17
De HEERE nu 46 beschickte eenen 47 grooten visch 48 om Iona in te slocken: ende Iona was in des vissches 49 ingewandt, b drie dagen ende drie nachten.
|
-
1
- Het woordeken ende, wort in den Ouden Testamente, na den aert der Hebreeuscher sprake, veel gebruyckt in het begin van eenigh verhael, als oock by den Euangelisten in den Nieuwen Testamente: gelijck ander spraken oock hare woordekens hebben, waer mede sy een reden beginnen, dienende tot cieraet der sprake.
-
2
- Die van Gath-Hepher was, gelegen in de stamme Zebulon siet 2.Reg. 14.25. met d’aenteeck. uyt welcke plaetse afgenomen wort, dat hy gepropheteert heeft omtrent den tijt der Propheten Hosea ende Amos, item des Koninghs Ierobeams, des tweeden van dien naem, die een sone was van Ioas, ende Koningh in Israël, als ’t Koninckrijck der tien stammen noch in tijdelicken welstant was, maer sijnen Godt seer ondanckbaer, ende tegen alle waerschouwingen ende dreygementen hartneckigh: daerom het Gode belieft heeft desen Propheet na Nineve te schicken, om door der Nineviten exempel sijn volck te beschamen ende te overtuygen. Vergel. Matth. 12. vers 41. Luce cap. 11. vers 32.
-
a
- Genes. 10.11, 12. Ion. 3.3.
-
3
- De oude Konincklicke hooftstadt van Assyrien. siet Gen. 10. 11, 12. 2.Reg. 19.36. Nahum 2.8, etc.
-
4
- Hebr. roept, roept uyt, het welcke in den Nieuwen Testamente oock dickwils door prediken verklaert wort, selfs van onsen Heere Christo in ’t verhael van de Nineviten, Matth. 12.41, etc.
-
5
- Of, predickt tot haer; dat haerlieder boosheyt, etc.
-
7
- D. hare sonden zijn soo veel, swaer, ende openbaer, dat ickse niet langer en sal konnen verdragen, maer moeten straffen, soose haer niet en bekeeren. Vergel. Gen. 18.20, 21.
-
8
- Wat hem hier toe bewogen hebbe, siet onder 4.2.
-
9
- De vermaerde zeehaven ende hooftstadt van Cilicia, des Apostels Pauli geboortplaetse. Siet 1.Reg. 10. op vers 22. ende Actor. 21. vers 39. ende 22.3.
-
10
- Voor wiens aengesichte hy, als Godts dienstknecht, schuldigh was te staen (gelijck de Schrifture gemeynlick spreeckt) om sijne beveelen t’ontfangen ende te verrichten, sulcks hy hier soeckende t’ontgaen, geseyt wort van Godts aengesichte te vluchten, D. desen sijnen plicht te verlaten. siet Deut. 10. op vers 8. 1.Reg. 17.1, etc.
-
11
- Anders genoemt Ioppe, oock een zeehaven. Siet 2.Chron. 2. op vers 16.
-
12
- T.w. van het schip. Hebr. het loon des selven, T.w. schips.
-
14
- Onvoorsiens, ende alsoo, dat het zeevolck konde mercken, dat het wat bysonders, extra-ordinaris ende Godtlicks was.
-
15
- Een gemeyne maniere van spreken, in andere talen oock gebruycklick, D. ’t scheen niet anders, men meynde gantschlick, ofte, de schiplieden dachten, dat het schip gebroken ende in stucken geslagen soude worden.
-
16
- Ofte, zeevaerders, als schippers, bootsvolck, ende passagiers, die in de soute zee voeren, daer op het Hebreeusch woort siet.
-
17
- D. afgodt, dien hy na het gebruyck sijner woonplaetse gewoon was te dienen.
-
18
- Allerley roerende goet. Siet van ’t Hebreeusch woort Levit. 15. op vers 4.
-
20
- D. eene der zijden. Siet Iudic. 12. op vers 7.
-
21
- Als op geene swarigheyt denckende, ofte, meynende buyten allen perijckel te zijn.
-
22
- Ofte, opperbootsman, hooghbootsman. Het Hebreeusch woort komt van het hanteeren der touwen, ofte kabelen.
-
23
- Of, wat zijt ghy [dus] met diepen slaep bevangen?
-
24
- Ten besten, om ons te verschoonen. And. sich tegen ons lieflick, ofte, vriendelick vertoonen.
-
25
- Wie onder ons de schuldige man zy, om wiens wille ons dit perijckel overkomt: ofte, wie ons den schuldigen man sal konnen bekent maken, om voorts te sien, wat ons te doen staet, of’er misschien middel mocht zijn van ons te redden. And. waerom.
-
26
- Der straffe: dit perijckel, ongeluck, T. w. dit onweder. Siet Genes. 19. op vers 19.
-
27
- Door Godts regeeringe. siet Prov. cap. 16. vers 33. met de aenteeckeninge.
-
28
- Is’t om u selfs, ofte yemant van den uwen, ofte, om de weerdigheyt van yemant, aen welcken ghy ofte yemant van den uwen sich besondight heeft? Anders, waerom, ter sake van wat? de Hebreeusche maniere van spreken is vast deselve, die in ’t voorgaende vers gebruyckt is.
-
29
- Ofte, bedrijf, hantwerck, wat doet ghy? wat hanteeringe drijft ghy?
-
30
- Siet Genes. 10. op vers 21.
-
31
- Die sijnen throon ende woonplaetse geseyt wort te hebben in den hemel, om dat hy aldaer sijne Goddelicke Majesteyt vertoont: ofte, die de hemelen gemaeckt heeft.
-
32
- Oock dese, daer wy in varen.
-
33
- D. de aerde. siet Genes. 1.9, 10.
-
34
- Alsoo wort het woordeken, wat, oock wel in onse tale gebruyckt, voor: hoe komt ghy daer toe, wat is dat gedaen? met ontsteltenisse des gemoedts. And. wat [is] dit, [dat] ghy gedaen hebt, ofte, waerom hebt ghy, etc.
-
36
- Of, van tegen ons, T.w. alsoo te gaen, ofte, stille worde, [ende] van ons [aflate.] In eenen sin. Siet van ’t Hebreeusch woort Iosu. 10. op vers 12. ende Prov. 26. op vers 20. And. tegen ons. Vergel. Psalm 28.1. alsoo vers 12.
-
37
- Hebr. gingh ende wert onstuymigh. Ofte, gaet ende wort, etc. (als woorden der zeelieden) Dat is, neemt, ofte, nam in onstuymigheyt toe, wert van tijt tot tijt onstuymiger, het onweder nam toe. Siet gelijcke maniere van spreken Genes. 8.3, 5. ende 26.13. Iudic. cap. 4. vers 24. 1.Sam. cap. 14. vers 19. 2.Sam. 3.1. in d’aenteeckeninge, alsoo vers 13.
-
38
- Door bysonder ingeven Godts, ende getuygenisse sijner conscientie.
-
39
- Hebr. eygentl. groeven, T.w. in de zee, Dat is, roeyden, vermits de gelijckheyt dieder is tusschen het graven ende roeyen. Dese lieden sochten Iona te verschoonen, soo veel mogelick was.
-
40
- D. lant, als boven vers 9.
-
42
- Dat is, persoone. Siet Genes. cap. 12. op vers 5.
-
43
- Dat is, en reeckent ons doch niet toe, ende en straft’er ons niet om, als om eenen dootslagh, dat wy desen man (die ons niet en heeft misdaen, ende van wiens saken wy niets en weten, als het gene hy ons selfs heeft geseyt) moet men over boort werpen: want wy doen het ongeern, ende door noot: ’t Blijckt dat dit alles u werck ende bestier is, ende wy en mogen u niet tegenspreken, ghy hebt in dese sake gedaen na u welbehagen. Siet van de maniere van spreken Iudic. 9. op vers 24.
-
44
- Als sy behouden waren overgekomen, danckten sy dien Godt, met offerhanden, welcken sy bevonden hadden den autheur te zijn van dat groote onweder, ende de stillinge van dien, ende volgens van harer wonderlicke behoudenisse.
-
45
- Vergel. ond. 2. vers 9. met d’aent.
-
46
- Ofte, hadde voorbereydt, beschickt. T.w. door sijne almachtige, wijse, vaderlicke regeeringe: alsoo onder 4.6, 7, 8. Het Hebr. woort is het selve, daer men houdt het Man den naem van te hebben, daer mede Godt Israël spijsde in de woestijne. siet Exod. 16 op vers 15.
-
47
- Namelick, eenen walvisch. Matth. 12.40.
-
48
- Dien volgens geschiede ’t alsoo, dat hy hem inslockte.
-
49
- D. in den buyck ofte balgh. Hier door heeft Godt desen Propheet gestelt tot een voorbeelt onses Heeren Iesu Christi. siet Matth. c. 12. vers 40. ende 16.4. Luce 11.30.
-
b
- Matth. 12.40. ende 16.4. Luce 11.30.
|