Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxxix. Capittel.

Ierusalem wort van de Chaldeen ingenomen, vers 1, etc. Zedekia gevangen, ende geblint, syne sonen ende alle Edele van Iuda, gedoot, de stadt verbrant, het voornaemste volck wech gevoert, 5. Nebucadrezars last van Ieremia, 11. volgens dien wort hy uyt de gevangenisse verlost, 13. Godts belofte aen Ebed-Melech, 15, etc.

1

IN den ^a negenden jare van Zedekia, Koningh van Iuda, in de tiende maent, quam Nebucadrezar, de Koningh van Babel, ende al sijn heyr, ¹ tegen Ierusalem, ende sy belegerdense.

a 2.Reg. 25.1. Ierem. 52.4.

1 Of, by, tot, D. (als men nu seyt) voor Ierusalem.

2

In den elfsten jare van Zedekia, in de vierde maent, op den negenden der maent, wert de stadt ² doorgebroken.

2 Vergel. 2.Reg. cap. 25. vers 4. ende ond. 52.7. Verstaet den uytersten muer van de stadt.

3

Ende alle Vorsten des Koninghs van Babel togen henen in, ende ³ hielden by de ⁴ middelste poorte: [naemlick] Nergal-Sarezer ⁵ Samgar-Nebu, Sarsechim ⁶ Rab-Saris; Nergal-Sarezer ⁷ Rab-Mag, ende alle de ⁸ overige Vorsten des Koninghs van Babel.

3 Hebr. saten, setteden sich, of, bleven. D. sy hielden stil, bleven daer staen, T.w. by, ofte, voor de poorte van den middelmuer, die de bovenste stadt van de onderste onderscheydde.

4 Hebr. poorte des middens.

5 Dit vertalen sommige, Thresorier, of, Schatmeester: ’t welcke andere duyden op Sarezer.

6 D. opperste kamerlingh. ofte, hovelingh, D. hoofmeester, als eenige meynen.

7 D. Velt-maerschalck, ofte, Velt-overste, als andere. Vergel. ond. vers 13.

8 Hebr. al het overblijfsel, D. hier, alle de andere, de gantsche reste.

4

Ende het geschiedde, als Zedekia, de Koningh van Iuda, ende alle de krijghslieden hen sagen, soo vloden sy, ende togen by nacht uyt de stadt, [door] den wegh ⁹ van des Koninghs hof, door de ¹⁰ poorte tusschen de twee mueren: ende ¹¹ hy toogh uyt [door] den wegh des ¹² vlacken velts.

9 Die aen, of, by des Koninghs hof was. Vergel. 2.Reg. 9. op vers 27.

10 Siet 2.Reg. 25. op vers 4.

11 N. de Koningh.

12 Of, der woestijne: dese woestijne, ofte, dese vlacke velden, waren gelegen tusschen Ierusalem ende Iericho, ofte de Iordane. Siet 2.Sam. cap. 15. op vers 23. ende hier het volgende vers.

5

Doch het heyr der Chaldeen jaeghdese achter na; ende sy achterhaelden Zedekia in de vlacke velden van Iericho, ende ¹³ vingen hem, ende brachten hem opwaerts tot Nebucadnezar den Koningh van Babel na ¹⁴ Ribla, in den lande van Hamath: die sprack ¹⁵ oordeelen tegen hem uyt.

13 Siet van het Hebr. woort bov. 36. op vers 26. hoewel het hier oock slechtlick kan worden overgeset, ende sy namen hem, etc. doch sulcks is in dese materie soo veel als by ons, sy vingen hem.

14 Siet 2.Reg. 23. op vers 33.

15 Of, vonnissen, in’t getal van velen, waer voor 2.Reg. 25. vers 6. oordeel, in het getal van eenen staet. siet de aenteeck. aldaer, ende vergel. bov. c. 1. vers 16. en 4.12. alsoo ond. 52.9.

6

Ende de Koningh van Babel ¹⁶ slachtede de sonen van Zedekia te Ribla voor sijne oogen: oock slachtede de Koningh van Babel alle ¹⁷ Edelen van Iuda.

16 D. liet slachten.

17 Hebr. witte. siet Neh. 2. op vers 16.

7

Ende hy ¹⁸ verblindde de oogen van Zedekia, ende bondt hem met twee kopere ketenen, om hem na Babel te voeren.

18 Of, hy maeckte blint: doende de oogen hem uytsteken, ofte immers alsoo bederven, dat hy blint was: gelijck men houdt, dat noch hedensdaeghs eenige natien in het Oosten den gevangenen in de oorloge de oogen wel bederven, ende het gesichte gantsch benemen, sonder de oogen uyt te steken.

8

Ende de Chaldeen verbrandden het huys des Koninghs ende de ¹⁹ huysen des volcks met vyer: ende sy braken de mueren van Ierusalem af.

19 Hebr. het huys: D. de huysen der ingesetenen, doch principalick der Grooten. Siet 2.Reg. 25. op vers 9.

9

Het overige nu des volcks, die in de stadt waren overgebleven, ende de afvallige die tot ²⁰ hem gevallen waren, met het overige des volcks, die over gebleven waren, voerde Nebuzaradan, de Overste der ²¹ Trauwanten, gevangelick [na] Babel.

20 Die tot den Koningh van Babel, of, desen Nebuzaradan waren over gegaen, ofte, over gevallen. siet 2.Reg. 25.11.

21 Siet Genes. 37. op vers 36.

10

Maer van den volcke, die arm waren, die niet met allen en hadden, liet Nebuzaradan, de Overste der Trauwanten, [eenige] overigh in den lande Iuda: ende hy ²² gaf hen te dien dage wijngaerden ende ackers in.

22 Om te bouwen.

11

Maer van ²³ Ieremia hadde Nebucadrezar, de Koningh van Babel, bevel gegeven ²⁴ in de hant van Nebuzaradan, den Oversten der Trauwanten, seggende:

23 Van wiens Prophetien de Koningh sonder twijffel, door de overloopers ofte andersins, vernomen hadde. Vergel. ond. 40.2, 3, etc.

24 Dit kan men verstaen van schriftelicken last ofte commissie, ofte slechtelick nemen voor, door, ofte, aen, hem.

12

Neemt hem, ende ²⁵ stelt uwe oogen op hem, ende en doet hem niet quaets: maer gelijck als hy tot u ²⁶ spreken sal, alsoo doet met hem.

25 D. draeght sorge voor hem, past wel op hem. siet boven cap. 24. op vers 6.

26 D. van u begeeren sal.

[fol. 53r]

13

Soo sondt Nebuzaradan, de Overste der trauwanten, mitsgaders Nebuschasban ²⁷ Rab-saris, ende Nergal Sarezer Rab-Mag, ende alle de Overste des Koninghs van Babel:

27 Siet van dese namen bov. op vers 3.

14

Sy sonden dan henen ende namen Ieremia uyt den ²⁸ voorhove der bewaringe, ende gaven hem over aen ²⁹ Gedalia, den sone Ahikams, des soons Saphans, dat hy hem henen uyt brachte na huys: alsoo ³⁰ bleef hy in het midden des volcks.

28 Siet boven 38. vers 28. maer naderhant wert hy gehaelt uyt het midden der gevangenen, die op den wegh waren om na Babel gevoert te worden.

29 Siet 2.Reg. 25. op vers 22.

30 Ofte, woonde, verkeerende onder den volcke, ende woonende in sijn eygen huys, want hy daer na eerst tot Gedalia te Mizpa gekomen is. siet ond. c. 40. versen 4, 5, 6. alwaer verhaelt wort, dat Ieremia, om dat hy sich tot Gedalia noch niet en hadde begeven, met andere gevangene al een stuck weeghs was wech gevoert.

15

Het woort des HEEREN was oock tot Ieremia geschiet, als hy in den voorhove der bewaringe besloten was, seggende:

16

Gaet henen, ende spreeckt tot Ebedmelech den moorman, seggende; Soo seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls; Siet ick sal mijne woorden ³¹ brengen over dese stadt, ten quade ende niet ten goede: ende sy sullen te dien dage ³² voor u aengesichte zijn.

31 Dat ick gedreyght ende voorseyt hebbe, sal ick volbrengen.

32 D. mijne woorden sullen vervult worden voor uwe oogen, dat ghy het aensiet.

17

Maer ick sal u te dien dage redden, spreeckt de HEERE: ende ghy en sult niet over gegeven worden in de hant der mannen, voor welcker aengesichte ghy vreest.

18

Want ick sal u ³³ sekerlick bevrijden, ende ghy en sult door het sweert niet vallen: maer ghy sult uwe ³⁴ ziele tot eenen buyt hebben; om dat ghy op my ³⁵ vertrouwt hebt, spreeckt de HEERE.

33 Hebr. bevrijdende bevrijden.

34 Dat is, leven, als bov. 38.2.

35 Dat ick u soude beschermen tegen alle de vyanden van mijnen knecht Ieremia, dien ghy om mijnent wille hebt by gestaen ende verlost uyt sijnen noot. Siet boven cap. 38. versen 7, 8, etc.