. vers 13. ende daerom niet en behoeven haer te bekeeren van soodanige groote afdwalinge ofte sonde. Hoewel andersins oock de heylighste van nooden hebben haer van hare dagelicksche swackheden te bekeeren, Iacob. 3.2. 1.Ioan. 1.8. Andre verstaen hier door de rechtveerdige, de gene die haer selven verkeerdelick wijs maken datse rechtveerdigh zijn, ende datse geen bekeeringe van noode en hebben, Matth. 9.13. Luce 18.9.

8

Ofte wat vrouwe hebbende tien ⁶ penningen, indien sy eenen penningh verliest, en ontsteeckt niet een keersse, ende keert het huys [met besemen,] ende soeckt neerstelick tot dat sy [dien] vindt?

6 Gr. Drachmen, waer van de weerde over een komt met eenen Romeynschen denarius, of Spaenschen reael, ende onsen schellingh. Siet Matth. 18.28.

9

Ende als sy [dien] gevonden heeft, roept sy de vriendinnen ende de gebuerinnen te samen, seggende, Weest blijde met my, want ick hebbe den penningh gevonden, dien ick verloren hadde.

10

Alsoo (segge ick u-lieden) is daer blijdtschap voor de Engelen Godts over eenen sondaer die hem bekeert.

11

Ende hy seyde, ⁷ Een seker mensche hadde twee soonen:

7 Door dese, als oock de twee voorgaende gelijckenissen, stelt Christus voor oogen de bereyde goetwilligheyt Godts, om de sondaren, als’se haer bekeeren, in genade te ontfangen: ende wil daer mede bewijsen, tegen het murmureeren der Pharizeen, dat hy dan oock wel dede, als hy met de sondaren omgingh, om haer tot bekeeringe te brengen, ende dat sy veel meer haer daer over behooren te verblijden.

12

Ende de ⁸ jonghste van haer seyde tot den vader, Vader, geeft my ⁹ het deel des goets dat [my] toekomt. Ende hy deylde haer ¹⁰ het goet.

8 Gr. jonger.

9 Dat is, dat my soude toevallen, namelick, na uwe doot. Siet versen 30, 31.

10 Gr. het leven, of, leeftocht, Dat is, de middelen om van te leven.

13

Ende niet vele dagen daer na, de jonghste sone, alles by een vergadert hebbende, is wech gereyst in een verre [gelegen] lant, ende heeft aldaer sijn goet ¹¹ doorgebracht, levende overdadighlick.

11 Gr. verstroyt, of, verquist.

14

Ende als hy het alles verteert hadde, wiert daer een ¹² groote hongers noot in dat selve lant, ende hy begon gebreck te lijden.

12 Gr. stercken, of, geweldigen.

15

Ende hy gingh henen ende voeghde hem by een van de burgers des selven lants: ende die sondt hem op sijn ¹³ lant, om de swijnen te weyden.

13 Gr. ackers.

16

Ende hy begeerde sijnen buyck te vullen met den ¹⁴ draf, die de swijnen ¹⁵ aten: ende niemant en gafse hem.

14 Gr. Keratia, het welck beteeckent eygentlick de peulen, huyskens, ofte bolsters van sekere vruchten, gelijck de erweten ende boonen hebben, die men in die landen de verckens gaf te eten, gelijck men hier draf ofte spoelinge geeft. Ofte, soo andere meynen, een sekere vrucht in die landen, die de arme lieden ende verckens aten, gelijck in sommige plaetsen de eyckels gegeten werden.

15 Dat is, plachten te eten.

17

Ende ¹⁶ tot hemselven gekomen zijnde, seyde hy, Hoe vele huerlingen mijns vaders hebben overvloet van broot, ende ick verga van honger?

16 Of, in hemselven gaende.

18

Ick sal opstaen ende tot mijnen vader gaen, ende ick sal tot hem seggen, Vader ick hebbe gesondight tegen ¹⁷ den hemel, ende voor u.

17 Dat is, Godt die in den hemel is: gelijck Dan. 4.26. Matth. 21.25.

19

Ende ick en ben niet meer weerdigh uw’ sone genaemt te worden: Maeckt my als eenen van uwe huerlingen.

20

Ende opstaende gingh hy na sijnen [kolom] vader. Ende ^e als hy noch verre [van hem] was, sagh hem sijn vader, ende wiert met innerlicke ontferminge beweeght: ende [toe] loopende viel hem om sijnen hals, ende kuste hem.

e Actor. 2.39. Ephes. 2.12, 17.

21

Ende de sone seyde tot hem, Vader, Ick hebbe gesondight tegen den hemel, ende voor u, ende en ben niet meer weerdigh uw’ sone genaemt te worden.

22

Maer de vader seyde tot sijne dienstknechten, Brenght [hier] voort ¹⁸ het beste kleet, ende doet het hem aen, ende geeft eenen ringh aen sijne hant, ende schoenen aen de voeten.

18 Gr. de eerste stole. Stolae waren lange kleederen, als tabbaerden. Siet Marc. 12.38.

23

Ende brenght het gemeste kalf, ende slacht het: ende laet ons eten ende vrolick zijn.

24

Want dese mijn soon was doot, ende is weder levendigh geworden: ende hy was verloren, ende is gevonden. Ende sy begonden vrolick te zijn.

25

Ende sijn ¹⁹ oudtste soon was in’t velt, ende alsoo hy quam, ende het huys genaeckte, hoorde hy het gesangh, ende het ²⁰ gerey.

19 Gr. de ouder.

20 Gr. Chorôn, het welck beteeckent een gerey van lieden die t’samen danssen, ofte singen, ofte andere vreught bedrijven.

26

Ende tot hem geroepen hebbende een van de knechten, vraeghde wat dat mochte zijn.

27

Ende dese seyde tot hem, Uw’ broeder is gekomen, ende uw’ vader heeft het gemeste kalf geslachtet, om dat hy hem gesont weder ontfangen heeft.

28

Maer hy wiert toornigh, ende en wilde niet ingaen. Soo gingh dan sijn vader uyt, ende ²¹ badt hem.

21 Ofte, vermaende hem, namelick dat hy soude inkomen, ofte, riep hem.

29

Doch hy antwoordende seyde tot den vader, Siet, ick diene u [nu] soo vele jaren, ende en hebbe noyt uw’ gebodt over getreden, ende ghy en hebt my noyt een bocksken gegeven, op dat ick met mijne vrienden mochte vrolick zijn.

30

Maer als dese uwe sone gekomen is, die uw’ ²² goet met hoeren ²³ doorgebracht heeft, soo hebt ghy hem het gemeste kalf geslachtet.

22 Gr. leven, ofte, leeftocht: Gelijck vers 12.

23 Gr. opgegeten, ofte, verslonden.

31

Ende hy seyde tot hem, Kint, ghy zijt altijt by my, ende alle het mijne ²⁴ is uwe.

24 Dat is, sal u ten laetsten toebehooren, want de jonghste hadde sijn goet wech.

32

Men behoorde dan vrolick ende blijde te zijn, want dese uwe broeder was doot, ende is weder levendigh geworden: ende hy was verloren, ende is gevonden.