Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxvj. Capittel.

De tijt deser Prophetie, vers 1. van de verwoesting der stadt Tyrus, door de Chaldeen, om datse haer verheughde over de verwoestinge van Ierusalem, 2. beschrijvinge van den schrick, ontsettinge, ende het weeklagen datter zijn sal over Tyri haestige ende onverwachte verwoestinge, 15.

1

ENde het gebeurde in het ¹ elfste jaer, op den eersten der ² maent; [dat] des HEEREN woort tot my geschiedde, seggende:

1 Na de gevangelicke wechvoeringe des Koninghs Iechonie. siet bov. 24. op vers 1.

2 Wat maent dit geweest zy, is onseker. Uyt het volgende vers kan men het houden voor de eerste maent na het innemen van Ierusalem, het welcke geschiedde op den negenden van de vierde maent, in’t elfste jaer des Koninghs Zedekie, Ierem. 52.6.

2

Menschen kint, daerom dat ³ Tyrus van Ierusalem geseyt heeft, ⁴ Heah! sy is verbroken, de ⁵ poorte der volckeren; ⁶ sy is tot my omgewendt: ick sal ⁷ vervult worden, ⁸ sy is verwoest!

3 3

4 Als boven 25.3.

5 Hebr. deuren, D. daer de volcken van alle kanten introcken, om haren koophandel te drijven. Vergelijckt Ies. 23.3. ende ond. 27.3.

6 D. haren handel sal nu tot my komen.

7 Met koopmanschap ende rijckdom.

8 Als ofse seyde: Het is met haer gedaen: of, [nu, dewijle] sy verwoest is.

3

Daerom, alsoo seyt de Heere HEERE; Siet, ick ⁹ [wil] aen u, O Tyrus: ende ick sal vele Heydenen tegen u doen opkomen, ¹⁰ als of ick de zee met hare golven dede opkomen.

9 Als bov. 13.8.

10 Vergelijckt ond. vers 19. And. gelijck de zee sich verheft met hare golven: sulcks de Tyriers gewoon waren te sien, als gelegen zijnde in de zee.

4

¹¹ Die sullen de mueren van Tyrus verderven, ende hare torens af breken; ja ick sal haer ¹² stof van haer wech vagen, ende salse tot eene ¹³ gladde steenrotze maken.

11 Heydenen,ofte volckeren. siet vers 7.

12 Als wanneer men het stof van eene steenklippe wech veeght, soo dat men de bloote klippe kan sien, die te voren met stof bedeckt ofte bestoven was. Aldus heeft het Godt belieft de verwoestinge der stadt Tyrus met verbloemde woorden seer levendigh af te beelden.

13 Hebr. stellen tot gladdigheyt eener steenrotze. Vergel. bov. 24.7. Dit siet op de gelegentheyt der stadt, die op eene steenrotze gebouwt was, ende daer van den naem Tsor, (D. rotze) hadde. Godt wil seggen, dat hy het gebouw, als stof sal doen verstuyven, datter niets als de gladde, kale, bloote rotze gesien worde, daer op de prachtige stadt gebouwt was. Alsoo vers 14.

5

Sy sal in ’t ¹⁴ midden der zee zijn [tot] uytspreydinge van ¹⁵ netten: want ick hebbe het gesproken, spreeckt de Heere HEERE: ende sy sal den Heydenen ten roove worden.

14 Want Tyrus rontom in de zee lagh, van het vaste lant afgesondert. siet 1.Reg. 5. op vers 1. ende ond. vers 17. ende 27.34. ende 28.2.

15 Ofte, vischgaren, wandt: sy sal als een bloote weert zijn, daer de visschers hare netten sullen uytspreyden om te droogen.

6

Ende hare ¹⁶ dochteren, die in het velt zijn, sullen met den sweerde gedoodet worden: ende sy sullen weten dat ick de HEERE ben.

16 D. de steden ende dorpen die onder haer gehoore, D. d’inwoonders van dien. Siet 2.Reg. 19. op vers 21. alsoo vers 8.

7

Want alsoo seyt de Heere HEERE; Siet, ick sal Nebucadrezar den Koningh van Babel, den ¹⁷ Koningh der Koningen, van ’t Noorden tegen Tyrus brengen, met peerden, ende met wagenen, ende met ruyteren, ende [krijghs-] vergaderinge, ende veel volcks.

17 Dien Monarch, den grootsten ende machtighsten der aertche Koningen. Vergel. Gen. 9. op vers 25. ende Cant. 1. op vers 1. ende siet Dan. 2.37.

8

Hy sal uwe ¹⁸ dochteren op den velde met den sweerde dooden: ende hy sal ¹⁹ sterckten tegen u maken, ende eenen ²⁰ wal tegen u opwerpen, ende ²¹ rondassen tegen u opheffen.

18 Als vers 6.

19 Als bov. 4.2. siet van ’t Hebr. woort. 2.Reg. 25. op vers 1.

20 Siet 2.Sam. 20. op vers 15.

21 D. tegen u strijden, of, soldaten met rondassen, of rondassiers, op ende tegen u doen aenvallen: want de schilden in ’t strijden worden opgeheven, of opgelicht, om sich daer mede tegen den vyant te bedecken.

9

Ende hy sal ²² muerbrekers tegen uwe mueren stellen, ende uwe torens met sijne ²³ sweerden afbreken.

22 Hebr. een sulck krijghs-instrument, dat verdelght, wat voor, of, tegen sich is.

23 Of, houmessen, hackmessen, des Koninghs Nebucadnezars.

10

Van wegen de menighte ²⁴ sijner peerden, sal u der selver stof bedecken: uwe mueren sullen beven van wegen het gedruys der ruyteren, ende ²⁵ wielen, ende wagenen, als hy door uwe poorten sal intrecken, ²⁶ gelijck [door] de ingangen eener doorgebrokene stadt.

24 Nebucadnezars.

25 Of, raderen.

26 Of, gelijck men pleeght in te trecken in eene doorgebrokene, ofte, gespletene, verscheurde stadt: D. welcker poorten soo verdorven ende open sullen zijn, door het gewelt der belegeraers, datser ruym genoegh ende by menighten, als door groote bressen, konnen doortrecken: ofte, gelijck men stormender hant door de gemaeckte bressen in valt, soo sal hy tot u intrecken, ende alles ombrengen. siet vers 15. de bressen sullen hem in plaetse van poorten zijn.

11

Hy sal met de ^{a 27} hoeven sijner peerden alle uwe straten vertreden: u volck sal hy met den sweerde dooden, ende ²⁸ elck eene van de colomnen uwer sterckte sal ter aerden neder storten.

a Iesa. 5.28. Ierem. 47.3.

27 Hebr. klaeuwen.

28 Hebr. de colomnen, ofte, pilaren uwer sterckte (waer door het schijnt dat stercke torens ofte andere vestingen verstaen worden, die sy tot tegenweer hadden opgerecht) sal neder dalen, te grondegaen, D. elck eene van dien: Sommige verstaen’t van de magnifijcke statuen, triumph-teeckenen, etc. tot een toon haerder grootheyt opgericht.

12

Ende sy sullen u vermogen rooven, ende uwe koopmans-waeren plonderen, ende uwe mueren af breken, ende uwe ²⁹ kostelicke huysen omwerpen: ende uwe steenen, [kolom] ende u hout, ende u stof sullen sy in ’t midden der wateren ³⁰ werpen.

29 Hebr. huysen uwer begeerte: D. kostelicke, gewenschte, lieflicke.

30 Hebr. leggen, stellen.

13

Soo sal ick het ^b gedeun uwer ³¹ liederen doen ophouden, ende ’t geklanck uwer ³² harpen en sal niet meer gehoort worden.

b Iesa. 24.7, 8. Ierem. 7.34. ende 16.9.

31 D. al uwe vrolickheyt sat uyt zijn. Siet Iesa. 24. vers 8. Ier. 7.34. en 16.9.

32 And. cythers.

14

Ia ick sal u maken tot eene ³³ gladde steenrotze: ghy sult zijn [tot] uytspreydinge der netten, ghy en sult ³⁴ niet meer gebouwt worden: want ick de HEERE hebbe het gesproken, spreeckt de Heere HEERE.

33 Siet boven op versen 4, 5.

34 D. niet als te voren: ghy sult nimmermeer weder komen tot uwen vorigen wereltlicken fleur, staet ende heerlickheyt, ende metter tijt gantsch vergaen. Verg. Ies. 23.15, 17. ende onder vers 21. ende 27.36. Item Ezra 3.7. Neh. 13. vers 16. Matth. 15. vers 21. Marc. 7.24. Act. 12.20. ende 21. versen 3, 7. Men houdt datse onder den Koningh Cyrus, wat weder geresen is, ende ten tijde van Alexander den Grooten, is notoir, datse van vermogen was, als hyse seven maenden belegerde, ende innam: maer ten huydigen dage betuygen vele datter nauwelicks eenige overblijfselen van de herbouwde stadt Palae-Tyrus gesien worden: niet te min heeftse geestelicke beloften gehadt voor de uytverkorene onder den Messia, Ps. 87. vers 4. Iesa. 23.18. Godt (dien alles van eeuwigheyt bekent is) voeght hier (als elders dickwils) het begin ende het eynde te samen.

15

Alsoo seyt de Heere HEERE tot Tyrus; ³⁵ Sullen niet de ³⁶ eylanden van het geluyt uwes vals beven, als de ³⁷ dootlick-verwondde sal ³⁸ kermen wanneer men in ’t midden van u ³⁹ schricklick sal moorden?

35 Voorseker ja, wil de Heere seggen.

36 D. de inwoonders over zee, die met u gehandelt hebben, ende van u verrijckt zijn. Vergel. ond. 27.35. ende siet Psalm 72. op vers 10.

37 Vergel. ond. 30. vers 24.

38 Ofte, huylen, suchten.

39 Hebr. doodinge, ofte, [met] doodinge dooden, D. eenen moort aenrichten, alles vermoorden.

16

Ende alle Vorsten der ⁴⁰ zee sullen ⁴¹ af dalen van hare throonen, ende hare mantelen van sich doen, ende hare ⁴² gestickte kleederen uyttrecken; met zitteringen sullen sy bekleet worden, op der aerde sullense neder sitten, ende telcken oogenblick zitteren, ende over u ontset zijn.

40 Die aen de zee woonen, met u gehandelt, ende op u gesteunt hebben. Vergel. onder 27.35.

41 Tot een teecken van ontsettinge ende rouwe; item, vreese voor haren eygenen staet, door u exempel.

42 Of, geborduerde. Hebr. haers sticksels, of, borduersels.

17

Ende sy sullen een ^bb[c] klaeghliedt over u opheffen, ende tot u seggen; ⁴³ Hoe zijt ghy ⁴⁴ uyt de zeen vergaen, ghy welbewoonde, ghy beroemde stadt, die sterck geweest is ter zee, sy, ende hare inwoonders; die haerlieder schrick gaven aen alle die in haer ⁴⁵ woonden!

b Apoc. 18.9, etc.

b[c] Apoc. 18.9, etc.

43 Eene vrage, die voort quam uyt verwonderinge ende deernisse.

44 Daer ghy rontom in laeght. Vergel. ond. 27.3, 4. And. ghy die bewoont waert van de zeen, D. zeevarent volck, trafikeerders, die van over zee quamen, om in u te woonen, D. eenen langen tijt, haers handels halven, in u te verkeeren. Vergel. Actor. 2.5. Iacob. 4.13. ende hier in ’t eynde van dit vers: woonden, D. lange verkeerden, na de wijse der kooplieden, factoors, etc.

45 D. die met hare uytnemende macht, pracht ende magnificentie eenen schrick aenjaeghden allen den genen, die by haer van andre plaetsen quamen verkeeren. Vergel. Ies. 23. vers 8. ende ond. 32.23, etc.

18

Nu sullen de eylanden zitteren ten dage uwes vals: ja de eylanden die in de zee zijn, sullen beroert worden, van wegen uwen ⁴⁶ uytgangh.

46 D. om dat u volck sal moeten uytgaen in gevangenisse: of, uytgangh, D. eynde, deerlicken uytgangh, gelijck wy het selve woort in onse tale oock alsoo gebruycken.

19

Want alsoo seyt de Heere HEERE; Als ick u sal stellen [tot] eene verwoeste stadt; gelijck de steden, die niet bewoont en worden: als ick eenen ⁴⁷ afgront over u sal doen opkomen, ende de ⁴⁸ groote wateren u sullen overdecken;

47 Verstaet het Babylonisch krijghsheyr. siet bov. vers 3.

48 Ofte, vele.

20

Dan sal ick u doen neder dalen met de gene die in den ⁴⁹ kuyl neder dalen tot het ⁵⁰ oude volck, ende sal u doen neder liggen in de ⁵¹ onderste plaetsen der aerde, in de ⁵² woeste plaetsen [die] van oudts geweest zijn, met de gene die in den kuyl neder dalen, op dat ghy niet bewoont en wordet: ende ick sal den ⁵³ cieraet herstellen in den ⁵⁴ lande der levendigen.

49 D. in ’t graf, als dickwils: dat ghy sult zijn als de doode, begravene, ende vergetene.

50 Hebr. volck der eeuwigheyt. D. oudtheyt, verstaet die van oudts af, in voortijden, van den beginne der werelt henen onder gevaren zijn. Siet van ’t woort Olam, Ierem. 2. op vers 20. alsoo in ’t volgende.

51 Hebr. d’aerde der benedenheden. Alsoo ond. 32.18, etc.

52 Het selve wort met andere woorden geseyt.

53 D. mijn lant Canaan, Ierusalem, ende mijn volck Iuda (over welcker elende ende verwoestinge ghy seydet, Heah, vers 2.) die sal ick verlossen, ende in sulcken staet herstellen, dat sy de cieraet ende heerlickheyt der gantscher aerde sullen zijn, tot een voorbeelt van ’t gene ick mijner gantscher Kercke door den Messia sal doen op der aerden, ende in het hemelsch Canaan. siet Psalm 48.3. boven 20. vers 6. ende ond. 37.11. etc. Ephes. 5.27. Apoc. 21.2.

54 D. op der aerden, onder de menschen die leven. siet Psalm 27. op vers 13.

21

[Maer] u sal ick tot eenen ⁵⁵ grooten schrick stellen, ende ghy en sult’er ⁵⁶ niet [meer] zijn: als ghy ⁵⁷ gesocht wort, soo en sult ghy niet meer gevonden worden in eeuwigheyt, spreeckt de Heere HEERE.

55 Hebr. verschrickingen, beroerten, verbaestheden, Dat is, ick sal u soo toerichten, dat een yeder sal schricken, als hy daer van hoort, ende daer aen denckt.

56 Siet boven op vers 14.

57 Vergelijckt Psalm 37. versen 35, 36. etc.