Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xix. Capittel.

Prophetische weeklage over ’t quaet huyshouden ende den elendigen uytgangh der Koningen Ioahaz, Iojakim, ende Zedekia, mitsgaders over den ondergangh des gantschen lants van Iuda, onder de gelijckenisse van eene leeuwinne, leeuwen-welpen, ende jonge leeuwen: Item, eenen wijnstock met sijne roeden, etc.

1

¹ VOorder heft ghy een weeklage op over de ² Vorsten Israëls,

1 Dit zijn de woorden Godts tot den Propheet Ezechiel.

2 Verstaet, de Koningen van Iuda, die de Koningh van Babel onder sijn jock gebracht heeft.

2

Ende seght, Wat was ³ uwe moeder? eene ⁴ leeuwinne, ⁵ onder de leeuwen neder liggende: sy bracht hare ⁶ welpen op in het midden der ⁷ jonge leeuwen.

3 Verst. het huys, de stamme, ofte het Koninckrijcke vau Iuda, ende voornemelick Ierusalem, alwaer de Koningen haer hof, ende haren stoel hadden; ende van waer sy voortkomstigh waren. And. Hoe was uvve moeder eene leeuvvinne onder de leeuvven neder liggende!

4 Dat is, by eene leeuwinne te vergelijcken, T.w. niet alleen om de Konincklicke macht, ende weerdigheyt, die by de stamme Iuda was, maer oock om de stoutmoedigheyt, fierheyt, ende wreetheyt, die deselve stam dickwils in de regeeringe vertoonde.

5 D. in het midden van machtige Koningen, wreede volckeren, ofte Koninckrijcken woonende. Vergel. Nah. 2.11.

6 Verstaet door dese, de jonge sonen der Koningen, die staen metter tijt in de plaetse harer vaderen te komen. Hier nu wort gesproken van de sonen des Koninghs Iosia, die van de vromigheyt hares vaders gantsch afaerdigh geweest zijn.

7 T.w. die vry wat ouder, ende stercker zijn dan de welpen: gelijck af te nemen is uyt het volgende vers.

3

Sy toogh nu ⁸ een van hare welpen op: het wiert een jonge leeuw: die leerde ⁹ roof te rooven, ¹⁰ hy at menschen op.

8 Namel. Ioahaz, die in de plaetse sijns vaders Koningh wiert, 2.Reg. 23.30.

9 Ioahaz wort hier beschuldight van roofgierigheyt, ende overlast, bedreven tegen de bygelegene volckeren, als de Egyptenaren: daer na van tyrannije, gewelt, ende bloetstortinge, oock tegens sijne ondersaten bedreven. Vergel. onder vers 6.

10 Vergel. Deut. 7. op vers 16. ende 31. op vers 17. Psalm 14. op vers 4. ende 27. op vers 2.

4

Dit hoorden ¹¹ de volckeren van hem, hy wiert gegrepen ¹² in hare groeve: ¹³ ende sy brachten hem ¹⁴ met haken na ^a Egyptenlant.

11 D. de Egyptenaren, gelijck te sien is in het eynde van dit vers.

12 Men schrijft dat de leeuwen in verborgene putten, ende oock met netten plegen gevangen te worden.

13 Siet 2.Reg. 33. versen 33, 34. Ierem. 22.11, 12.

14 D. met ketenen, die uyt vele schakelen, als uyt haken, bestaen.

a 2.Reg. 23.33. Ierem. 22.11.

5

¹⁵ Sy nu siende, datse in hope was geweest, [doch] hare verwachtinge ¹⁶ verloren was, soo nam sy ¹⁷ een [ander] van hare welpen, het welck sy [tot] eenen jongen leeuw stelde.

15 T.w. de leeuwinne, ofte moeder deses jongen leeuws, daer van gesproken is, boven vers 2.

16 T.w. van den gevangenen leeuw Ioahaz weder te krijgen.

17 T.w. Ioiakim, den broeder van Ioahaz, der leeuwinne van Pharao gegeven, ende toegelaten, om in sijns broeders plaetse te wesen, 2.Reg. 23.34.

6

Dese wandelde steeds onder ¹⁸ de leeuwen, wiert een jongh leeuw, ende leerde ¹⁹ roof te rooven, hy att menschen op.

18 Verstaet, Koningen, ofte volckeren, welcker wreetheyt, grouwsaemheyt, ende moordadigheyt hy na volghde. siet boven op vers 2.

19 Vergel. boven vers 3.

7

²⁰ Hy bekende hare weduwen, ende hy verwoeste hare steden; soo dat het lant, ende ²¹ sijne volheyt ²² ontsett wiert ²³ van de stemme sijner brullinge.

20 D. hadde vleeschelicke gemeynschap met de weduwen der gener, die hy t’onrechte vermoort, ende geweldelick verdruckt hadde. siet van het woort bekennen alsoo genomen, Genes. 4. op vers 1. Andere nemen het woort, Almenoth, het welcke vveduvven beteeckent, onder 22.25. voor Armenoth, D. palleysen, 2.Chron. 36.19. ofte, verlatene palleysen, als Iesa. 13.22. siet aldaer de aenteeck. ende dat met desen sin, Dat Iojakim oock de goederen der menschen, ja der machtigen, die hy verdruckt hadde, aengetast, ende gerooft heeft, tot dien eynde die besiende, ende kennisse daer van nemende.

21 D. dat het selve vervult, of, dat daer in is. alsoo Psalm 24.1. Iesa. 6.3. en ond. 32.15.

22 Of, vvoest ende eensaem.

23 D. van sijne tyrannige woedinge, ende verwoestinge.

8

Doe begaven sich de ²⁴ volckeren tegen hem rontom uyt de lantschappen; ende ²⁵ sy spreydden haer net over hem uyt: in hare groeve wiert hy gegrepen.

24 Siet van dese volckeren, ende landen, 2.Reg. 24.2.

25 Siet boven op vers 4.

9

Ende sy stelden hem in gesloten bewaringe ^aa[b] met ²⁶ haken, op datse hem brachten tot den Koningh van Babel: ²⁷ Sy brachten ²⁸ hem in vestingen, op dat sijne stemme niet meer gehoort en wierde op de bergen Israëls.

a 2.Reg. 23.33. Ierem. 22.11.

a[b] 2.Chron. 36.6.

26 Siet boven op vers 4.

27 D. haer voornemen was hem te brengen: maer dit hebben sy niet konnen uytvoeren, om dat hy op den wegh gestorven is, gelijck Ieremias voorseyt hadde, Ier. 22.18, 19. ende 36.30.

28 D. na Babel die seer sterck was, ende groote vestingen hadde, Ierem. 51.25, 53.

10

²⁹ Uwe moeder was als een wijnstock ³⁰ in uwe stilheyt, geplant by wateren: hy was vruchtbaer, ende vol rancken van wegen vele wateren.

29 Siet boven op vers 2.

30 Dat is, soo lange als het Koninckrijcke in vrede ende fleur was: Ofte, als andere, soo lange als ghy den Koningh van Babel gehoorsaem bleeft. Anders, in u bloet, Dat is, in uwe geboorte, ende eerste voortkomste ter werelt. Vergel. boven 16.6. ende de aenteeckeninge.

11

Ende ³¹ hy hadde ³² stercke roeden tot scepteren der heerschers, ende de ³³ stamme elcker [roede] ³⁴ wiert hooge tusschen de ³⁵ dichte tacken: ⁱ ende ³⁶ hy ³⁷ wiert gesien door sijne hooghte, met de ³⁸ menighte sijner tacken.

31 T.w. de wijnstock.

32 Ofte, tacken, ofte, stocken der sterckte. Verstaet door dese de Koningen, ende Princen van den Konincklicken bloede uyt dewelcke de Koningen Iuda gemaeckt wierden.

33 Hebr. stature, ofte, hooghte, als boven 17.6.

34 T.w. soo lange als de zegen des Heeren over dien wijnstock was.

35 Verstaet door dese, de menighte van andere Heeren, Vorsten, ende aensienlicke des lants.

i

36 T.w. elcke Koningh, die hier scepteren des heerschers genaemt worden.

37 D. vermaert, ende wijt beroemt.

38 Verstaet, het geheele rijcke, ende de macht des Iodischen volcks.

12

Maer hy wiert door ³⁹ grimmigheyt uytgeruckt, [ende] ter aerde geworpen, ende de ⁴⁰ ooste wint heeft sijne vrucht verdrooght: sijne ⁴¹ stercke roeden zijn afgebroken, ende [kolom] zijn verdrooght: het ⁴² vyer heeftse verteert.

39 Verstaet, de rechtveerdige gramschap Godts.

40 Dese beteeckent hier den Koningh van Babel met sijn gantsche heyrleger, als boven 17.10.

41 Siet op het voorgaende vers.

42 T.w. der goddelicker wrake.

13

Ende nu is hy geplant in ⁴³ eene woestijne: in een dorre, ende dorstigh lant.

43 Verst. het lant van Babylonien, het welcke, hoe wel het in sich selven waterrijck, ende vruchtbaer was, nochtans den gevangenen Ioden was als een dorre, ende verdrietelicke woestijne: gelijck haren vaderen was geweest de woestijne door dewelcke sy reysden na het beloofde lant. Vergel. onder 20.35.

14

Daer toe is een vyer uytgegaen ⁴⁴ uyt eene roede sijner rancken, [dat] sijne vrucht verteert heeft: soo dat aen hem geen stercke roede en is, ⁴⁵ [tot] eenen scepter, om te heerschen. Dit is een weeklage, ende is tot een weeklage geworden.

44 D. uyt den Koningh Zedekia, die met sijn rebelleeren tegen den Koningh van Babel, over sich, ende het geheele Ioodsche volck een grouwelick verderf gebracht heeft, 2.Reg. 24.20. ende 25.1.

45 Siet boven op vers 11.